Læknablaðið - 15.11.1996, Blaðsíða 47

LÆKNABLAÐIÐ 1996; 82
793
og hreyfitaugatöf hjá ríkjandi hendi miðað við
víkjandi hönd (27).
Hreyfitaugaleiðing og vöðvarafrit mæla
stóra mýlda hreyfitaugaþræði og vöðvafrumur,
sem eru undirstöðuþættir hreyfitaugakerfisins
í úttaugakerfinu, þess vegna er vel skiljanlegt
að starfstruflun í hreyfitaugakerfinu endur-
speglist í rannsóknarniðurstöðum. Orsökin
fyrir sambandsleysi sem ríkir milli skynskoð-
unar og skyntaugaleiðingar gæti í fyrsta lagi
verið að meirihluti stórra mýldra skyntauga-
þráða í hendi eru djúptaugar sem snerta húð-
skyn ekkert og í öðru lagi að sársaukaskyn og
að hluta til snertiskyn berast með smáum, oft
ómýldum taugaþráðum (28), sem þessi rann-
sóknaraðferð nær ekki til. Ýmsar orsakir gætu
verið fyrir sambandsleysi verkjar og pínudofa
við niðurstöður skyntaugarannsókna. í fyrsta
lagi er líklegt að orsök verkjar og pínudofa í
miðtaugarþvingun í úlnliðsgöngum sé vegna
blóðrennslistruflana inni í tauginni (26) og í
öðru lagi er hugsanlegt að orsök verkjar og
pínudofa sé skemmd í litlum, ómýldum tauga-
þráðum sem flytja sársaukaskyn (29,30). Lík-
lega dæma sjúklingar hvor höndin sé verri sam-
kvæmt verk og/eða pínudofa og þetta er eflaust
skýringin á því að enginn munur var á rann-
sóknarniðurstöðum milli verri og betri handar.
Vægri truflun á skyntaugaleiðingu ölnar-
taugar hefur margsinnis verið lýst í tengslum
við miðtaugarþvingun í úlnliðsgöngum (9,11).
Niðurstöður okkar benda til þess að samband
sé á milli óeðlilegar skyntaugaleiðingar ölnar-
taugar og miðtaugarskemmdarinnar í miðtaug-
arþvingun í úlnliðsgöngum. Ekki er vitað hvort
meinsemdin vær til ölnartaugar. Ekki er hægt
að draga neina ályktun út frá niðurstöðum
okkar um orsök huglægra skyntruflana í öllum
fimm fingrum, sem við höfum áður lýst (12).
Lokaorð
Taugaleiðingarannsókn er eina hlutlæga að-
ferðin til þess að greina miðtaugarþvingun í
úlnliðsgöngum þar sem aðferðir til að fram-
kalla einkenni eru ekki áreiðanlegar (12) og
vegna þess að kvartanir og einkenni geta verið
mjög ósérkennandi fyrir taugarfergið (12) er
taugaleiðingarannsókn oft eina leiðin til þess
að greina taugarfergið. Auk þess er gagnlegt
að hafa rannsóknarniðurstöður fyrir aðgerð,
jafnvel þó einkenni séu sérkennandi, ef ein-
kenni skyldu ekki lagast við aðgerð og athuga
þyrfti hvort taugin sé enn í þvingun.
Næmi rannsóknarinnar, eins og hún er fram-
kvæmd hjá okkur, er allgóð og sýnt hefur verið
að sérhæfni hennar er mjög mikil eða 95-99%
fyrir hreyfitaugafjærtöf og 97,5-100% fyrir
„hefðbundna“ skyntaugaleiðingu (31).
Þakkir
Við viljum þakka öllum þeim kollegum sem
vísuðu sjúklingum til greiningar og meðferðar
og gerðu þessa rannsókn þar með mögulega,
starfsfólki læknisfræðibókasafns Landspítalans
fyrir leit að heimildum, Rakel E. Jónsdóttur
fyrir ritvinnslu og síðast en ekki síst dr. Jóni
Skaptasyni fyrir yfirlestur greinarinnar.
Styrkur úr starfslaunasjóði sjúkrahúslækna
gerði þessa rannsókn mögulega.
HEIMILDIR
1. Dawson GD, Scott JW. The recording of nerve action
potential through skin in man. J Neurol Neurosurg Psy-
chiatry 1949; 11: 259-67.
2. Simpson JA. Electrical signs in the diagnosis of carpal
tunnel syndrome. J Neurol Neurosurg Psychiatry 1956;
19: 275-80.
3. Gilliatt RW, Sears TA. Sensory nerve action potentials
in patients with peripheral nerve lesions. J Neurol Neu-
rosurg Psychiatry 1958; 21: 109-18.
4. One hundred years of research in neuromyography in
man: 1869-1969. A historical reprint. Dedicated to the
1969 annual meeting in San Diego. International Feder-
ation of Electromyography and Clinical Neurophysiol-
ogy. AAEE Builetin 1969; 15-16: 1-80.
5. Benedetto DM, Mitz M, Klingbeil GE, Davidoff D.
New criteria for sensory nerve conduction especially
useful in diagnosing carpal tunnel syndrome. Arch Phys
Med Rehabil 1986; 67: 586-9.
6. Jackson DA, Clifford JC. Electrodiagnosis of mild car-
pal tunnel syndrome. Arch Phys Med Rehabil 1989; 70:
199-204.
7. Uncini A, Lange DJ, Solomon M, Soliven B, Meer J,
Lovelace RE. Ring finger testing in carpal tunnel syn-
drome: a comparative study of diagnostic utility. Muscle
& Nerve 1987; 12: 735-41.
8. Felsenthal G. Median and ulnar distal motor and senso-
ry latencies in the same normal subjects. Arch Phys Med
Rehabil 1977; 58: 297-302.
9. Stevens CJ. AAEE minimonograph: the electrodiagno-
sis of carpal tunnel syndrome. Muscle & Nerve 1987; 2:
99-133.
10. Seror P. A La Recherche D’une Corrélation Electro-
Clinique Au Cours Du Syndrome Du Canal Carpien.
Revue du Rheumatisme 1987; 54: 643-8.
11. Cioni R, Passero S, Paradiso C, GionniniF, Battistini N,
Rushworth G. Diagnostic specificity of sensory and mo-
tor nerve conduction variables in early detection of car-
pal tunnel syndrome J Neurol 1989; 236: 208-13.
12. Hafstein MP, Bjarnason BÁ, Tómasson K. Miðtaugar-
þvingun í úlnliðsgöngum. Athugun á 383 sjúklingum
með einkenni í 557 höndum. Læknablaðið 1994; 80:
300-9.
13. Hafstein MP. Fræðslukver 1. Taugarafrit og vöðvarafrit.
Læknablaðið 1988; 74: 101-15.
14. Oh SJ. Ciinical Electromyography. Nerve conduction