SunnudagsMogginn - 08.01.2012, Side 20

20 8. janúar 2012
upp að vegg. Þangað til Árni Páll sá í hvað stefndi, hjó á
hnútinn og talaði um að málið snerist ekki um hana
heldur heill flokksins og það yrði að búa til málamiðlun.
Engu að síður fannst mér Jóhanna hætt komin á tíma-
bili.“
„Þessi flokksstjórnarfundur var auðvitað mjög sér-
stakur,“ segir annar áhrifamaður innan Samfylking-
arinnar. „Það var mikil andstaða gegn þessum breyt-
ingum og að mínu mati, ef atkvæðagreiðsla hefði farið
fram fyrr um kvöldið hefði tillagan skítfallið. Og mitt
mat er að Jóhanna kemur löskuð út úr þessu.“
Á það er bent að Hrannar B. Arnarsson, aðstoð-
armaður Jóhönnu, og Dagur B. Eggertsson, varafor-
maður flokksins og oddviti í borgarstjórn, hafi „þurft að
fara í ræðustól til að skamma menn til hlýðni“. Það sýni
að út úr fundinum komi „stórsködduð forysta“ og það
sem Össur hafi sett fram áður hafi verið „staðfest á þess-
um fundi“.
En það varð úr að um miðbik fundarins steig Árni Páll
upp í pontu, var gagnrýninn en mælti engu að síður fyrir
því að tillögunni yrði hleypt í gegn. Segir einn heimild-
armanna að það hafi gerst eftir að hann hafi fundað með
sínu fólki. Eftir það stigu Rannveig Guðmundsdóttir og
Árni Gunnarsson einnig í pontu og létu af andstöðu við
tillöguna. Staðan var því breytt þegar gengið var til at-
kvæða. Töldu sumir það hafa skipt sköpum, þar á meðal
Kristrún eins og fyrr var vitnað til. En Guðríður sem tal-
aði í upphafi fundar er á öðru máli, eins og fram kemur í
svari við fésbókarfærslu Kristrúnar, þar sem tekist var á
um þessa afstöðu. Hún segir ofmælt að líf ríkisstjórn-
arinnar hafi staðið tæpt:
„Ræðan hans var fín en fundarmenn höfðu þegar
ákveðið að fundurinn í gær ætti ekki að snúast um líf rík-
isstjórnarinnar og hefði niðurstaðan orðið sú sama þótt
Árni Páll hefði ekki tekið til máls. Það er mikilvægt að
halda því til haga að gagnrýni flokksmanna snéri fyrst og
fremst að uppstokkun ráðuneyta og færslu þeirra milli
flokka en ekki einstaka persónum og leikendum í þeim
kapli.“
Heimildir herma að nokkrir andstæðingar tillögunnar
hafi gengið af fundi þegar ljóst varð að tillagan yrði sam-
þykkt, sagst hafa annað og betra við tímann að gera.
Féllu atkvæði þannig að 77 greiddu atkvæði með, 18 á
móti og 10 sátu hjá. Einungis flokksstjórnarmenn höfðu
rétt til atkvæða á fundinum, en þar var einnig fjöldi ann-
arra flokksmanna.
Menn greinir á um hvaða áhrif það hefði haft á and-
rúmsloftið á fundinum ef fleiri hefðu mætt utan af landi,
stuðningsmenn tillögunnar segja þá „yfirleitt holla for-
ystunni“, en aðrir benda á að óánægju gæti úti á landi,
sem meðal annars komi fram í afstöðu Sigmundar Ernis
og Kristjáns Möllers í þingflokknum.
Hvenær verður landsfundur?
Það sýnir óánægjuna með stöðu Samfylkingarinnar í at-
vinnu- og efnahagsmálum, að lagt var til að haldinn yrði
flokksstjórnarfundur um þau mál í janúar. Í fyrrgreindri
fésbókarfærslu Kristrúnar sagði um það: „Þá kemur
flokksstjórn aftur saman í janúar til að krefjast stefnu og
stjórnfestu í stað fyrirhugaðs mánaða flöskustúts á Arn-
arhóli um á hvaða ráðherrum í hlutastörfum og hvernig
ýmis helstu þjóðarhagsmunamál lendi s.s. efnahags- at-
vinnu-, auðlinda- og nýsköpunarmál. Á fundinum í gær
var því miður ekki staðfest hver yrði fjármálaráðherra
landsins eftir 6 mánuði. AGS, ESB, lánshæfismatsfyr-
irtækin og norrænu lánveitendur ríkissjóðs verða
„hrifnir“.“
Var tillagan um flokksstjórnarfundinn dregin til baka,
að því er fram kemur á heimasíðu Samfylkingarinnar,
þegar Jóhanna hafði tekið undir það í umræðum að slík-
ur fundur yrði haldinn og kemur fram að stefnt sé að því
að hann verði haldinn síðari hluta janúar.
Kristrún skrifaði ennfremur: „Tillaga um aukalands-
fund í vor til kjörs á nýrri forystu hlaut afgreiðslu. Ný
forysta verður væntanlega kosin í vor.“ Þar vísar hún til
tillögu frá níumenningum, Andrési Jónssyni, Önnu Sig-
ríði Guðnadóttur, Björgvini Val Guðmundssyni, Gunnari
Alexander Ólafssyni, Írisi Björgu Kristjánsdóttur, Sigríði
Dögg Auðunsdóttur, Soffíu Sigurðardóttur og Þorsteini
Ingimarssyni sem var svohljóðandi: „Tillögu um lands-
fund á vordögum var vísað til meðferðar hjá fram-
kvæmdastjórn sem á að leggja niðurstöðu sína fyrir
flokksstjórnarfund í janúar 2012.“
„Tillagan um það var samþykkt með öllum greiddum
atkvæðum flokksstjórnar,“ skrifar Andrés, einn flutn-
ingsmanna, í bloggfærslu. „Ég hef ekki nokkrar áhyggjur
af því að framkvæmdastjórn flokksins reyni að hindra
umræðu um tímasetningu landsfundar með gagnstæðri
túlkun laganna. Held auk þess að núverandi forysta
flokksins geri sér lítið gagn með því að virðast vilja kæfa
umræðuna í flokknum. Tökum tillöguna bara til umræðu
og kjósum um þetta í flokksstjórninni. Menn geta þar
flutt frávísunartillögur og breytingatillögur og hvað sem
menn vilja. En umræðu fáum við í Samfylkingunni sama
hvað verður og flokksmenn eru ekki hrifnir af valdníðslu
ef ég þekki þá rétt.“
Vilja nýja forystu
En niðurstaða er engan veginn í höfn. Afstaðan virðist
afar ólík til þess hvenær rétt sé að halda landsfund. Einn
áhrifamanna innan flokksins segir lítinn hljómgrunn
fyrir landsfundi í vor. „Mitt mat er að ofsinn gagnvart
formanninum hafi verið það mikill, að það mælist ekki
vel fyrir í flokknum, og slík tillaga sé langt frá því að
verða samþykkt.“
Annar viðmælandi segir að Jóhanna eigi að fá að „klára
sinn tíma og hætta svo“, hvort sem það verði í haust eða
á kosningavori. Deila megi um einstakar ákvarðanir, en
hún eigi að baki 30 ára stjórnmálaferil, hafi tekið að sér
að leiða flokkinn og það þurfi að sýna henni smávirð-
ingu. „Þú hjólar ekkert í hana.“
Þriðji viðmælandinn segist ekki telja að af landsfundi
verði í vor „úr því sem komið er – úr því búið er að taka
óþægindin úr þessu.“ Ákveðin hefð sé fyrir því að lands-
fundir séu haldnir rétt fyrir kosningar og hann hafi enga
trú á að það verð öðruvísi að þessu sinni.
Landsfundurinn eigi að vera upptaktur fyrir kosn-
ingabaráttuna, þjappa liðinu saman „þá eru margir sem
telja rétt að skipta um forystu“. Þangað til muni menn
freista þess að sjá hvort birti ekki aðeins til í þjóðfélag-
inu, „reyna að innleysa eitthvað af því. Það er búið það
versta, að taka hallann niður, frá 200 milljörðum niður í
20. Það er ekkert sældarlíf með skattahækkunum og nið-
urskurði og menn eru að vona að það muni ýmislegt
snúast með okkur. Þó að ýmislegt annað sé höktandi, þá
verða menn að trúa því að þetta skáni. Enda kviknar sú
spurning hvað eigi að taka við. Samfylkingin er greini-
lega eini flokkurinn sem vill klára aðildarviðræður við
ESB og leggja niðurstöðuna fyrir þjóðina, allflestar skoð-
anakannanir sýna að þjóðin er á sama máli og það er
nokkuð sem við viljum keyra á.“
En svo eru þeir sem vilja landsfund í vor og telja að al-
menn tilfinning hafi verið fyrir því á fundinum, enda
hafi tillagan verið samþykkt. „Það er gríðarlegt veik-
leikamerki fyrir formanninn ef hún ætlar að koma í veg
fyrir þetta.“ Er á það bent að það sé óbærileg staða fyrir
flokkinn að vera með formann sem enginn viti hvort
muni leiða hann í næstu kosningum, enda segi utanrík-
isráðherrann að hún eigi ekki að gera það!
„Óvissan er fullkomin,“ segir einn viðmælenda.
„Flokkurinn má ekkert við því að formannsslagur verði
of seint og nálægt kosningum. Það veldur bara ágrein-
ingi. Það er mikilvægt að ákveða þetta sem fyrst, svo
hægt sé að byggja upp trúverðuga stefnu og koma
flokknum heilum að kosningum.“
Og hann bætir við að það sé of seint að halda landsfund
árið 2013, það sjái allir að það gangi ekki upp, „nema
menn ætli bara að halda krýningarfund til að krýna full-
trúa formannsins eða formanninn sjálfan. Það verður
ekkert opið val milli formannsefna nokkrum mánuðum
fyrir kosningar.“
Staða Jóhönnu veik
Af samtölum við menn úr forystusveit Samfylking-
arinnar að dæma virðist ljóst að Jóhanna Sigurðardóttir
sitji ekki fram yfir næstu kosningar, þó að menn greini á
um hvenær rétt sé að velja nýjan formann. „Ég held að
það sé þannig og menn álykti það og voni það líka,“ sagði
einn viðmælandi. „Þú sérð hvað Össur fer hvass fram. Og
Össur er náttúrlega einn aðalleiðtoginn í flokknum. Þeg-
ar hann setur þetta fram í viðtali geturðu rétt ímyndað
þér hvernig staðan er. Og það er það bara spurning hve-
nær verður kosið.“
Menn draga þá ályktun að Össur hafi ekki sett fram
þetta viðhorf, sem auðvitað hefur óþægileg áhrif á and-
rúmsloftið í Stjórnarráðinu, nema hafa fyrir því gildar
ástæður. Er gengið að því sem vísu, að hann hafi talið
líklegt að Jóhanna hafi ætlað sér að sitja áfram og verið
með ádrepu sinni að gefa henni gula spjaldið og telja
menn að hann myndi ekki ganga fram fyrir skjöldu með
þessum hætti, án þess að ráðfæra sig við aðra málsmet-
andi menn í flokknum.
Viðhorfum sínum lýsir Össur Skarphéðinsson, utan-
ríkisráðherra og fyrrverandi formaður flokksins, í ára-
mótaviðtali Viðskiptablaðsins, og segir meðal annars:
„En það mun reynast flokki eins og Samfylkingunni, sem
hefur þurft að taka margar mjög erfiðar ákvarðanir með-
an unnið er úr hruninu, mjög erfitt að fara í gegnum
næstu kosningar nema flokkurinn hafi náð að endurnýja
sig, bæði forystuna og ekki síður hugmyndir sínar. Ég tel
að þegar við endurnýjum forystuna eigi að fara niður um
tvær kynslóðir og tefla fram ungum en reyndum leið-
toga.“
Þeir þingmenn Samfylkingar sem talað var við eru
sammála Össuri um að það þurfi að endurnýja forystuna.
Eins og einn orðar það: „Mín tilfinning er sú að að
minnsta kosti helmingur þingflokksins sé þeirrar skoð-
Samfylkingarmenn
gleðjast yfir því að
hafa losnað við Jón
Bjarnason úr rík-
isstjórn, þar sem hann
þvældist fyrir aðild-
arumsókninni að ESB.
Morgunblaðið/Golli
’
Óvissan er fullkomin,“ segir
einn viðmælenda. „Flokkurinn
má ekkert við því að formanns-
slagur verði of seint og nálægt kosn-
ingum. Það veldur bara ágreiningi.
Það er mikilvægt að ákveða þetta sem
fyrst, svo hægt sé að byggja upp trú-
verðuga stefnu og koma flokknum
heilum að kosningum.“