Morgunblaðið - 12.11.2011, Side 49

MENNING 49
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 12. NÓVEMBER 2011
Víst er höfundi vandi á hönd-um, þegar hann stendurframmi fyrir því að við-fangsefni að skrifa sögu
manns sem látinn er fyrir hartnær
heilli öld og er flestum gleymdur.
Heimildir ef til vill takmarkaðar og
útilokað að byggja á frásögnum sam-
ferðafólks. Ekki er úr öðru að moða
en samtímafrásögnum, t.d. bréfum
sem geta verið ígildi gulls við sagna-
skrif. Í þessu felst þó áhugaverð ögr-
un sagnfræðings; að geta og mega í
raun skapa sjálfstæða persónu innan
þeirra marka sem heimildirnar leyfa.
Og þegar blaðað er í bók Óskars
Guðmundssonar Brautryðjandinn
fer ekki á milli mála að Þórhallur
Bjarnarson biskup hefur sannarlega
verið maður sem íslenskt samfélag
hefur munað um og því er fengur að
ævisögu hans.
Höfuðbólið Laufás
Laufás við Eyjafjörð hefur í minni
þjóðar löngum verið talinn til helstu
höfuðbóla. Þar ólst Þórhallur upp og
dvalist uns hann fór til náms, fyrst
við Latínuskólann í Reykjavík og síð-
ar guðfræðideild Hafnarháskóla. Þar
kynntist hann í hópi íslenskra stúd-
enta, m.a. Brandesarhreyfingunni
svonefndu en hana aðhylltust m.a.
norræn áhrifaskáld síðari hluta 19.
aldarinnar; menn sem voru í and-
stöðu við ríkjandi viðhorf í pólitík,
trúmálum sem og öðru. Og með
þessu má segja að tónninn um ævi-
starf Þórhalls hafi að nokkru leyti
verið sleginn. Hann var maður sem
sakir eðliskosta sína hlaut að marka
spor.
Þórhallur Bjarnarson kom víða við
á sínum ferli. Hann var prestur í
Borgarfirði og fyrir norðan, kennari,
áhrifamikill ritstjóri útgefandi, al-
þingismaður og kennari við Presta-
skólann. Einnig bóndi og rækt-
unarmaður í bestu merkingu þeirra
orða. „Þórhallur var þeirrar gerðar
að störf hlóðust á hann,“ segir Óskar
í ævisögu sinni um Þórhall sem árið
1908 valdist í embætti biskups Ís-
lands.
Og hver voru svo viðfangsefnin á
akri kristindómsins fyrir einni öld.
Samherjum Þórhalls þótti sem kirkj-
an hefði verið í kreppu en með nýjum
manni eygðu þeir von. Og væntingar
þeirra um breytingar rættust að
nokkru; enda þótt leiðtoginn í Lauf-
ási sigldi milli íhaldssemi og frjáls-
lyndi af því hégómaleysi sem honum
var eðlislægt. Á þessum tíma var líka
í brennidepli hvort stofna skyldi frí-
kirkjur og almennt má því segja að
mörg álitaefni innan kirkjunnar séu í
dag þau sömu og var, þó að hundrað
ár séu liðin frá biskupstíð Þórhalls.
Fullhugi líðandi stundar
Óskari Guðmundssyni hefur tekist
vel til í bók sinni um Þórhall Bjarn-
arson og gera hann í raun að samtíð-
armanni. Það er ekki öllum höf-
undum gefið að færa viðfangsefni
sitt til milli alda ef svo má segja.
Þannig skynjaði ég biskupinn í Lauf-
ási fyrst og síðast sem fullhuga líð-
andi stundar, mann sem hafði mörg
járn í eldi. Fylgdist vel með straum-
um sinnar tíðar, tók virkan þátt í
þjóðfélaginu og lagði sitt af mörkum
til breytinga. Og var umfram annað
vænn maður. Okkur hefði munað um
svona karl í dag. Góðri svipmynd af
þessu bregður Óskar upp í bók sinn,
sem er vönduð bæði af stíl og frá-
sögn. Þá er bókin í þægilegu broti,
vel unnin og heldur lesanda við efnið
út í gegn.
Brautryðjandinn bbbbn
Ævisaga Þórhalls Bjarnarsonar 1855-
1916 eftir Óskar Guðmundsson.
Skálholtsútgáfan gefur út, Reykjavík
2011. 552 bls. innb.
SIGURÐUR BOGI
SÆVARSSON
BÆKUR
Samtíðarmaður „Óskari Guð-
mundssyni hefur tekist vel til í bók
sinni um Þórhall Bjarnarson.“
Fullhuginn í Laufási
Í hádeginu í dag
leikur Björn
Steinar Sól-
bergsson org-
anisti í Hall-
grímskirkju, sem
einnig er skóla-
stjóri Tónskóla
þjóðkirkjunnar,
verk eftir Johann
Sebastian Bach
og César Franck
í kirkjunni.
Aðgangur að tónleikunum, sem
hefjast kl. 12, er ókeypis og öllum
heimill. Tekið er á móti frjálsum
framlögum sem renna til Listvina-
félags Hallgrímskirkju, en til-
gangur félagsins, sem stofnað var
1982, er að efla listalíf við Hall-
grímskirkju.
Hádegisorg-
eltónleikar
Björn Steinar
Sólbergsson
Svartur hundur prestsins (Kassinn)
Lau 12/11 kl. 19:30 20.s. Sun 20/11 kl. 19:30 23.s. Sun 27/11 kl. 19:30 26.s.
Sun 13/11 kl. 19:30 21.s. Fim 24/11 kl. 19:30 24.s. Fim 1/12 kl. 19:30 27.s.
Lau 19/11 kl. 19:30 22.s. Fös 25/11 kl. 19:30 25.s. Fös 2/12 kl. 19:30 28.s.
Feykilega skemmtileg leikhúsupplifun!
Hreinsun (Stóra sviðið)
Lau 12/11 kl. 19:30 5.sýn Fim 24/11 kl. 19:30 9.sýn Lau 10/12 kl. 19:30 13.sýn
Sun 13/11 kl. 19:30 6.sýn Fös 25/11 kl. 19:30 10.sýn Sun 11/12 kl. 19:30 14.sýn
Lau 19/11 kl. 19:30 7.sýn Fös 2/12 kl. 19:30 11.sýn
Sun 20/11 kl. 19:30 8.sýn Lau 3/12 kl. 19:30 12.sýn
Atriði í sýningunni geta vakið óhug.
Allir synir mínir (Stóra sviðið)
Fim 17/11 kl. 19:30 23.sýn Fös 18/11 kl. 19:30 24.sýn Lau 26/11 kl. 19:30 25.sýn
Aukasýningar í nóvember!
Hlini kóngsson (Kúlan )
Sun 13/11 kl. 15:00
Ævintýraferð í leikhúsið fyrir 3-8 ára börn!
Judy Garland (Þjóðleikhúskjallarinn)
Lau 12/11 kl. 22:00 7.sýn Sun 20/11 kl. 22:00 8. sýn
Uppnám (Þjóðleikhúskjallarinn)
Fös 25/11 kl. 22:00 Fös 2/12 kl. 22:00 Lau 10/12 kl. 22:00
Kjartan eða Bolli? (Kúlan )
Lau 12/11 kl. 17:00
Athugið - síðasta sýning!
Síðasta sýning!
Miðasala sími: 571 5900
ALVÖRUMENN
“Hér er valinn maður í hverju rúmi...
Leikurinn er upp á fimm stjörnur.”
-Elísabet Brekkan, Fréttablaðið.
- harpa alþýðunnar
FÖS 28/10
L AU 29/10
FÖS 04/11
L AU 05/11
FÖS 1 1 / 1 1
L AU 12 /11
FÖS 18/11
FIM 24/11
FÖS 25/11
L AU 26/11
FÖS 02 /12
FÖS 09/12
L AU 10/12
KL . 20:00
KL . 20:00
KL . 20:00
KL . 20:00
KL . 20:00
KL . 20:00
KL . 20:00
KL . 20:00
KL . 20:00
KL . 20:00
KL . 20:00
KL . 20:00
KL . 20:00
Ö
Ö
Ö
U
Galdrakarlinn í Oz –HHHHHKHH. Fréttatíminn
Galdrakarlinn í Oz (Stóra sviðið)
Lau 12/11 kl. 14:00 17.k Lau 3/12 kl. 14:00 23.k Mán 26/12 kl. 17:00 29.k
Sun 13/11 kl. 14:00 18.k Lau 3/12 kl. 17:00 aukas Lau 7/1 kl. 14:00 30.k
Sun 13/11 kl. 17:00 aukas Sun 4/12 kl. 14:00 24.k Sun 8/1 kl. 14:00 31.k
Lau 19/11 kl. 14:00 19.k Lau 10/12 kl. 14:00 25.k Lau 14/1 kl. 14:00
Sun 20/11 kl. 14:00 20.k Sun 11/12 kl. 14:00 26.k Sun 15/1 kl. 14:00
Sun 20/11 kl. 17:00 aukas Lau 17/12 kl. 14:00 aukas Lau 21/1 kl. 14:00
Lau 26/11 kl. 14:00 21.k Sun 18/12 kl. 14:00 27.k Sun 22/1 kl. 14:00
Sun 27/11 kl. 14:00 22.k Mán 26/12 kl. 14:00 28.k Lau 28/1 kl. 14:00
Einn vinsælasti fjölskyldusöngleikur allra tíma
NEI, RÁÐHERRA! (Stóra sviðið)
Lau 12/11 kl. 19:00 14.k Fös 2/12 kl. 20:00 Lau 10/12 kl. 14:00
Fös 25/11 kl. 19:00 15.k Fös 9/12 kl. 19:00
Gríman: Áhorfendasýning ársins 2011
Kirsuberjagarðurinn (Stóra sviðið)
Mið 16/11 kl. 20:00 6.k Lau 26/11 kl. 20:00 aukas Fim 8/12 kl. 20:00 11.k
Fös 18/11 kl. 20:00 aukas Sun 27/11 kl. 20:00 9.k Sun 11/12 kl. 20:00 12.k
Lau 19/11 kl. 20:00 7.k Fim 1/12 kl. 20:00 aukas Fös 16/12 kl. 20:00 13.k
Mið 23/11 kl. 20:00 8.k Sun 4/12 kl. 20:00 10.k
Sannkölluð leikhúsperla um ástir, drauma og vonir
Gyllti drekinn (Nýja sviðið)
Lau 12/11 kl. 20:00 2.k Sun 20/11 kl. 20:00 5.k Fim 8/12 kl. 20:00 11.k
Mið 16/11 kl. 20:00 3.k Lau 26/11 kl. 19:00 7.k Lau 10/12 kl. 20:00
Fim 17/11 kl. 20:00 aukas Sun 27/11 kl. 20:00 8.k Sun 11/12 kl. 20:00
Fös 18/11 kl. 19:00 4.k Fim 1/12 kl. 20:00 9.k Fös 16/12 kl. 20:00
Lau 19/11 kl. 19:00 6.k Sun 4/12 kl. 20:00 10.k
5 leikarar, 17 hlutverk og banvæn tannpína
Klúbburinn (Litla sviðið)
Lau 12/11 kl. 17:00 3.k
Dansleikhús um karlmenn. Snýr aftur frá fyrra leikári. Lokasýning
Afinn (Litla sviðið)
Fös 18/11 kl. 20:00 13.k Lau 19/11 kl. 20:00 14.k
Hlýlegt gamanverk með stórt hjarta. Síðustu sýningar
Eldfærin (Litla sviðið)
Sun 13/11 kl. 13:00 10.k Sun 20/11 kl. 13:00 Sun 27/11 kl. 13:00
Leikhústöfrar fyrir börn á öllum aldri. Síðustu sýningar
Nýdönsk Deluxe tónleikar (Stóra sviðið)
Fim 17/11 kl. 20:00
Tuttugu ára afmæli Deluxe. Aðeins þetta eina kvöld.
Uppselt Örfá sæti laus FarandsýningU Ö F
Landnámssetrið í Borgarnesi
437 1600 | landnamssetur@landnam.is
Blótgoðar - uppistand um heiðingja (Söguloftið)
Lau 12/11 kl. 16:00
ath. sýn.artíma
Lau 19/11 kl. 20:00
Fös 13/1 kl. 20:00
Lau 21/1 kl. 16:00
Fös 27/1 kl. 20:00
LÍFSDAGBÓKÁSTARSKÁLDS (Söguloftið)
Fös 18/11 kl. 20:00
Lau 14/1 kl. 20:00
Lau 21/1 kl. 20:00
ARABÍSKVEISLAOG BÓKAKYNNING (í veitingasal)
Fim 17/11 kl. 19:00
RÍKISFANG: EKKERT
ARI ELDJÁRN - UPPISTAND (Söguloftið)
Fös 25/11 kl. 20:00
KK & Ellen - Aðventutónleikar
Lau 26/11 kl. 20:00
TÓNLEIKAR - HEK, GÍMALDIN OG SKÚLI
Lau 12/11 kl. 21:00
Tjarnarbíó
5272100 | tjarnarbio@leikhopar.is
Eftir Lokin
Lau 12/11 kl. 20:00
Fim 17/11 kl. 20:00
Fös 18/11 kl. 20:00
Fös 25/11 kl. 20:00
Lau 26/11 kl. 20:00
Fös 2/12 kl. 20:00
Lau 3/12 kl. 20:00
Svanurinn
Sun 13/11 kl. 14:00 U
Sun 13/11 aukas. kl. 16:00
Sun 20/11 kl. 14:00 U
Sun 20/11 aukas. kl. 16:00
Sun 27/11 kl. 14:00 U
Söngleikir með Margréti Eir
Lau 19/11 kl. 20:00 Lau 10/12 kl. 20:00
Salon
Mið 23/11 kl. 20:30
Mán28/11 kl. 20:30
Mán 5/12 kl. 20:30
Mán12/12 kl. 20:30
Þri 13/12 kl. 20:30
Mið 14/12 kl. 20:30
Fim 15/12 kl. 20:30
Leikhúsin í landinu
www.mbl.is/leikhus
Hjónabandssæla
Hrekkjusvín – söngleikur
Lau 19 nov kl 16 Fös 25 nov kl 19 Ö
Lau 12 nóv. kl 20 U
Sun 13 nóv. kl 20 Ö
Fim 17 nóv. kl 20 Ö
Lau 18 nóv. kl 20 Ö
Steini, Pési og Gaur á Trommu - Uppistand
Lau 19 nov kl 20 Ö Fim 24 nov kl 20
Leikfélag Akureyrar
Miðasölusími: 4 600 200, netfang: midasala@leikfelag.is
Svarta kómedían (Samkomuhúsið)
Lau 12/11 kl. 19:00 12.s Fös 25/11 kl. 21:00 aukas
Lau 19/11 kl. 21:00 aukas Lau 26/11 kl. 21:00 Síðasta s.
Íslenski fjárhundurinn - Saga þjóðar (Samkomuhúsið)
Fös 18/11 kl. 20:00 6.s Lau 3/12 kl. 20:00 7.s
Saknað (Rýmið)
Fös 18/11 kl. 19:00 Frums Sun 20/11 kl. 19:00 3.s Fös 25/11 kl. 19:00 5.s
Lau 19/11 kl. 19:00 2.s Fim 24/11 kl. 19:00 4.s
Ótuktin (Ketilhúsið)
Mið 16/11 kl. 20:00