Læknablaðið - 15.11.1996, Blaðsíða 23

LÆKNABLAÐIÐ 1996; 82
773
Table I. Ulcerative colitis in Iceland 1980-1989. Number of patients, male/female ratio and mean annual incidence/100,000.
Incidence/100,000/year
Years Total number M/F ratio Men Women Total 95% confidence limits
1980-84 126 1.33 12.1 9.3 10.8* (8.9-12.7)
1985-89 156 1.52 15.6 10.1 12.6* (10.7-14.8)
Total 282 1.43 13.9 9.7 11.7 (10.5-13.2)**
* This increase in incidence is not statistically significant.
** The mean incidence of proctitis was 6.3/100,000/year (5.4-7.4).
Niðurstöður
Nýgengi: Á árunum 1980-1989 greindust á
þennan hátt 282 einstaklingar með sáraristil-
bólgu á landinu öllu, 166 karlar og 116 konur
(kynjahlutfall 1,43). Tafla I sýnir fjölda sjúk-
linga, kynjahlutföll og nýgengi á tveimur fimm
ára tímabilum. Fjöldi tilfella jókst á þessum
árum, kynjahlutfall breyttist lítillega og ný-
gengi hækkaði, þó ekki tölfræðilega marktækt
en það var að meðaltali 11,7 á 100.000 íbúa á ári
(95% öryggismörk 10,5-13,2). Nýgengishækk-
unin frá síðasta áratugi reyndist tölfræðilega
marktæk (p<0,0001). Meðalnýgengi enda-
þarmsbólgu var reiknað sérstaklega og reynd-
ist 6,3 á rannsóknartímabilinu (95% öryggis-
mörk 5,4-7,4).
Aldursdreifing: Á mynd 1 sést aldurstengt
nýgengi sáraristilbólgu. Sjúkdómurinn fannst
hjá fólki á aldrinum 11-89 ára. Meðalaldur við
greiningu var 38,5 ár (95% öryggismörk 36,5-
40,4). Nýgengið var hæst á aldrinum 30-39 ára,
en lægst á aldrinum 10-19 ára. Marktæk hækk-
un varð á aldurstengdu nýgengi frá fyrri tveirn-
ur áratugum á öllu aldursbilinu 20—49 ára
(p<0,008). Lægra nýgengi á aldrinum 50-69
ára fylgdi hækkun á aldrinum 70-79 ára, eink-
um hjá körlum, en sú hækkun var þó ekki
tölfræðilega marktæk.
Búseta: Nýgengi sjúkdómsins í hverju hinna
átta kjördæma landsins samkvæmt skráðri bú-
setu sjúklinganna við greiningu var kannað.
Við útreikninga var rniðað við íbúafjölda í
kjördæmum landsins á miðju rannsóknartíma-
bilinu. Nýgengi var lægst á Vesturlandi (8,7),
Fig. 1. Ulcerative colitis in Iceland 1980-1989. Age-related
incidence.
en hæst á Austurlandi (15,2). Nýgengi í
Reykjavík (12,6) var ívið hærra en meðalný-
gengið á landinu öllu. Þessi ójafna dreifing er
þó ekki tölfræðilega marktæk.
Útbreiðsla bólgunnar: Tafla II sýnir út-
breiðslu bólgubreytinga í ristilslímhúð við
greiningu í fjórum mismunandi aldurshópum.
Við mat á útbreiðslu var stuðst við niðurstöður
úr speglun, röntgenmyndatöku, aðgerðarlýs-
ingu og vefjarannsóknum. Speglun hafði verið
gerð hjá öllum sjúklingum, ýmist endaþarms-
speglun (20-25sm), ristilspeglun (60sm) eða
alristilspeglun og alltaf farið eins langt og sýni-
legar slímhúðarbreytingar náðu. Hjá 54%
sjúklinganna höfðu verið teknar röntgenmynd-
ir af ristli og hjá 10,2% röntgenmyndir af mjó-
girni. Algengast var að bólga væri bundin við
endaþarm, en svo var hjá 50% karlanna og
59,5% kvennanna og kynjahlutfallið í þeim
Table II. Ulcerative colitis in lceland in 1980-1989. Extent of inflammation in four different age groups (number of patients).
Age groups Proctitis Procto- sigmoiditis Left sided colitis Extensive colitis Total
0-19 12 4 2 4 22
20-39 94 42 8 16 160
40-59 28 21 2 10 61
> 60 18 17 3 1 39
Total (%) 152 (53.9) 84 (29.8) 15 (5.3) 31 (11) 282 (100)