Búskapur hins opinbera 1993-1994 - 01.03.1995, Page 18

allra síðustu árum með hækkun tekjuskatts einstaklinga og niðurfellingu aðstöðugjalds
á árinu 1993. Fyrir fímm árum var samsvarandi hlutfall um 68% af heildarsköttum.
Skatttekjum er yfirleitt skipt í annars vegar beina skatta, sem leggjast íyrst og fremst
á tekjur og eignir, og hins vegar óbeina skatta, sem leggjast á vöru og þjónustu. í
alþjóðasamanburði eru skattar þó oft fremur flokkaðir eftir tegund, eins og fram kemur
í töflu 4.13. Þar sést að um 45% tekna hins opinbera eru skatttekjur af vöru og
þjónustu, en þær skila um 69 milljörðum króna á árinu 1994 eða sem svarar til um
16% af landsframleiðslu. Tekjuskattar skila hins vegar tæpum einum þriðja hluta
teknanna eða um 49^/2 milljarði króna, sem svarar til um 11 V2% af landsframleiðslu.
5. Útgjöld hins opinbera
Heildarútgjöld hins opinbera 1994 eru áætluð um 1711 /2 milljarður króna án
afskrifta eða 39,9% af landsframleiðslu, sem er nokkru lægra hlutfall en árið 1993. í
krónum talið hækka útgjöldin um 51 /2 mi 1 ljarð króna eða að raungildi um l'/2%.
Hækkunin er mest í tilfærsluliðum, svo sem til almannatrygginga. Samneyslan, sem er
langveigamesti útgjaldaliður hins opinbera eða um helmingur útgjaldanna, hækkaði
um rúmlega 3% í krónum talið. En samneyslan er kaup á vöru og þjónustu til sam-
tímanota. Hlutfall sainneyslunnar af landsframleiðslu mældist 20,3% sem er lítilsháttar
lækkun frá árinu 1993.
Tafla 5.1 Tegundaflokkun útgiald hins opinbera 1991-1994
1991 í milljónum króna 1992 1993 Brt. 1994 1991 Hlutfall af VLF 1992 1993 1994
1. Samneysla 78.157 80.375 84.818 87.445 19,71 20,20 20,60 20,32
- þar af afskriftir 2.319 2.454 2.600 2.687 0,58 0,62 0,63 0,62
2. Vaxtagjöld 14.716 14.508 15.381 15.846 3,71 3,65 3,74 3,68
3. Framleiðslustyrkir 12.320 13.225 10.504 10.010 3,11 3,32 2,55 2,33
4. Tekjutilfærslur 28.773 30.296 32.765 34.087 7,25 7,61 7,96 7,92
5. Fjármunamyndun 16.228 16.016 17.747 18.067 4,09 4,02 4,31 4,20
6. Fiármagnstilfærslur 11.686 9.526 7.353 8.776 2.95 2.39 1.79 2.04
.Hsildarútgiöld hii»? QP»nt»tra * 159.562 ■161,4«.. 165.967 )7f?44 40.23 40.58 40.31 21M
•) Án afskrifta.
Flokka má útgjöld hins opinbera eftir tegund í sex meginflokka með tilliti til eðlis
þeirra, þ.e. í samneyslu, vaxtagjöld, framleiðslustyrki, tekjutilfærslur, fjármunamynd-
un og ljármagnstilfærslur. Tekju- og rekstrartilfærslur til heimila og atvinnuvega taka
til sín um einn ljórða hluta opinberra útgjalda og Qárfestingarútgjöldin ríflega níunda
hluta þeirra. Afgangurinn fer til vaxtagreiðslna eða tæplega tíundi hluti opinberra
útgjalda.
Útgjöld hins opinbera má einnig flokka eftir málaflokkum, þ.e.a.s. í fræðslumál,
heilbrigðismál, félagsmál, atvinnumál o.s.frv. í töflu 5.24 er að fínna slíka flokkun, en
útgjöldunum er skipt upp í stjómsýslu, félagslega þjónustu, atvinnumál og önnur mál.
Stjórnsýslan nær til almennrar stjómsýslu, réttargæslu og öryggismála. Sú starfsemi er
þess eðlis að ekki er talið æskilegt að einkaaðilar annist hana. A árinu 1993 fóru um
3 Sjá einnig töflu 3.1 í töfluviðauka.
4 Sjá einnig töflu 4.4 í töfluviðauka.
16