Flóra: tímarit um íslenzka grasafræði - 01.06.1968, Side 26

Flóra: tímarit um íslenzka grasafræði - 01.06.1968, Side 26
múslit, sem mikið er notaður sem indikator fyrir sýrur og basa, og einnig í þvottabláma. Fá má úr fléttum marga mismunandi liti og litbrigði, bæði með notkun mismunandi tegunda fléttna og með því að meðhöndla litar- efnin á mismunandi hátt. Úr litunarskóf (Parmelia saxatilis), sem ásamt fleiri fléttutegundum er nefnd „litunarmosi“ í eldri íslenzkum ritum, má fá dökkbrúnan, rauðbrúnan eða gulbrúnan lit allt eftir litunar- aðferðinni. Einnig má fá brúnan lit úr fjallagrösum. Úr Ochrolechia tartarea, sem einnig gengur undir nafninu litunarmosi í íslenzkum rit- um, fást rauðir og bláir litir og úr ýmsum erlendum skeggfléttum (Us- nea) fást rauðir og gulir litir. Sútun með fléttum. Sumar fléttur, einkum fjallagrös og lungna- skófir (Lobaria pulmonaria), voru notaðar til að súta skinn, en þó að- eins í litlum mæli, þar sem erfitt var að fá nægilegt magn af þeim til stærri iðnaðar. Brennivin úr fléttum. Alkóhólframleiðsla úr fléttum, sem áður þekktist einkum í Skandinavíu, hefur í seinni tíð algerlega lagzt niður með aukinni notkun á kartöflum og kornvöru til þessarar framleiðslu. Var talið hægt að fá 5 lítra af 50% alkóhóli úr 10 kg af fléttum. Aðal- lega var gripið til fléttna í þessum tilgangi, þegar spara þurfti kornið til þessarar framleiðslu. Um 1893 átti þó í Svíþjóð að hefja stórfram- leiðslu á brennivíni úr fléttum, en sá iðnaður lagðist skjótt niður aftur, þar sem fljótlega varð þurrð á fléttum til framleiðslunnar, vegna þess hve endurvöxtur þeirra er hægfara. Ilmvatnagerð og snyrtivörur. Allt frá því á 16. öld hafa fáeinar fléttur verið notaðar við ilmvatnagerð og snyrtivöruframleiðslu. Þessi notkun byggðist bæði á snefil af ýmsum ilmefnum, sem finnast í þess- um fléttum en einnig á vinnslu á fíngerðu, nærri lyktarlausu dufti, senr notað var til fyllingar í krern eða til að fixera önnur ilmefni og gera þau endingarbetri. Þrjár tegundir voru öðrurn fremur notaðar í þessum tilgangi: Ever- nia prunastri, E. furfuracea og Lobaria pulmonaria. Þessar fléttur inni- halda meðal annars snefil af tveim hágildum, ómettuðum alkóhólum, citronellol og geraniol, sem bæði hafa þægilegan rósailm, ennfremur vanillin og kamfóru. Úr fjallagrösum hafa einnig verið unnin lyktar- laus efni notuð í sápur og krem. Fléttur til skreytinga. Til skreytinga hafa aðallega verið notaðar nokkrar tegundir af hreindýrafléttum, einkum Cladonia alpestris. Eru þær einkum notaðar til skreytingar á grafarkrönsum. Hefur þetta eink- um tíðkazt um norðanverða Evrópu. Frá Noregi hefur oft verið all- 24 Flóra - tímarit um íslenzka grasafræði
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108

x

Flóra: tímarit um íslenzka grasafræði

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Flóra: tímarit um íslenzka grasafræði
https://timarit.is/publication/1052

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.