Læknablaðið - 15.11.1996, Síða 46

792
LÆKNABLAÐIÐ 1996; 82
Fjöldi handa með óeðlilegt vöðvarafrit var
svipaður og í öðrum rannsóknum (9,15,17).
Eins og sést á töflu II eru aðrir þættir rann-
sóknanna marktækt óeðlilegri í höndum með
óeðlilegt vöðvarafrit miðað við hendur með
eðlilega nálarrannsókn. Þetta hefur komið
fram hjá öðrum (10,15,21) og stafar af því að
bráða aftaugamerki og lengra gengin (krónísk)
aftaugamerki endurspegla fækkun á hreyfi-
taugaþráðum vegna Wallers öxulhrörnunar.
Taugaleiðingarhraði miðtaugar er oft seink-
aður í lófa þegar „hefðbundnar“ rannsóknir
eru verulega óeðlilegar og er ástæðan minna
þvermál stærri taugaþráða og/eða Wallers öx-
ulhrörnun (22). Orsök fyrir seinkun á hreyfi-
taugaleiðingarhraða miðtaugar um framhand-
legg, sem reyndist í 19% handa, er óljós (15).
Pessu hefur þó margsinnis verið lýst samfara
miðtaugarþvingun í úlnliðsgöngum í 11-23%
handa (9,15-17). Mikilvægt er hafa þetta í huga
þannig að seinkaður hreyfitaugaleiðingarhraði
miðtaugar í framhandlegg í miðtaugarfergi í
úlnliðsgöngum verði ekki túlkaður sem
skemmd ofar á miðtaug.
Taugaleiðingar- og vefjarannsókn á mið-
taugum naggrísa, sem hafa tilhneigingu til
taugarfergis með aldrinum, sýndi öxulhrörnun
í miðtaug hátt uppi í framlimi dýranna með
fækkun á stórum mýldum taugaþráðum, ef
Wallers öxulhrörnun var til staðar en ekki ef
um hreina afmýlingu var að ræða (23). Niður-
staða rannsóknar á taugaleiðingarhraða um
framhandlegg án þess að reikna fjærtöfina með
var sú að þótt öxulhrörnun ætti sér stað í fram-
handlegg stafaði seinkun á taugaleiðingar-
hraða um framhandlegg af staðbundinni af-
mýlingu á stórum taugaþráðum í taugarferginu
(24). Bæði Wallers öxulhrörnun og afmýling á
stórum mýldum taugaþráðum valda því að
taugaleiðingin mælist frá smærri taugaþráðum
sem leiða hægar. Marktæk lenging á hreyfi-
taugafjærtöf í höndum með hreyfitaugaleiðing-
arhraða um framhandlegg undir 50 M/sek og
eðlilegt vöðvarafrit og eðlileg hreyfitaugafjær-
töf í höndum með seinkaðan hreyfitaugaleið-
ingarhraða benda til þess að staðbundin afmýl-
ing og öxulhrörnun eigi hvor tveggja þátt í því
að seinka taugaleiðingarhraðanum um fram-
handlegg (tafla III). Öxulhrörnun virðist þó
seinka hreyfitaugaleiðingarhraðanum meira
en afmýling (tafla II).
Samband einkenna og rannsóknarniður-
staðna: Tiltölulega gott samband er á milli
taugameinsemdar og -rannsóknar á kálfataug í
ýmsum fjöltaugakvillum (25). Birst hafa niður-
stöður einnar rannsóknar um vefjaskoðun á
miðtaugum einstaklings með miðtaugarþving-
un í úlnliðsgöngum þar sem taugaleiðing var
framkvæmd fyrir andlát (26). Taugin frá hend-
inni þar sem langvarandi, verulegs vöðvamátt-
leysis, vöðvarýrnunar og skyntaps gætti hafði
lengda hreyfitaugafjærtöf og marktækt meiri
vefjaskemmd heldur en taugin frá hendinni
með væg skammtíma einkenni og eðlilega
hreyfitaugaleiðingu (26).
Meginniðurstaða okkar á sambandi ein-
kenna og rannsóknarniðurstaðna er eftirfar-
andi: Sé um truflanir í hreyfitaugakerfinu að
ræða í miðtaugarþvingun í úlnliðsgöngum,
hvort sem þær eru hug- eða hlutlægar, er lík-
legt að niðurstöður taugaleiðingar- og vöðva-
rafritsrannsókna reynist óeðlilegar og jafnvel
þótt sjúklingurinn þjáist af verulegum verk og
skynskoðun sé óeðlileg geta niðurstöður
skyntaugaleiðingar verið eðlilegar. Eftir því
sem einkenni hafa varað lengur aukast líkur á
óeðlilegum niðurstöðum.
Niðurstöður annarra rannsókna styðja þess-
ar niðurstöður að verulegu leyti (10,21,27).
Eftir ítarlega leit fundust aðeins þrjár rann-
sóknir þar sem tölfræðiaðferðum var beitt við
athugun á sambandi einkenna og rannsóknar-
niðurstaðna (10,21,27), en þar voru færri hend-
ur athugaðar, eða 320 (10,21,27) samanborið
við 557 hjá okkur og aðeins ein rannsókn (21)
tók til jafn margra rannsóknarþátta og ein-
kenna og okkar. Ekkert samband var á milli
rannsóknarniðurstaðna og verkjar, pínudofa
og nætureinkenna; einkenna sem koma í köst-
um af völdum miðtaugarþvingunar í úlnliðs-
göngum (10,21,27). Ekkert samband fannst á
milli einstakra þátta rannsóknanna og skyn-
skoðunar (21) né Tinels tákns (10,21), en í einni
rannsókn var samband milli seinkaðrar skyn-
taugaleiðingar og Phalens tákns (10). Mark-
tækt samband fannst á milli allra þátta rann-
sóknanna og vöðvamáttleysis og vöðvarýrnun-
ar og flestra þátta rannsóknanna væri um að
ræða huglægt máttleysi (21). Að því er varðar
tímalengd einkenna fannst ekkert samband við
skyntaugaleiðingu (10), hugsanlegt samband
við enga skyntaugasvörun (21) og marktækt
samband við hreyfitaugafjærtöf og samband,
þó ekki marktækt, við skyntaugatöf (27), ólíkt
því sem var í okkar rannsókn. í einni rannsókn
þar sem þetta var athugað fannst lengri skyn-