Morgunblaðið - 03.02.2012, Qupperneq 6

6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 3. FEBRÚAR 2012
Sími 555 2992 og 698 7999
VERIÐ VIÐBÚIN
VETRINUM
Hóstastillandi
og mýkjandi
hóstasaft frá
Ölpunum
NÁTTÚRUAFURÐ
úr selgraslaufum
BAKSVIÐ
Björn Jóhann Björnsson
bjb@mbl.is
Flestar spár benda til þess að heims-
markaðsverð á eldsneyti haldi áfram
að hækka. Þannig spáir Bloomberg
því að verð á Brent-hráolíu haldist
áfram hátt, eða vel yfir 100 dollurum
tunnan, og fari á næstu árum upp í
125 dollara. Fyrir þremur árum var
verðið um 43 dollarar og hefur því
hækkað um nærri 160%.
Hækkandi heimsmarkaðsverð
kemur vel fram í samsetningu útsölu-
verðs olíufélaganna hér á landi, sam-
anber súluritið hér að ofan, sem
byggt er á upplýsingum frá FÍB.
Myndin sýnir einnig vel hve skattar
ríkisins á hvern bensínlítra hafa
hækkað í krónum talið, eða úr 76 kr. í
janúar 2009 í 118 krónur í janúar sl.
Runólfur Ólafsson, framkvæmda-
stjóri FÍB, segir þróun álagningar ol-
íufélaganna einnig athyglisverða og
ekki síst hvað hún hafi sveiflast mikið
síðustu árin. Svona sveiflur sjáist ekki
í nágrannalöndunum. Langminnst
var hún í júní 2010 og mars 2011, en
þá geisaði tímabundið „verðstríð“ hjá
félögunum. Nú er álagning og flutn-
ingsverð í 33 kr. af bensínlítranum en
var að jafnaði í um 30 krónum á síð-
asta ári.
FÍB hefur löngum gagnrýnt félög-
in fyrir álagninguna og þann litla
verðmun sem er á útsöluverðinu, þar
muni aðeins 20-30 aurum. Hefur
Samkeppniseftirlitið orðið við beiðni
FÍB um fund um málið, sem stefnt er
að á næstu dögum.
Óvissa á mörkuðum
Jón Bjarki Bentsson, hagfræðing-
ur hjá Greiningu Íslandsbanka, segir
fátt ef nokkuð benda til þess að lækk-
anir séu framundan á eldsneytisverði,
hvort sem er á heimsmarkaði eða hér
á landi. Flestar spár bendi til hækk-
unar, hvort sem litið sé til Brent-hrá-
olíunnar úr Norðursjó eða eldsneytis
á borð við bensín. Í byrjun þessa árs
hafi hækkanir á bensíni þó verið mun
snarpari en á hráolíunni. „Sé horft ár
fram í tímann þá ríma spár um hrá-
olíuverð oftast ágætlega við unnið
eldsneyti,“ segir Jón Bjarki. Þó að
verðspár fyrir framvirka samninga
með hráolíu séu lækkandi næstu
mánuði bendir hann á að eldsneytis-
verð sé ennþá mjög hátt, sögulega
séð. Betri birgðastaða í Bandaríkjun-
um en talið var haldi aftur af verðinu
en skárri hagvaxtarhorfur í Banda-
ríkjunum, Kína og Þýskalandi styðji
við það.
„Einnig er enn mikill órói og óvissa
vegna ástands mála í Íran, menn vilja
sjá hvort Bandaríkjamenn munu
fylgja í kjölfarið á Evrópusamband-
inu með að setja hömlur á olíukaup af
Íran.“
Veiking krónunnar, og þar með
hækkun dollars, hefur auk hækkandi
heimsmarkaðsverðs haft sitt að segja
með hækkanir ársins hér á landi, að
ógleymdum hækkunum á gjöldum til
ríkisins. Jón Bjarki segir að sam-
kvæmt gengisspám Greiningar Ís-
landsbanka verði krónan áfram veik
fram eftir vetri. Dollarinn sé líklega
ekki að veikjast gagnvart evrunni á
næstu ársfjórðungum. En ef krónan
braggist með vorinu geti það haldið
aftur af hækkunarþörf á eldsneytinu
hér heima fyrir. Treystir Jón Bjarki
sér, aðspurður, ekki til að spá því að
lítraverðið nái hér 300 krónum fyrir
árslok, til þess séu óvissuþættir of
margir þó að fátt bendi til lækkana.
Engar lækkanir í spákortunum
 Áfram horfur á hækkandi heimsmarkaðsverði eldsneytis  Bæði ríkið og olíufélögin hafa aukið álög-
ur á eldsneyti hér á landi  FÍB fær fund með Samkeppniseftirlitinu um verðlagið og álagninguna
Morgunblaðið/Ómar
Eldsneyti Bensínið heldur að öllum líkindum áfram að hækka hér á landi.
Þróun bensínverðs frá janúar 2009 til janúar 2012
250
200
150
100
50
0
J F M A M J J Á O S N D J F M A M J J Á O S N D J F M A M J J Á O S N D J
2009 2010 2011 2012
Skattar Innkaupsverð Álagning olíufélaga og flutningskostnaður 240,16 Meðalverð hvers mánaðar (kr./lítra)
14
3,
13
18
4,
80
19
5,
0
1
19
3,
40 21
2,
72 23
9,
0
1
24
0,
16
140
120
100
80
60
40
20
0
2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
Spá
Verð á Brent-hráolíu og spá til 2015
Miðgildisspá Bloomberg 2012-2015
Heimild: Reuter / BloombergHeimild: FÍB
Umferðin í nýliðnum janúar dróst
saman um ríflega 10% á landinu öllu
miðað við sama mánuð fyrir ári síð-
an. Umferðin er mæld á 16 stöðum á
hringveginum.
Er þetta mesti samdráttur milli
janúarmánaða frá því að þessi sam-
anburður hófst fyrir sjö árum.
Samdráttur í umferð mælist á öll-
um landssvæðum og enn dregst um-
ferð mest saman á Suðurlandi eða
um rúmlega 21% en minnst á Norð-
urlandi eða rúmlega 5%. Á Vestur-
landi var samdrátturinn tæplega
14%, á höfuðborgarsvæðinu 7,4% og
5,7% á Austurlandi.
Búast mátti við samdrætti í um-
ferðinni vegna þess að veðurfar og
færð voru slæm í mánuðinum, segir
á vef Vegagerðarinnar. „En þessi
mikli samdráttur er hins vegar
óvæntur þrátt fyrir það og einnig
sérstaklega þegar horft er til þess að
milli janúarmánaða 2010 og 2011
dróst umferð saman um 7,6 prósent
á þessum sömu 16 mælipunktum á
hringveginum, sem á þeim tíma var
mesti samdráttur sem Vegagerðin
hafði mælt,“ segir í fréttinni á vef
Vegagerðarinnar.
Samdráttur milli janúarmánaða
2010 og 2011 var undanfari eins
mesta samdráttar sem mælst hefur í
þessum 16 mælipunktum á árs-
grundvelli.
„Hvort þessi mikli samdráttur nú
er vísbending um enn eitt samdrátt-
arárið í umferðinni skal ósagt látið
en vissulega gefa þessar niðurstöður
tilefni til hugleiðinga í þá veru,“ seg-
ir á vef Vegagerðarinnar.
sisi@mbl.is
Minnsta umferð í sjö ár
 Ófærð setti strik í reikninginn í janúar  Hinn mikli
samdráttur engu að síður óvæntur að mati Vegagerðarinnar
Ófærð Snjókoma og illviðri settu
svip sinn á nýliðinn janúarmánuð.
Eldsneytishækkanir hafa ekki að-
eins áhrif á almenning heldur ekki
síður á atvinnulífið. Þannig jókst ol-
íukostnaður útgerðarinnar um 42%
á síðasta ári og nam um 22 millj-
örðum króna. Er þetta næsthæsti
kostnaðarliðurinn á eftir launum,
sem námu um 50 milljörðum króna.
Sveinn Hjörtur Hjartarson, hag-
fræðingur LÍU, fylgist vel með þró-
un gasolíuverðs á erlendum mörk-
uðum og sér það hækka nánast dag
frá degi. Meðalverð það sem af er
árinu er komið í nærri 950 dollara
tonnið en var 918 dollarar á öllu
síðasta ári (sjá kort).
„Þetta hefur verið langt viðvar-
andi tímabil með miklum olíu-
kostnaði og hefur mikil áhrif á
rekstur útgerðarinnar. Síðan hafa
bæst auknar álögur ríkisins eins og
með hækkun kolefnisgjaldsins, sem
kostar útgerðina einn og hálfan
milljarð króna á þessu ári,“ segir
Sveinn Hjörtur.
Svipað hljóð er í talsmönnum
ferðaþjónustunnar. Hækkandi elds-
neytisverð hefur mikil áhrif á flug-
félög, bílaleigur, leigubíla og rútu-
bílafyrirtæki, sem Gunnar Valur
Sveinsson, verkefnastjóri hjá Sam-
tökum ferðaþjónustunnar, segir
geta dregið verulega úr eftirspurn
innlendra sem erlendra ferða-
manna. Tekur Gunnar dæmi af rút-
unum, sem kaupi 10-12 milljónir
lítra af olíu á ári. Þetta gerir kostn-
að upp á um þrjá milljarða króna,
og þar af fer helmingur til ríkis-
sjóðs.
„Allar hækkanir á eldsneyti hafa
sýnt sig í því að menn aka styttri
ferðir en áður, hvort sem þar er á
ferðinni fólk í einkaerindum eða
ferðamenn. Menn halda sig næst
þeim stöðum sem lent er á, eða þar
sem menn búa,“ segir Gunnar og
bendir á að aukningin sem varð í
ferðaþjónustunni á síðasta ári skil-
aði sér að litlu leyti á landsbyggð-
inni. Suðvesturhorn landsins og
Suðurlandið hafi borið mest úr být-
um. Brýnast sé að ríkið dragi úr
sínum álögum á eldsneyti, það skili
sér margfalt til baka. bjb@mbl.is
Olíukostnaður út-
gerðar upp um 42%
 Hækkanir hafa
einnig mikil áhrif
á ferðaþjónustuna
Gasolía á
Rotterdammarkaði
USD/tonn
1.000
900
800
700
600
500
400
300
200
100
0
200
7
200
8
200
9
201
0
201
1
201
2
63
9,
8 8
94
,6
51
2,
5 66
4,
2
91
8,
6
94
5,
6