Morgunblaðið - 20.03.2012, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 20. MARS 2012
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Hræðslu-áróðurinneykst á Ír-
landi vegna þjóð-
aratkvæðis um rík-
isfjármálasáttmála
sem 25 af 27 leiðtogum Evr-
ópusambandsins hafa fyrir sitt
leyti samþykkt. Samningurinn
hefur enn ekki verið fullgiltur
en verður það eflaust því að
ekki er þörf á að öll ríkin sam-
þykki hann. Engu að síður lít-
ur illa út fyrir Evrópusam-
bandið ef fleiri skorast undan
og þess vegna fá Írar engan
frið fyrir áróðrinum í aðdrag-
anda kosninganna.
Nýjasta útspilið er frá Lo-
renzo Bini Smagh, sem hætti
um áramótin í stjórn Seðla-
banka Evrópu. Hann sendir
Írum þau skilaboð að þeir
verði áhrifaminni innan Evr-
ópusambandsins ef þeir sam-
þykki ekki nýja sáttmálann.
Þetta er kunnuglegur áróð-
ur. Íslendingar eiga til dæmis
að verða mjög áhrifamiklir
innan Evrópusambandsins
samþykki þeir að selja sig und-
ir Brusselvaldið, en hver ætli
trúi því í raun að áhrif Íslands
yrðu einhver í Brussel? Sömu-
leiðis hljóta Írar, þegar þeir
heyra svona hótanir, að velta
því fyrir sér hvaða áhrif þeir
hafi í Brussel og þar með
hvaða áhrif þeir muni fara á
mis við ef þeir óhlýðnast. Eða
hefur einhver heyrt af því að
Írar séu leiðandi innan Evr-
ópusambandsins?
Annað sem vert
er að hafa í huga í
þessu sambandi er
að eitt helsta bar-
áttumál François
Hollande, fram-
bjóðanda sósíalista til forseta í
Frakklandi, er að ná fram
breytingum á ríkisfjár-
málasáttmálanum. Verði hann
forseti ætlar hann ekki að
sætta sig við óbreyttan sátt-
mála, en ætli einhver búist við
því að þar með hafi Frakkar
málað sig út í horn og misst
áhrif sín innan Evrópusam-
bandsins? Eða skyldi ein-
hverjum detta í hug að áhrif
Frakka og Íra innan sam-
bandsins séu sambærileg? Eða
að áhrif Íslendinga yrðu til
jafns við áhrif Frakka?
Staðreyndin er sú að mun-
urinn á þjóðunum sem áhrif
hafa innan Evrópusambands-
ins og svo hinum rúmlega tutt-
ugu þjóðunum er að áhrifa-
þjóðunum er ekki hótað
áhrifaleysi þó að þær hafi
skoðanir á því hvert sam-
bandið á að þróast. Hinum er
hótað að missa það sem þær
hafa ekki, en í raun er bara
verið að hóta leiðtogum þeirra
og embættismönnum að þeir
gætu misst af nokkrum fund-
um og jafnvel einstaka kokteil-
boði.
Fundir og kokteilboð eru
góðra gjalda verðar sam-
komur, en vill einhver missa
sjálfsforræði og fullveldi fyrir
þær?
Geta þjóðir misst
það sem þær aldrei
höfðu?}
Írum hótað áhrifaleysi
Það er komiðkosningahljóð
í áhugamenn um
stjórnmál enda
minna en ár í að
baráttan hefjist af krafti. Rík-
isstjórnin mun reyna að hanga
áfram, þótt hún hafi ekkert við
að vera annað en að koma
ágreiningsefnum flokkanna
sem að henni standa í salt. Nú-
verandi stjórnarandstaða mun
koma sterkari til þings eftir
kosningar en hún er nú, þótt
enn vanti nokkuð upp á fullan
styrk hennar. Hefðbundið
fjórflokkatal er hafið, eins og
jafnan í aðdraganda kosninga.
Ekkert bendir þó enn þá til að
þar verði stórtíðindi.
Þau nöfn sem nefnd eru til
sögunnar sem viðbót við
helstu talsmenn nýrra fram-
boða eru ekki líkleg til stór-
ræða, enda hafa sum þeirra
dúkkað upp við sérhvert tæki-
færi, í prófkjörum, stjórnlaga-
þingskosningum og slíku.
Skoðanakannanir benda til af-
hroðs núverandi stjórn-
arflokka, svo sem vænta mátti.
Þingmenn í þeirra
röðum binda þó
vonir við að hverfi
Jóhanna Sigurð-
ardóttir og Stein-
grímur J. Sigfússon úr stjórn-
málum aukist trúverðugleiki
flokkanna á ný, sem auðvitað
er ekki útilokað.
Vandræðagangur í kringum
Jóhönnu fer vaxandi. Nokkuð
er síðan Össur Skarphéð-
insson stundi því upp að
breyta yrði til í forystunni.
Þegar Össur talaði þannig
undir rós um Jóhönnu þótti
mörgum sem þar færi grautur
í kringum heitan kött, svo
vitnað sé til dýrategundar sem
kemur stundum við sögu
stjórnarflokkanna.
Þegar Viðskiptablaðið
spurði Helga Hjörvar um
sama eldfima efnið fór hann
hins vegar eins og köttur í
kringum heitan graut. Hann
forðaðist að kveða upp úr um
að Jóhanna yrði að hætta, en
minnti á hin gömlu ummæli
Össurar og sagði að enginn
hefði mótmælt þeim enn þá!
Kosningaskjálfta
vart}Farið að hitna
G
agnrýnendur aðildar Íslands að
Evrópubandalaginu hafa und-
anfarið haft á orði að viðsjárvert
sé hve víða talað sé fyrir aðild
Íslands í EBS. Talið er mein-
semd að starfrækt sé upplýsingaskrifstofa
um Evrópumál og þeim sem tala á fundum
fyrir ágæti bandalagsins í Brussel erum við
beðin um að mæta af varúð. Og víst er nauð-
syn að taka öllu með fyrirvara þegar kynnt
eru atriði sem snúa að mikilvægu hagsmuna-
máli þjóðarinnar. Í þeim efnum er hinn algildi
sannleikur ekki til og þess vegna leggur lýð-
ræðið þær skyldur á herðar fólki að fylgjast
með og taka afstöðu.
Hafi það farið fram hjá einhverjum þá sam-
þykkti meirihluti Alþingis sumarið 2009 að
leggja inn umsókn um aðild Íslands að ESB. Sú ákvörðun
stendur og skv. henni skal starfa, hvað sem líður bakþönk-
um þingmanna um að þeir hafi goldið samþykktinni jáyrði
sitt undir öðrum formerkjum en nú sé raunin. Þá hafa
sumir þingmenn beinlínis snúist í 180° í afstöðu sinni og
tala í dag allt öðruvísi um Evrópumál en þeir gerðu fyrir
síðustu kosningar. Slíkt eru svik gagnvart kjósendum.
Þegar stórir póstar eru í deiglu er ráð fyrir því gert að
almenningur geti fyrirhafnarlítið aflað sér upplýsinga um
mál, kosti þeirra og galla. Vefsetur um t.d. Evrópumál,
upplýsingaskrifstofur, og fleiri slíkt tiltæki eru þess vegna
afskaplega þörf. Einnig má hér nefna boðsferðir NATO
sem tíðkuðust árum saman. Þar gafst til dæmis alþing-
ismönnum, fjölmiðlungum og fleirum tækifæri
til að kynna sér gangvirki Atlantshafs-
bandalagsins; strauma og stefnur í varn-
armálum en á tímum kalda stríðsins skipti slíkt
Íslendinga miklu. Þá má nefna að þegar hafist
var handa um virkjunarframkvæmdir austur við
Kárahnjúka fyrir nokkrum árum kynnti Lands-
virkjun málið út frá sinni hlið með t.d. upplýs-
ingasetri í Végarði í Fljótsdal sem andstæð-
ingar virkjunar töldu bólvirki alls hins versta,
því málstaðurinn var ekki þeim að skapi. Slík af-
staða vitnar um samfélagslegan vanþroska.
Fræðsla er alltaf af hinu góða, ef þeir sem
hennar njóta meðtaka sakramentin af gagnrýni
og spurulum huga. Pistlahöfundur hefur reynt
að taka öllum boðskap þannig en fyrst og síðast
nálgast hlutina út frá þeim spakmælum að mað-
ur sé manns gaman. Það er áhugavert að rabba um trúmál
við sléttfelldu mormónadrengina í svörtum úlpum. Fyrir
kosningar er gaman að spjalla um pólitík við samfylking-
arliðið sem kemur með rauðu rósina og ómögulegt er ann-
að en kaupa penna og happdrættismiða af heyrnarlausa
manninum sem stundum bankar upp á. Og ég tek fagn-
andi á móti bæði andstæðingum og fylgismönnum ESB
komi þeir við eins og krakkar að sníkja dót á tombólu.
Fólk þarf ekki að teljast til andvaragesta þó að það hafi
skoðanir öndvert mínum. Samfélagsgerðin er þannig að
allir eiga að fá að njóta sín og allar rökstuddar skoðanir –
um ESB sem önnur mál – mega heyrast. Þetta er ekki
flókið. sbs@mbl.is
Sigurður Bogi
Sævarsson
Pistill
Þetta eru engir andvaragestir
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
FRÉTTASKÝRING
Steinþór Guðbjartsson
steinthor@mbl.is
B
réfasendingum hefur
fækkað um allan heim á
nýliðnum árum, fyrst og
fremst vegna rafrænn-
ar þróunar. Kostnaður
hefur aukist og tekjur minnkað en til
að snúa dæminu við þarf að draga úr
rekstrarkostnaði með því að slaka á
þjónustukröfum og hugsanlega
hækka burðargjöld til samræmis við
það sem þekkist í nágrannalönd-
unum, að sögn Ingimundar Sig-
urpálssonar, forstjóra Íslandspósts.
Fyrir helgi efndi Íslandspóstur
til málþings um póstþjónustu á Ís-
landi. Fram kom að vegna ákvörð-
unar Evrópuþingsins um afnám
einkaréttar í póstþjónustu, verulegr-
ar aukingar á rafrænum bréfasend-
ingum og fækkunar almennra bréfa
hefðu orðið miklar breytingar á
rekstri póstfyrirtækja í Evrópu und-
anfarin ár. Póstfyrirtæki hefðu unnið
að því að laga reksturinn að breyttu
rekstrarumhverfi og frekari breyt-
ingar blöstu við.
Óbreytt þjónustuskylda
Bréfum hjá Íslandspósti undir
50 grömmum fækkaði um 30% frá
2006 til ársloka 2011 og er talið að
frekari 16% fækkun verði til 2015.
Samkvæmt lögum um bréfadreifingu
skal dreifa pósti í öll hús landsins alla
virka daga ársins, þar sem því verður
við komið, en íbúðum fjölgaði um 6%
á fyrrgreindu tímabili.
Ingimundur áréttar að á sama
tíma og einkaréttarbréfum fækki sé
þjónustuskyldan samkvæmt lögum
og reglum óbreytt. Það leiði til þess
að kostnaðurinn aukist með fjölgun
íbúða. Því sé aðeins um tvennt að
velja: Að hækka burðargjöldin, en
takmörk séu fyrir því hvað langt
megi ganga í því efni, eða slaka á
þjónustukröfunni. Í því felst meðal
annars að fækka dreifingarstöðvum,
póstafgreiðslum og dreifingardögum
og að íbúar verði skyldugir að færa
póstkassa einbýlishúsa, parhúsa og
raðhúsa að lóðarmörkum til að
minnka dreifingarkostnað. Hins veg-
ar hafi Íslandspóstur ekki fullt for-
ræði yfir þessum liðum þar sem
stjórnvöld setji reglur um fyr-
irkomulag póstdreifingar.
Ágústa Hrund Steinarsdóttir,
forstöðumaður markaðsdeildar Ís-
landspósts, bendir á að við afnám
einkaréttar, hvort sem það verði í
janúar á næsta ári eins og stefnt sé
að eða síðar, sé þýðingarmikið að fyr-
ir liggi skýrar leikreglur um fyr-
irkomulag póstdreifingar. Hafa beri í
huga að við afnám einkaréttar verði
að tryggja áframhaldandi póstþjón-
ustu við alla landsmenn, hvort sem
henni verði sinnt af Íslandspósti eða
öðrum fyrirtækjum.
Frá 1998 hefur Íslandspóstur
þurft að loka 20 pósthúsum á landinu
og þar af fjórum á höfuðborgarsvæð-
inu, þar sem eru 11 pósthús. Ekkert
pósthús er í sex póstnúmerahverfum
í Reykjavík - 103, 104, 105, 107, 111
og 113 – í 201 og 203 í Kópavogi og á
Álftanesi. Ingimundur segir að í raun
sé ekkert samhengi á milli póstnúm-
era og fjölda póstafgreiðslna heldur
sé þetta frekar spurning um aðgengi
– hvað langt sé í næstu póst-
afgreiðslu. Fækkun póstkassa hafi
heldur ekki valdið teljandi vandræð-
um hjá viðskiptavinum. „Við upp-
lifum það ekki sem neitt vandamál,“
segir hann og vísar til þess að hver
einstaklingur fari ekki oft í pósthús á
hverju ári. Hann segir að á móti hafi
Íslandspóstur boðið viðskiptavinum
upp á aukna þjónustu eins og til
dæmis SMS-frímerki og heimsend-
ingarþjónustu á bréfum og pökkum.
Hagnaður Íslandspósts var
mestur 2004 eða 356 milljónir króna
en tapið mest 2001, 181 milljón. Frá
2002 til 2010 var hagnaður árlega.
Pósturinn Bréfberinn hefur lengi átt fastan sess í höfuðborginni og sum-
ir bíða spenntir eftir honum á sama tíma á hverjum virkum degi.
Hækka burðargjöld
og minnka þjónustu
Breytt umhverfi
» Árið 1935 var póst- og
símarekstur sameinaður undir
merki Pósts og síma. Hluta-
félagið Íslandspóstur hf. varð
til þegar Pósti og síma var
skipt upp í upphafi 1998.
» 1998 dreifði Pósturinn
pósti fimm daga vikunnar til
95,0% heimila og þrjá daga
vikunnar til 5,0% heimila en til
99,8% heimila fimm daga vik-
unnar í fyrra og til 0,2% heim-
ila þrjá daga vikunnar.
» 1998 voru 113.000 póst-
lúgur hérlendis, 1.130 starfs-
menn hjá Póstinum og 95
starfsstöðvar. 2011 voru
133.000 póstlúgur, 830
starfsmenn og 80 starfs-
stöðvar.
Pósturinn hafði yfir að ráða
55 bílum 1998 en 110 bílum
2011.
» 71 milljón póstsendingar
voru hérlendis 1998 en 67
milljónir 2011.
» 1998 var 36 milljóna kr.
hagnaðar hjá Póstinum en tap-
ið á rekstri Íslandspósts í fyrra
nam 144 milljónum króna.