Fréttatíminn - 17.01.2014, Blaðsíða 22

Býr með Línu langsokk
Ellefu ára gömul skrifaði Sóley Tómas-
dóttir bréf til uppáhalds rithöfundarins
síns, barnabókahöfundarins Astrid Lind-
gren. Ef Sóley yrði borgarstjóri myndi
það vera hennar fyrsta verk að gera alla
þjónustu borgarinnar við börn gjald-
frjálsa. Hún segir mikilvægt að standa
vörð um opinbert eignarhald Orkuveitu
Reykjavíkur og gagnrýnir Bjarta framtíð
fyrir skort á pólitískri sýn í borgarmálum.
Sóley Tómasdóttir er mikill
aðdáandi Astridar Lindgren. Í
borgarstjórn hefur hún lagt sig
fram við að bæta samskipti og
samstarf ólíkra flokka án þess
þó að hvika frá eigin stefnu.
Ljósmynd/Hari
K ötturinn Lína tekur á móti mér á heimili Sóleyjar Tómasdóttur á Hofs-vallagötunni, og heimili Línu. Ég
veit varla hvaðan á mig stendur veðrið þegar
Sóley dregur síðan fram kaffibolla með
myndum af Línu langsokk. „Ég er mikill
aðdáandi Astridar Lindgren. Líklega meira
en eðlilegt getur talist,“ viðurkennir hún. „Ég
hef lesið bækurnar hennar svo oft að þær
eru allar samanlímdar, klístraðar og tættar.
Astrid kom til Íslands þegar ég var 11 ára.
Þá kunni ég bækurnar hennar þegar utanað.
Ég veit ekki af hverju hún var hér en hún var
viðstödd athöfn í Norræna húsinu og þangað
fór ég með rautt pottablóm sem ég hafði
keypt handa henni og kort sem ég skrifaði í,
eftir örstutt dönskunám. „Du er min bedste
veninde uden at vide det. Hilsen, Sóley.“ Hún
var í alvörunni besta vinkona mín og persón-
urnar hennar hafa gert mig að því sem ég er
í dag, hver á sinn hátt. Astrid skrifaði með
öðrum hætti en aðrir höfundar, sögupersónur
hennar eru breyskari og skilaboðin flóknari.
Hún ögraði viðteknum hefðum samfélagsins
og hefur áhrif enn þann dag í dag. Lína á til
að mynda fáa sína líka í bókmenntum. Það
er sjaldgæft enn þann dag í dag að sjá svona
sterkar kvenkyns persónur í bókum sem fara
jafnmikið á skjön við samfélagsgildin. Hvað
þá í barnabókmenntum. Ronja er líka marg-
slunginn karakter og sagan af henni ögrar
líka hefðbundnum og svarthvítum skilum
milli góðs og ills. Pabbi Ronju er ræningi sem
er vondur við fólk en samt er hann góður
pabbi sem Ronja elskar. Það er nefnilega
þannig að flestir eru bæði góðir og vondir og
heimurinn er flóknari en hefðbundnu ævin-
týrin. Í bókum Astridar eru myndirnar meira
að segja ögrandi. Þar er alltaf mikið drasl en
ekki hreint og snyrtilegt. Foreldrarnir eru oft
í óhefðbundum aðstæðum og skora á viðtekin
samfélagsleg gildi.“
Óútreiknanlegar gjaldskrár
Sóley er oddviti Vinstri hreyfingarinnar –
græns framboðs í Reykjavík. Hún var kjörin
borgarfulltrúi fyrir fjórum árum en hafði þar
á undan verið varaborgarfulltrúi og borgar-
fulltrúi. Forval Vinstri grænna fyrir borgar-
stjórnarkosningarnar í vor fer fram um miðj-
an febrúar. Enn sem komið er gefur Sóley ein
kost á sér í fyrsta sætið en framboðsfrestur
rennur út 25. janúar. Sóley segir núverandi
meirihluta í borginni ágætan að mörgu leyti
og þau hafi náð saman á ýmsum sviðum.
„Þau eru þó ekki nógu róttæk að mínu
mati, ég hefði svo gjarnan viljað sjá vinstri-
sinnaðri og grænni áherslur. Meirihlutinn
tók hraustlega á fjármálum Orkuveitunnar en
það er ekki nóg. Þau hafa ekki haft kjark til
að horfast í augu við vandann sem við blasir
gagnvart auðlindinni, að Hengilssvæðið er
gróflega ofnýtt og jarðhitavirkjanirnar þar
langt frá því að vera sjálfbærar. Þannig eru
þau að velta vanda samtímans yfir á komandi
kynslóðir og hann mun ekki gera neitt nema
vaxa. Það er líka full ástæða til að vera á
varðbergi þegar kemur að eignarhaldi fyrir-
tækisins sem nú hefur verið skipt í tvennt,
í virkjanir og veitur. Núverandi meirihluti
er tilkippilegur gagnvart einkaframtakinu,
hann seldi hlut OR í HS-Veitum til einkaaðila
án þess að blikna og hefur sett Gagnaveitu
Reykjavíkur í söluferli. Um Sjálfstæðisflokk-
inn þarf auðvitað ekki að fjölyrða. Það er því
mikil pressa á okkur Vinstri grænum að gera
það sem í okkar valdi stendur og standa vörð
um opinbert eignarhald á Orkuveitu Reykja-
víkur og dótturfélögum hennar til framtíðar.“
Afar mikilvægt er að hlúa að barnafjöl-
skyldum, að mati Sóleyjar, og hún er ekki
í vafa um hvert yrði hennar fyrsta verkefni
á næsta kjörtímabili ef hún yrði borgar-
stjóri. „Ég myndi vinna áætlun um hvernig
við gerum þjónustu við börn gjaldfrjálsa –
þjónustu leikskóla, grunnskóla
og frístundaheimila. Það er ekki
lögmál að sveitarfélögin rukki
barnafjölskyldur um marga tugi
þúsunda í hverjum mánuði um-
fram útsvarið vegna grunnþjón-
ustu sem enginn getur verið án.
Þetta er gömul hefð sem byggir á
úreltum sjónarmiðum. Gjaldskrár
borgarinnar endurspegla skrítna
forgangsröðun, þær eru óútreikn-
anlegar og ósanngjarnar. Og því
til viðbótar eru þær óbilgjarnar,
þar sem börnum er vikið úr
þjónustunni ef foreldrarnir greiða
ekki. Skóla- og uppeldismál eru
algert forgangsmál í Reykjavík
á næsta kjörtímabili. Þar eiga
öll börn að hafa sömu tækifæri,
vera örugg og fá að rækta með
sér hæfileika sína. Starfsemi leik-
skóla, grunnskóla og frístunda-
heimila á að vera í stöðugri þróun
og það er okkar stjórnmálafólks
að skapa aðstæður til þess. Því miður hefur
það ekki verið raunin á þessu kjörtímabili.
Vanhugsaðar sparnaðaraðgerðir Besta flokks
og Samfylkingar hafa bitnað mjög á skóla-
brag víða í Reykjavík og það þarf að endur-
vinna traust skólasamfélagsins gagnvart
borgaryfirvöldum.
Barnanöfn úr bókum Astrid Lindgren
Sóley er gift tveggja barna móðir og eldra
barnið, dóttirin Anna, er veik heima þennan
dag. Sonurinn heitir Tómas, kallaður Tommi,
og aftur koma hugrenningartengsl við Astrid
Lindgren. Nefndi hún börnin sín í alvöru eftir
sögupersónum hennar? „Í ljósi þess hversu
mikið ég held upp á Astrid er svolítið fyndið
að börnin mín heiti Anna og Tommi. Ef ég
hefði nefnt þau eftir persónum Astrid hefði
ég sannarlega ekki valið prúðu börnin í sög-
unum um Línu langsokk. Sögupersónurnar
Anna og Tommi eru afskaplega óspennandi
karakterar og eru í raun til þess gerðar að
mynda mótvægi við Línu og sýna styrkleika
hennar. Þegar við eignuðumst dóttur nefnd-
um við hana Önnu bara út í bláinn. Svo þegar
við eignuðumst Tomma þá vildi ég nefna
hann í höfuðið á pabba. Þá var náttúrulega
tilvalið að kalla köttinn Línu,“ segir Sóley og
segir börnin sín vera litrík og skemmtileg
og eiga fátt sameiginlegt með sögupersón-
unum. Hún man eftir fleiri skondnum tilvilj-
unum. „Þóra systir mín á dótturina Kötlu, en
drekinn í Bróðir minn ljónshjarta
heitir Katla. Kristín systir mín á
soninn Mattías sem er pabbi Ronju
ræningjadóttur. Þetta eru allt bara
tilviljanir en segir kannski mikið
um okkur systurnar.“
Annað áherslumál Sóleyjar
er að efla hverfisráðin og auka
lýðræði í borginni. „Hverfisráðin
eiga að fara með stjórn hvers
hverfis en í raun hafa þau hvorki
völd né vægi. Borginni er mið-
stýrt út frá borgarstjórn, borgar-
ráði og nokkrum fagráðum. Það
væri hægt að færa ákvarðanatöku
miklu nær íbúum og taka afstöðu
út frá sérstöðu hvers hverfis.“
Mér verður hugsað til eins
umdeildasta máls undanfarinna
mánaða, breytinga á Hofsvallagöt-
unni sem við erum einmitt staddar
á. „Ágreiningurinn um Hofs-
vallagötu snérist fyrst og fremst
um útfærslu. Íbúar hafa lengi
kallað eftir því að gatan yrði þrengd og hægt
á umferð og um það ríkir ágæt sátt. Fram-
kvæmdin var hins vegar með flippaðra móti
og ekki kynnt nægilega vel fyrir íbúunum.
Það fer ekki vel í fólk þegar því er komið að
óvörum, enda engin ástæða til. Borgarstjórn
á að taka ákvarðanir í sátt við íbúa og eftir því
sem ákvarðanirnar eru teknar nær íbúunum,
þeim mun líklegra er að það takist,“ segir
hún.
Stjórnmál snúast ekki um starfsaðstöðu
„Pólitískt landslag í Reykjavík hefur verið
heldur óhefðbundið undanfarin kjörtíma-
bil. Á því þarsíðasta sprungu ekki einn
heldur þrír meirihlutar með tilheyrandi
rússíbanareið, og á síðasta kjörtímabili kom
Besti flokkurinn inn sem óskrifað blað. Nú
kemur síðan inn Björt framtíð sem einnig er
óskrifað blað. Ofan í þetta allt varð hér hrun
sem leiddi til þess að fólk missti trú á stjórn-
málunum,” segir Sóley, aðspurð um erindi
Vinstri grænna í pólitík.“
Mér þykir vænt um stefnu Vinstri grænna
og trúi því í einlægni að hún geti stuðlað að
betra samfélagi. Hún er skýr og afgerandi,
róttæk og tekur á öllum sviðum. Ég er í
stjórn málum af því að ég trúi því að ég geti
breytt samfélaginu til hins betra og það er
skýrt fyrir hvað ég stend. Það á svo sem við
um aðra líka, Sjálfstæðisflokkurinn er með
mjög skýra stefnu sem ég er ósammála. Ég á
aftur á móti bágt með að skilja af hverju fólk
fer í pólitík án þess að hafa stefnu og skil ekki
tilganginn með því að stofna stjórnmálaflokk
sem hefur það eitt að markmiði að bæta sam-
skipti stjórnmálafólks. Besti flokkurinn var
ádeila sem átti erindi og hafði ákveðna sýn,
en Björt framtíð virðist hafa mestan áhuga á
samskiptum innan veggja ráðhússins. Stjórn-
mál snúast fyrst og fremst um samfélags-
lega sýn en ekki starfsaðstöðu og samskipti
borgarfulltrúa.“
Og Sóley bendir á að hún hafi einmitt lagt
sig fram við að bæta samskipti og samstarf
ólíkra flokka án þess þó að hvika frá eigin
stefnu. „Eitt mikilvægasta framlag okkar
Vinstri grænna hefur verið að sýna að stjórn-
arandstaðan gengur ekki bara út á að vera
á móti heldur að taka málefnalega afstöðu.
Við höfum tekið virkan þátt í stefnumörkun
frá upphafi til enda, komið okkar sjónarmið-
um að og á endanum samþykkt til dæmis
atvinnustefnu borgarinnar, húsnæðisstefn-
una og aðalskipulagið. Það er ekki algengt
að fulltrúar minnihlutans vinni með þessum
hætti. Það getur verið freistandi, jafnvel þó
maður taki þátt í stefnumótuninni, að greiða
ekki atkvæði með meirihlutanum og láta
hann axla ábyrgðina einan af því maður fái
ekki ítrustu afarkosti sína samþykkta. Það er
hinsvegar ekki sanngjarnt. Það þarf að skapa
meira traust milli meiri- og minnihluta – og
þá verða báðir aðilar að axla ábyrgð.
Á öðrum sviðum, þar sem Vinstri græn
hafa verið ósammála meirihlutanum höfum
við staðið fast í lappirnar. Við beittum okkur
af alefli gegn umdeildum sameiningum leik-
og grunnskóla, höfum talað skýrt í orku- og
auðlindamálum og ítrekað gagnrýnt stefnu
meirihlutans í velferðarmálum. Ekki síst
höfum við svo náð okkar eigin málum í gegn,
svo sem neyðaraðstoð vegna aðstæðna er-
lendis, nú síðast í Sýrlandi, stofnun Jafnréttis-
skóla sem gengur út á að aðstoða kennara að
innleiða jafnréttisáherslur í aðalnámskránni
og ókeypis í sund fyrir atvinnulausa.“
Sóley er enn heit baráttukona og brennur
fyrir stefnu Vinstri grænna. „Ég trúi að ef við
myndum reka borgina í anda þess sem við
trúum á væri þetta betri borg, hér væri meiri
jöfnuður, við færum með auðlindir okkar á
ábyrgari hátt og hér væri sanngjarnara sam-
félag sem tæki meira tillit til fjölbreytileika
fólksins í Reykjavík.“
Erla Hlynsdóttir
erla@frettatiminn.is
Ég á bágt
með að
skilja af
hverju fólk
fer í pólitík
án þess
að hafa
stefnu.
22 viðtal Helgin 17.-19. janúar 2014