Læknablaðið - 15.11.1996, Page 13

LÆKNABLAÐIÐ 1996; 82
765
yngri en eins árs miðað við 1,4 í rannsókninni
frá Liverpool (8). Víst er að fáein börn eiga
eftir að bætast í hóp barnanna sem fædd eru
1989-1993 þar sem þau yngstu eru einungis um
hálfs árs gömul (miðað er við 1. maí 1994) og
líklegt er að einhver börn úr þeirra hópi hafi
meðfæddan galla þótt þau séu enn ógreind til
dæmis sjúklingar með op á milli gátta.
Skýringar á þessum lækkandi aldri eru ýms-
ar. Börnin greinast fyrr en áður, með tilkomu
nýrrar greiningartækni, ómunar, litaómunar
og flæðismælinga. Pá hafa orðið miklar fram-
farir í skurðlækningum og gjörgæslu. Einnig
hefur þekking á eðli sjúkdómanna aukist eins
og rannsókn frá Mayo Clinic Rochester bendir
á. Hún var gerð á sjúklingum sem gengist
höfðu undir aðgerð vegna Fallots fernu (Fal-
lot’s tetralogy) fyrir 30 árum og leiddi í ljós
betri lífslíkur ef aðgerð var framkvæmd fyrir 11
ára aldur (9). Mismunandi skipting galla milli
kynja eins og fram kemur á mynd 3 er vel
þekkt. Fleiri stúlkur en drengir hafa op á milli
gátta og opna fósturæð (1), en aðrir hjartagall-
ar eru algengari hjá drengjum.
Athygli vekur sú mikla fjölgun sem varð á
aðgerðum vegna ops á milli gátta eftir 1984
(mynd 4). Verður að skýra hana með sömu
ástæðum og lækkandi aðgerðaraldur, með
betri greiningu og aukinni þekkingu á sjúk-
dómnum. Svipuð rannsókn og gerð var á Fal-
lots fernu var gerð á langtíma lífshorfum sjúk-
linga með op á milli gátta. Sjúklingarnir lifðu
lengur ef aðgerð var gerð fyrir 25 ára aldur og
því fyrr sem hún var framkvæmd þeim mun
minni líkur voru á að þeir fengju hjartsláttar-
truflanir svo sem gáttatif síðar á ævinni (10).
Dánartíðni hér á landi var 10,3%, í Uppsöl-
um 8,5% (7) og Liverpool 7,4% (8), en hlut-
fallslega fleiri íslensk börn gengust undir að-
gerð og því líklegt að fleiri börn með alvarlega
galla hafi gengist undir aðgerð hér.
Aðgerðir vegna meðfæddra hjartagalla eru
mjög árangursríkar og eru horfur eftir aðgerð
yfirleitt mjög góðar. Dánartölur eru þó enn
háar, um 10% og hafa lítið breyst. Á fyrri hluta
tímabilsins var ekki reynt að lagfæra ýmsa al-
varlega galla sem gert var á síðari hluta tíma-
bilsins og gæti það haft áhrif á dánartölur.
HEIMILDIR
1. Nadas’ Pedriatric Cardiology. FylerD, ed. Philadelphia:
Hanley & Belfus, Inc, 1992: 273-80, 731-46.
2. Mitchell SC, Korones SB, Berendes HW. Congenital
heart disease in 56,109 births. Circulation 1971; 43: 323-
32.
3. Hoffman JI. Congenital heart disease: incidence & in-
heritance. Pediatr Clin North Am 1990; 37: 25—41.
4. Samánek M, Slavík Z, Bozena Z. Prevailance, treat-
ment and outcome of heart disease in live born children.
Pediatr Cardiol 1989; 10: 205-11.
5. Sigfússon G, Helgason H. Nýgengi og greining meö-
fæddra hjartagalla á fslandi. Læknablaðiö 1993; 3: 107-
14.
6. Heilbrigðisskýrslur 1969-1993. Reykjavík: Landlæknis-
embættið, 1969-1993.
7. Michaelsson M. Congenital heart disease: some data of
the relative incidence, natural history and operability.
Acta Paediatr Scand 1965; 159: 154.
8. Dickinson DF, Arnold R, Wilkinson JL. Congenital
heart disease among 160,480 livebom children in Liver-
pool 1960-1969. Br Heart J 1981; 46: 55-62.
9. Murphy JG, Gersh BJ, Mair DD, McGoon MD, Porter
CJ, Ilstmp DM. Long-term outcome in patients under-
going surgical repair of Tetralogy of Fallot. N Engl J
Med 1993; 329: 592-600.
10. Murphy JG, Gersh BJ, McGoon MD, Porter CJ, Ustrup
DM. Long-term outcome after surgical repair of isolated
Atrial Septal Defect. N Engl J Med 1990; 323:1645-50.