Árbók Reykjavíkurbæjar - júl. 1953, Blaðsíða 83

65
Kjallara- og braggaíbúðir í Reykjavík.
Beinar tölur Hlutfallstölur %
Ivjallaraíbúðir Ibúðir 1 Karlar Konur Börn Samtals íbúðir Karlar Konur Börn Samtals
1946:
Góðar 253 335 376 276 987 13,4 15,9 16,2 16,7 16,2
Sæmilegar 688 832 923 639 2394 36,5 39,4 39,8 38,6 39,3
Lélegar 710 718 771 547 2036 37,7 34,0 33,2 33,1 33,5
Mjög lélegar .... 149 144 152 115 411 7,9 6,8 6,6 6,9 6,8
Ohæfar 84 82 97 78 257 4,5 3,9 4,2 4,7 4,2
Samtals .... 1884 2111 2319 1655 6085 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0
% .... — 34,7 38,1 27,2 100,0 — — — — —
Þar af:
1 herbergi 633 >> >> ,, 1314 33,6 >> >> >> 21,6
2 _ 917 ,, >> >> 3244 48,7 ,, 53,3
3 — o. fl. .. 334 >> >> » 1527 17,7 >> >> >> 25,1
Braggaíbúðir
1946:
Góðar 14 20 22 21 63 4,3 5,3 5,3 4,1 4,8
Sæmilegar 84 96 108 130 334 25,8 25,5 26,0 25,5 25,6
Lélegar 139 148 186 232 566 42,6 39,3 44,8 45,4 43,4
Mjög lélegar .... 70 82 86 114 282 21,5 21,7 20,7 22,3 21,7
Óhæfar 19 31 13 14 58 5,8 8,2 3,2 2,7 4,5
Samtals .... 326 377 415 511 1303 100,0 100,0 ioo.o 100,0 100,0
1947 við manntal . 625 629 823 2077 30,1 30,3 39,6 100,0
1948 _ — . >> 624 665 869 2158 28,9 30,8 40,3 100,0
1949 — _ „ 620 626 924 2170 28,6 28,8 42,6 100,0
1950 — — >> 598 636 976 2210 >> 27,0 28,8 44,2 100,0
Aths.: 1 lögum nr. 57/1929 um íbúð i kjöll-
urum, en þau gengu í gildi 1. jan. 1930, segir svo
(1. gr.): ,,1 kaupstöðum og kauptúnum, sem hafa
yfir 100 íbúa, má ekki taka kjallara til íbúðar
1 húsum þeim, sem byggð eru hér eftir. — Eigi
jhá heldur gera kjallaraíbúðir í húsum, sem
hyggð voru áður en lög þessi öðlast gildi." —
_ þessum stöðum má, samkv. lögunum, þvi að-
eins nota eldri kjallaraíbúðir, að þær fullnægi
vissum skilyrðum um hollustuhætti, að íbúðar-
herbergin séu ekki grafin dýpra í jörð en 1 m.,
að gluggar þeirra snúi allir í sólarátt, minnst
25 cm. frá jörðu, og forgarður, ekki mjórri en
^ m., aðgreini húsin frá götu, ef íbúðargluggar
eru á þeirri hlið. — Heimilt er þó að veita um
stundarsakir undanþágu frá þessum skilyrðum,
eh árlega skal velja úr 1/20 hluta þeirra, þær
lökustu, og banna íbúð i þeim.
Lögin hafa haldizt óbreytt, en ákvæðum þeirra
hefir ekki verið fylgt. 1 nálega hverju íbúðar-
núsi, sem byggt hefir verið síðan 1929, hafa ibúð-
lr verið innréttaðar í kjallara, nokkurn veginn
eftir þvi, sem húsrúm hefir leyft, og það látið
°átalið af byggingaryfirvöldunum.
Árið 1928 voru um 800 kjallaraibúðir í bæn-
hni, eða um 15% af íbúðum alls. Kjallaraíbúðir
Pser, sem teknar voru í notkun á árunum 1930—■
“8, voru ekki taldar með í skýrslum byggingar-
fulltrúa (sbr. bls. 61), þar eð þær voru, lögum
samkvæmt, óleyfilegar. Frá og með 1939 eru
hjallaraíbúðimar taldar með í skýrslum bygging-
hrfulltrúa, enda leit hann svo á, að um leið og
hhsaleigunefnd tók að ákveða leigu í þessum
íyúðum, væm þær raunverulega viðurkenndar,
Pótt byggingarnefnd samþykkti þær ekki. — Af
®kýrsiunum virðist mega ráða, að um fjórða
nver íbúð, sem tekin hefir verið í notkun eftir
l“39, Sé í kjallara.
Vorið 1946 fór fram skoðun á öllum kjallara-
íbúðum, og íbúðum, sem þá höfðu (í byrjun júni)
verið teknar i noktun í hermannaskálum, sem
byggðir voru í bænum á hernámsárunum. —
Skoðun kjallaraíbúðanna framkvæmdu múrara-
meistari og trésmiður, en herskálanna heilbrigðis-
fulltrúi og heilbrigðislögregluþjónn. Flokkuðu þeir
ibúðimar eftir gæðum. — Taflan hér að ofan
sýnir, hvernig íbúðirnar skiptast í flokka eftir
mati skoðunarmannanna, hve margt fólk karl-
ar, konur og börn, innan 16 ára aldurs, bjó
í hverjum flokki íbúða, svo og hvernig kjallara-
íbúðirnar skiptust eftir tölu herbergja.
Af kjallaraíbúðunum, 1884 að tölu, voru 25% i
timburhúsum, en 75% í steinhúsum. — Skipting
íbúðanna eftir gæðum var mjög mismunandi,
tiltölulega miklu fleiri lélegar og óhæfar íbúðir
í timburhúsum en steinhúsum. Af þeim íbúðum,
sem töldust góðar, voru aðeins 3% í timburhús-
um, en 64% af mjög lélegum og 55% af óhæf-
um íbúðum.
Ibúðir með einu herbergi (og einstaklingsherb.)
voru tiltölulega mun fleiri lélegar og óhæfar en
góðar og sæmilegar. — Heimilin voru og fjöl-
mennari í góðum og sæmilegum íbúðiun en í
hinum lélegu og óhæfu. 1 40—50% lélegra og
óhæfra íbúða voru aðeins 1—2 í heimili, en í
45% sæmilegra og 58% góðra íbúða voru fleiri
en 4 heimilismenn. Fjölskyldufólk bjó i 75%, en
einhleypir í 25% íbúðanna alls. — Rúmlega 70%
íbúðanna töldust hafa eldhús, 4% aðgang að eld-
húsi eða eldunarpláss af öðru tagi, en hinar
höfðu ekki skilyrði til eldunar. 1 þeim íbúðum,
sem yfirleitt voru af lélegra taginu að dómi
skoðunarmanna, bjó nálega eingöngu einhleypt
fólk.
Vegna hins mikla húsnæðisskorts í bænum á
undanfömum ámm mim tiltölulega lítið af kjall-
araíbúðum þeim, sem vom i notkun 1946, hafa
verð rýmt.