Morgunblaðið - 19.01.2012, Qupperneq 18

18
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 19. JANÚAR 2012
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Umræðanum tillöguum aftur-
köllun á pólitískri
ákæru á hendur
Geir H. Haarde
verður sífellt dap-
urlegri. Ekki síst
vegna þess hversu
sérkennilega
mynd hún dregur upp af sið-
ferði þeirra þingmanna sem
þóttust ætla að siðvæða landið
eftir bankahrun.
Þingmenn, sem stóðu að því
að mynda hinn nauma meiri-
hluta fyrir ákærunni, segja nú
að þeir hafi „ekki hugmynd
um“ hvort Geir sé sekur um
þau atriði sem þeir samþykktu
að dygðu til að draga hann fyr-
ir Landsdóm. Sumir þeirra
segja glaðbeittir að þeir séu að
gefa Geir tækifæri til að
„sanna sakleysi“ sitt fyrir
dóminum! Um leið afhjúpa
þeir sjálfa sig sem utangátta
menn varðandi grundvall-
arþætti réttarríkisins.
Og sumir þeir sem greiddu
atkvæði á móti ákærunni á sín-
um tíma, væntanlega vegna
þess að þeir sáu ekki grund-
völl hennar, gefa í skyn að nú
ætli þeir að greiða atkvæði
gegn því að frá ákærunni verði
fallið, þótt þeir séu enn á móti
henni! Augljóst er að með því
eru þeir þingmenn, jafnvel
forsætisráðherrann, aðeins að
leggjast flatir fyrir pólitískum
kröfum í stjórnarflokkunum
og virða almenn siðferðisgildi
einskis.
Það gerir þetta háttalag enn
ógeðfelldara að nú þegar er
upplýst að sá meirihluti, sem
var fyrir ákærunum, er fyrir
löngu brostinn. Allmargir
þingmenn, sem greiddu at-
kvæði með ákæru á sínum
tíma, hafa upplýst að þeim
þyki ljóst að forsendubrestur
hafi orðið í málinu með at-
kvæðagreiðslunni um það, þar
sem aðeins fjórðungur tillagna
sérstakrar nefndar hlaut sam-
þykki.
Stefán Már
Stefánsson pró-
fessor hefur í
grein hér í blaðinu
fært fram sann-
færandi lagaleg
rök fyrir sömu nið-
urstöðu. Formleg
aðalmeðferð hins
einstæða lands-
dómsmáls er ekki hafin. Og áð-
ur en það gerist er komið
fram, svo ekki fer á milli mála,
að sá naumi meirihluti sem var
fyrir ákærunni sem til með-
ferðar verður er ekki lengur
fyrir hendi. Hópur þingmanna
hefur lýst því eindregið yfir og
af fullum drengskap að þeir
hafi fallið frá stuðningi við
ákæru. Enginn þingmaður,
sem áður greiddi atkvæði með
ákæru, hefur lýst því yfir að
honum hafi snúist hugur í
þeim efnum. Staðan er því
mjög skýr.
En uppi eru furðulegir til-
burðir til að koma í veg fyrir
að sú niðurstaða að meirihluti
þingmanna sé andvígur ákæru
fái að koma fram. Annars veg-
ar með því að reyna fyrst að
koma í veg fyrir efnislega af-
greiðslu málsins og hins veg-
ar, dugi það ekki til, með þeirri
fráleitu afstöðu að Alþingi
væri þá að blanda sér í saka-
dómsmál, sem sé óviðeigandi.
Það gerði Alþingi að sjálf-
sögðu ekki, ef um almennt
dómsmál væri að ræða, sem
höfðað hefði verið af sjálf-
stæðum óháðum saksóknara.
Þá hina almennu reglu um al-
menn sakamál geta menn ekki
flutt yfir á hið einstaka saka-
mál þegar Alþingi ákveður
sjálft með atkvæðagreiðslu
hvort einstaklingur skuli
ákærður eða ekki. Nema
kannski þeir þingmenn sem
telja að einstaklingar í þessu
landi séu ákærðir í sérstöku
greiðaskyni við þá, svo þeir fái
gullið tækifæri til að sanna
sakleysi sitt, eins og þeir sem
gengu sömu erinda berfættir á
glóðum forðum tíð.
Ekki er lengur meiri-
hluti á þingi fyrir
ákæru á hendur
Geir H. Haarde.
Loddarabrögð
breyta ekki þeirri
staðreynd}
Mál er að linni
Ríkisstjórninkannast ekki
við að hafa svikið
loforð sín við aðila
vinnumarkaðarins
en hvert verka-
lýðsfélagið á fætur
öðru tjáir sig þessa dagana og
hefur aðra skoðun.
Eitt telur „ólíðandi að
kjarasamningar skuli vera í
uppnámi vegna vanefnda rík-
isstjórnarinnar“, annað segir
að það vanti „mikið upp á að
ríkisstjórnin standi við loforð
sín“, það þriðja segir mikla
óánægju vegna
vanefnda á lof-
orðum í tengslum
við síðustu kjara-
samninga og tals-
maður þess fjórða
nefnir gríðarlega
mikla gremju „vegna síend-
urtekinna svika ríkisstjórn-
arinnar“.
Þetta eru aðeins nokkur
dæmi af mörgum um álit við-
semjenda ríkisstjórnarinnar á
efndum hennar, en rík-
isstjórnin kannast ekki við að
hafa svikið nokkurt loforð.
Ríkisstjórnin kann-
ast ekki við að hafa
svikið loforð við
kjarasamningagerð}
Ódýr loforð
M
eryl Streep sýnir stórfeng-
legan leik sem Margaret
Thatcher í kvikmyndinni
Járnfrúin og á skilið öll verð-
laun og viðurkenningar sem
hægt er að veita fyrir leik. Hún ER Thatcher.
Íhaldsmenn sýna skammsýni þegar þeir láta
það fara í taugarnar á sér að Thatcher sé í
stórum hluta myndarinnar sýnd sem elliært
gamalmenni. Það er einmitt hin dapurlega, og
reyndar stundum kómíska heilabilun, sem ger-
ir Thatcher svo mannlega í túlkun Meryl
Streep og skapar samúð með henni. Nokkuð
sem virðist fara mjög í taugarnar á ákveðnum
hópi sem kvartar undan því að í kvikmyndinni
sé of samúðarfull mynd dregin upp af Thatch-
er. Sjálfsagt finnst andstæðingum Thatcher
þægilegast að ímynda sér hana sem grimma og hörku-
lega konu með stálhjarta og járnvilja og hættulegar skoð-
anir.
Kvikmyndin um Margaret Thatcher vekur sterk og
mismunandi viðbrögð hjá áhorfendum. Er það mjög við
hæfi þegar um er að ræða jafn umdeildan og fyrirferðar-
mikinn stjórnmálaforingja og Margaret Thatcher var.
Andúðin á Thatcher er nokkuð forvitnilegt fyrirbæri.
Femínistar hafa til dæmis löngum haft megna andúð á
Thatcher, sem er nokkuð merkilegt miðað við að hún var
kona sem komst á toppinn í karlasamfélagi.
Ég man eftir því að hafa fyrir mörgum árum setið fyrir
framan sjónvarpið og heyrt íslenskan femínista halda því
fram að Margaret Thatcher væri ekki kona.
Ofstækið í þessum orðum vakti með mér
nokkurn óhug. Það var eins og femínistinn
sem þarna talaði tilheyrði sértrúarsöfnuði og
miðaði allar skoðanir sínar við ákveðna kenni-
setningu.
Í hugum femínista var Margaret Thatcher
ekki rétt gerð af konu. Hugmyndafræði henn-
ar þótti þeim fyrirlitleg. Þeim fannst beinlínis
skelfilegt að hún skyldi ná frama og koma
stefnumálum sínum í framkvæmd því þau
þóttu ekki hin réttu. Femínistar hötuðu og
fyrirlitu Thatcher og í stað þess að viðurkenna
að hún væri dæmi um konu sem komst til
valda vegna eigin verðleika og sýndi seiglu og
þrjósku í karlasamfélagi afgreiddu þeir hana
sem karl-konu. Töldu hana semsagt ekki
marktæka konu heldur sérkennilegt afbrigði af konu.
Það er dálítið kaldhæðnislegt að femínistar hafa gert
sitt til að skapa staðlaða mynd af hinni æskilegu konu.
Hún á að vera vinstrisinnuð, hafa hæfilega andúð á fjár-
magni og stóriðju og vera lítið upptekin af útliti. Hún á
svo vitanlega að kunna réttu stöðluðu femínistafrasana
og nota þá óspart. Ef hún gerir það ekki er hún ekki á
réttri hugmyndafræðilegri línu og er mjög sennilega að
vinna á forsendum karla. Þannig hafa femínistar skapað
sína draumakonu. En það eru til annars konar konur og
þær eiga fullan tilverurétt. Femínistar ættu ekki að vinna
gegn þeim, heldur fagna fjölbreytileikanum. Það er ekki
til ein rétt gerð af konu. kolbrun@mbl.is
Kolbrún
Bergþórsdóttir
Pistill
Ekki rétt gerð af konu
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
FRÉTTASKÝRING
Guðni Einarsson
gudni@mbl.is
Margir tugir þúsundatonna af salti hafa veriðfluttir inn á ári hverjuundanfarinn áratug.
Magnið hefur verið allt frá 65 þúsund
tonnum upp í 113 þúsund tonn á ári,
samkvæmt tölum Hagstofunnar yfir
innflutning á salti. Það er þá allt salt,
hvort heldur er matarsalt, fóðursalt,
iðnaðarsalt eða götusalt.
Íslendingar hafa saltað fisk frá
aldaöðli og vafalaust eru saltfisk-
framleiðendur stórtækastir saltnot-
enda í matvælaframleiðslu hér á
landi. Helgi Már Reynisson, fram-
kvæmdastjóri Stólpavíkur, sem flyt-
ur inn salt, telur að fiskframleið-
endur noti 40-50 þúsund tonn af salti
á ári. Hann segir að sveiflur í salt-
innflutningi skýrist fyrst og fremst af
veðráttunni og innflutningi á götu-
salti til hálkuvarna.
Miklar kröfur til fiskisalts
Sjávarútvegsfyrirtækið Fiskkaup
hf. í Reykjavík framleiðir m.a. salt-
aðan fisk til útflutnings. Ásbjörn
Jónsson, framkvæmdastjóri Fisk-
kaupa hf., sagði miklar kröfur gerðar
til saltsins.
„Við getum aldrei notað iðn-
aðarsalt í okkar vörur. Við notum
sjávarsalt sem stenst ströngustu
kröfur sem gerðar eru til salts,“ sagði
Ásbjörn. Saltið kemur til Fiskkaupa í
eins tonns stórsekkjum sem fóðraðir
eru með þykku plasti og sekkirnir
kirfilega lokaðir og bæði vatns- og
vindþéttir. Saltinu fylgir staðfest
gæðavottorð frá innflytjanda og
sagði Ásbjörn að Matvælastofnun
gengi eftir því að vottorðið væri fyrir
hendi.
Það var ekki fyrr en eftir að salt-
umræðan hófst hér á landi nýverið að
kaupandi hafði samband við Fisk-
kaup hf. og spurði hvaða salt hefði
verið notað í grásleppuhrogn fyr-
irtækisins. Sá var þýskur og hafði
heyrt af umræðunni.
Ásbjörn sagði gæði saltsins koma
fram í saltfiskinum. Hágæðasalt
þyrfti til að saltfiskurinn yrði hvítur
og fallegur. Þannig saltfisk þyrfti til
að geta selt fisk á kröfuhörðustu
mörkuðunum. Hann sagði að í iðn-
aðarsalti væri tífalt meira af kopar en
í saltinu sem Fiskkaup nota. Sé kop-
ar í saltinu verður salfiskurinn gul-
eða rauðleitur sem verðfellir fiskinn.
Salt til saltfiskframleiðslu er ekki
verksmiðjuframleitt heldur hrein
náttúruafurð, að sögn Helga Más
Reynissonar, framkvæmdastjóra
Stólpavíkur, sem er annar helsti salt-
innflytjandi landsins. Hinn stóri salt-
innflytjandinn er Saltkaup
„Þetta er sólarsalt og miklu meiri
kröfur gerðar til þess en Codex 150-
staðallinn kveður á um,“ sagði Helgi.
Codex 150 er alþjóðlegur staðall um
efnasamsetningu matarsalts.
Helgi sagði t.d. að iðnaðarsalt, sem
hér var selt til matvælaiðju og mikið
hefur verið til umræðu, hefði inni-
haldið mest 0,4 milligrömm af kopar
á kíló salts en Codex 150-mörkin
væru tvö milligrömm af kopar á kíló
salts. Staðallinn fyrir saltfisksaltið
segði að kopar skyldi ekki fara yfir
0,03 milligrömm á kíló salts.
„Matvælastofnun fylgist mjög vel
með þessu hjá fiskvinnslunni,“ sagði
Helgi. „Innflytjendur vita hvað þetta
er mikilvægt og eru að sjálfsögðu
með öll vottorð í lagi. Framleiðendur
verða að vera með þessi saltvottorð í
sínum gæðahandbókum til þess að fá
ekki athugasemdir frá Matvæla-
stofnun.“
Stólpavík vottar saltið gagnvart
hverjum kaupanda og er með vottorð
frá framleiðandanum. Saltið er fram-
leitt með sólþurrkun í Túnis án þess
að notuð séu nokkur aukaefni við
framleiðsluna.
Aðeins hágæðasalt
notað í saltfiskinn
Saltinnflutningur til Íslands 2002-2011
Morgunblaðið/Jim Smart
120.000
100.000
80.000
60.000
40.000
20.000
0
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
87
.2
71
kg
96
.7
0
0
kg
84
.2
42
kg 10
4.
56
7
kg
95
.6
38
kg
99
.8
67
kg
11
2.
93
2
kg
97
.9
23
kg
65
.0
76
kg 82
.6
61
kg
Heimild: Hagstofa Íslands
Katla, sem selur vottað matar-
salt til matvælaframleiðslu og
neytenda, sendi út tilkynningu:
„Umræðan síðustu daga hef-
ur gefið til kynna að íslensk
matvælaframleiðslufyrirtæki
hafi „öll“ og „eingöngu“ notað
iðnaðarsalt í vörur sínar en
staðreyndin er að Katla seldi yf-
ir 2.500 tonn af vottuðu matar-
salti á árinu á móti 500 tonnum
af iðnaðarsalti frá Ölgerðinni.
Þannig má ljóst vera að umræð-
an er ekki alls kostar rétt og að
varast beri alhæfingar í þessu
máli sem öðrum.“
Varast ber
alhæfingar
MEIRA SELT AF MATAR-
SALTI EN IÐNAÐARSALTI
Salt Matarsalt gefur matnum bragð.