SunnudagsMogginn - 08.01.2012, Blaðsíða 44

44 8. janúar 2012
The Sense of an Ending - Julian Barnes
bbbbn
Julian Barnes hlaut Boooker-verðlaunin á síðasta
ári fyrir þessa skáldsögu sína. Tony Webster er
fráskilinn og sestur í helgan stein en ákveðnir at-
burðir verða til þess að hann lítur yfir ævi sína og
minnist skólaáranna þar sem stofnað var til af-
drifaríkra kynna. Í kjölfarið reynir hann að skilja
og leiðrétta mistök fortíðarinnar.
Þetta er vel skrifuð saga, stutt og hnitmiðuð með
óvæntum uppljóstrunum. Einstaka sinnum virka
hugleiðingar um lífið og tilveruna ögn tilgerðar-
legar en því verður ekki neitað að höfundurinn er flinkur. Hann kem-
ur til dæmis rækilega á óvart undir lokin. Einhverjir lesendur eru þá
líklegir til að lesa ákveðna hluta verksins að nýju til að átta sig betur á
hinni óvæntu uppljóstrun.
Þeir sem hafa lesið hina stórkostlegu skáldsögu Allans Hollinghursts,
The Stranger’s Child, eiga kannski nokkuð erfitt með að samþykkja að
The Sense of an Ending eftir Julian Barnes sé besta skáldsaga síðasta árs
í Bretlandi, en hún er samt góð og forvitnileg og vel þess virði að lesa.
Kolbrún Bergþórsdóttir
11.22.63 - Stephen King
bbbnn
Hugmyndin að þessari bók Stephens Kings er
áhugaverð. Aðalpersónunni gefst kostur á að fara
aftur í tímann í sérstökum erindagjörðum sem eru
þær að koma í veg fyrir morðið á John F. Ken-
nedy.
King gerir margt vel í þessari bók. Honum tekst
sérstaklega vel að lýsa tíma þar sem líf fólks var að
hluta til einfaldara en nú er og víða í verkinu má
finna sjarmerandi fortíðarþrá. Persónur eru
margar ágætlega gerðar og höfundi tekst vel að
vekja samúð lesandans með þeim. Á köflum er verkið svo verulega
spennandi. Hugmyndin um að breyta fortíðinni og skapa þannig nýja
framtíð er forvitnileg og býður upp á alls kyns hugleiðingar sem King
vinnur vel úr. En eins og stundum áður er King alltof orðmargur og
hann kann ekki að stytta sjálfan sig, sem er einmitt höfuðgalli verks-
ins. Það verður endurtekningarsamt og lesandinn fyllist nokkurri
óþreyu. 740 síður eru einfaldlega of stór og þungur pakki að þessu
sinni. Bara ef einhver hefði nú sagt King að stytta! Þá hefðu höfundur
og lesendur fengið afbragðs góða bók en í staðinn fá þeir verk sem býr
yfir góðum kostum en einnig mörgum göllum.
Kolbrún Bergþórsdóttir kolbrun@mbl.is
Erlendar bækur
Lesbókbækur
Það eru fáir sem vita það en fyrsta þýð-ing á skáldsögu Brams Stokers umDrakúla greifa var á íslenska tungu.Bók Stokers kom út árið 1897 og Valdi-
mar Ásgeirsson þýddi hana sem framhaldssögu í
tímarit sem hann ritstýrði. Einsog algengt var á
þeim tíma var þýðingin reyndar svo frjálsleg að
hægt er að flokka Valdimar sem meðhöfund.
Upp á íslensku nefndist verkið Makt myrkranna
og hefur verið vandfundið, hálfgert raritet hjá
fornbókasölum. Bókafélagið hefur nú endur-
útgefið verkið með áhugaverðum eftirmála
doktors Ásgeirs Jónssonar hagfræðings.
Verk Stokers er áhrifamikið bókmenntaverk
sem varð þó ekki virkilega vinsælt fyrr en eftir
að búið var að gera fyrstu bíómyndina upp úr
því. Í dag er Drakúla greifi næstmest kvik-
myndaða persóna sögunnar á eftir Sherlock
Holmes, en samkvæmt Internet Movie Database
hafa 217 myndir með honum verið framleiddar
en 224 með Sherlock Holmes. Drakúla er því
líklega frægasta íslenskættaða persóna kvik-
myndasögunnar, en í eftirmála Ásgeirs segir:
„Stoker var víðförull, þótt engar heimildir séu
fyrir því, að hann hafi ferðast til heimkynna
Drakúla greifa í Karpatíu-fjöllum né til Íslands.
Hann virðist þó hafa haft einhverja nasasjón af
íslenska sagnaarfinum, þar eð greifinn heldur
því blákalt fram í bókinni, að hann sé af ís-
lenskum ættum, kominn af berserkjum. Ber-
serkir, eða bjarnserkir, voru sem kunnugt er
bræðralag vígamanna í norrænni heiðni. Þeir
trúðu því, að þeir gætu brugðið sér í dýrsham í
orrustum og gengið þannig berserksgang.“
Áhrifa bókarinnar gætir víða í íslensku
menningarlífi en eins og Bjarni Bjarnason rit-
höfundur útlistaði með sannfærandi hætti má
segja að hin þekkta skáldsaga Halldórs Laxness,
Kristnihald undir Jökli, sé systurbók verks
Stokers. Ásgeir bendir á að samanburður Bjarna
á þessum tveimur verkum sé skarpur en ef
Bjarni hefði borið saman Makt myrkranna í
þýðingu Valdimars og Kristnihald undir jökli
verða líkindin enn meiri enda var það Makt
myrkranna sem Halldór las sem ungur maður.
En fyrirmyndina af Drakúla er ekki aðeins
að sækja til íslenskra berserkja sem gátu skipt
um ham heldur er aðalfyrirmyndin af Drakúla
sótt til prins frá Vallakíu sem er nú í Rúmeníu,
Vlads III. stjaksetjara (1431-1476). Í eftirmál-
anum segir Ásgeir frá uppruna nafnsins Drak-
úla, en faðir Vlads III., Vlad II., hafði verið hluti
af vestrænni riddarareglu sem sameinaðist gegn
sókn Tyrkja inn í Evrópu. Eftir inngöngu í ridd-
araregluna hafði Vlad II. tekið upp nafnið Drac-
ul sem þýðir dreki. Vlad III. var aðeins fimm ára
gamall þegar hann var tekinn inn í regluna og
bætti þá viðskeytinu Dracula við nafn sitt, en
það þýðir sonur Dracul. Í baráttunni við Tyrki
þótti hann afskaplega grimmur og varð þekktur
af því að stjaksetja þúsundir andstæðinga sinna.
Myrkrið kemur aftur
Ásgeir Jónsson gaf út ljóðmæli Jóns Arasonar
2006 og hefur kennt miðaldaljóðlist í háskól-
anum. Hann heillaðist af Drakúla sem ungur
drengur í Bjarnarhöfn á Snæfellsnesi og sökkti
sér í lestur um greifann. Ásgeir fór síðan að
hvetja til endurútgáfu á Makt myrkranna þegar
hann fann eitt sinn eintak af bókinni í tætlum á
fornbókasölu.
„Þetta er svo áhugaverð bók, sérstaklega
varðandi tengslin við Ísland og að Bram Stoker
hafi skrifað formálann að íslensku þýðingunni,“
segir Ásgeir. „Sagan er skrifuð sem reyfari.
Valdimar styttir hana til að gera hana meira
spennandi en stíll hans er mjög nútímalegur.
Hann sameinar nokkrar persónur í eina og
breytir ýmsu. Hann þarf að koma svo mörgum
af persónulegum skoðunum sínum að. Kynferð-
islegur tónn verks Stokers minnkar í meðförum
Valdimars en stjórnmálaskoðanir koma fram
sem ekki voru í upphaflega verkinu. Valdimar
fer því frjálslega með textann en það er löng
hefð fyrir því að menn þýði eins og rithöf-
undar.“
Christopher Lee lék Drakúla greifa í tíu myndum að minnsta kosti; sú fyrsta var 1958, en af hinum má nefna
Taste the Blood of Dracula og Scars of Dracula (1970) og Dracula AD 1972 (1972).
Makt myrkranna
Bókin Makt myrkranna, sem er þýðing á hinu fræga verki
Brams Stokers, Drakúla greifi, var endurútgefin núna fyrir
jólin. Verkið er áhrifavaldur í íslenskum bókmenntum.
Börkur Gunnarsson borkur@mbl.is
25. - 31. desember
1. Brakið -
Yrsa Sigurð-
ardóttir /
Veröld
2. Einvígið -
Arnaldur
Indriðason
/ Vaka-Helgafell
3. Matreiðslubók Latabæjar -
Magnús Scheving / Latibær
4. Hollráð Hugos - Hugo Þór-
isson / Salka
5. Gamlinginn sem skreið út um
gluggann - Jonas Jonasson /
JPV útgáfa
6. Útkall ofviðri í Ljósufjöllum -
Óttar Sveinsson / Útkall ehf.
7. Málverkið - Ólafur Jóhann
Ólafsson / Vaka-Helgafell
8. Feigð - Stefán Máni / JPV út-
gáfa
9. Hálendið - Steinar Bragi /
Mál og menning
10. Þóra - heklbók - Tinna Þór-
udóttir Þorvaldsdóttir / Salka
Frá áramótum
1. Brakið -
Yrsa Sig-
urðardóttir
/ Veröld
2. Einvígið -
Arnaldur
Indriðason
/ Vaka-Helgafell
3. Gamlinginn sem skreið út um
gluggann - Jonas Jonasson /
JPV útgáfa
4. Heilsuréttir Hagkaups - Sól-
veig Eiríksdóttir / Hagkaup
5. Stóra Disney köku- og brauð-
bókin - Walt Disney / Edda
6. Útkall ofviðri í Ljósufjöllum -
Óttar Sveinsson / Útkall ehf.
7. Hollráð Hugos - Hugo Þór-
isson / Salka
8. Málverkið - Ólafur Jóhann
Ólafsson / Vaka-Helgafell
9. Hjarta mannsins - Jón Kal-
man Stefánsson / Bjartur
10. Ég man þig - Yrsa Sigurð-
ardóttir / Veröld
Bóksölulisti
Skannaðu
kóðann til að
lesa
Listinn er byggður á upplýsingum frá
Bókabúð Máls og menningar, Bóka-
búðinni Eskju, Bókabúðinni Hamra-
borg, Bókabúðinni Iðu, Bókabúðinni
við höfnina Stykkishólmi, Bóksölu-
stúdenta, Bónus, Hagkaupum,
Kaupási, N1, Office 1, Pennanum-
Eymundssyni og Samkaupum. Rann-
sóknasetur verslunarinnar annast
söfnun upplýsinga fyrir hönd Félags
íslenskra bókaútgefenda.