Morgunblaðið - 02.07.2012, Blaðsíða 18

18 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 2. JÚLÍ 2012
Gylfaflöt 16-18 •112 Reykjavik • Sími 553 5200 • solo.is
Sérsmíðum eldhúsborð eftir ósk hvers og eins
val um stærð, lögun og efni.
Verð 97.700 kr
Stærð 100cm þvermál
S HELGASON
steinsmíði síðan 1953
SKEMMUVEGI 48 ▪ 200 KÓPAVOGUR ▪ SÍMI: 557 6677 ▪ WWW.SHELGASON.IS
SAGAN SEGIR SITT
Fimm þekktar hlið-
stæður höfum við Ís-
lendingar úr sögu okk-
ar, sem við ættum að
geta skoðað nánar, til
þess að skilja betur
hvernig okkur liði ef
við gengjum alveg inn
í Evrópusambandið:
Fyrst er reynslan
sem Íslendingar nú-
tímans fá af útlandinu,
þegar þeir eru langdvölum erlendis
við nám eða störf. En þá eru þeir
komnir í umhverfi sem hvort
tveggja hefur flóknara þjóðfélags-
mynstur, og er líka ópersónulegra,
að því leyti að hverjum einstaklingi
finnst að hann hafi minni áhrif al-
mennt í þjóðfélaginu; með sinni al-
mennu viðleitni sem persóna.
Ég þekki þetta af eigin reynslu
frá því ég var í háskólanámi í sex
ár í Kanada á áttunda áratugnum:
Ég gat leitt þetta hjá mér fyrstu
árin, en á fimmta ári fór ég að
finna glöggt, að ég var farinn að
sakna hinnar íslensku fótfestu sem
maður hafði fundið heima, við
stjórnmálin, tunguna og bókmennt-
irnar. Það er líkt og með sundmann
sem fer að lokum að sakna fótfest-
unnar.
Önnur hliðstæða er frá því er Ís-
lendingar voru undir Dönum á
nítjándu öld, og freistuðust til þess
að ílengjast í Danmörku. Þar fór
þeim með tímanum að finnast að
þeir hefðu skilið stóran hluta af
sjálfum sér eftir á Íslandi; svosem
margir kannast við, eftir að hafa
kynnt sér frásagnir af Íslendingum
í Danmörku frá þess-
um tíma; svosem
Fjölnismanna.
Þriðja hliðstæðan er
saga Vesturfaranna ís-
lensku frá okkar ís-
lenska afkima Dana-
veldis, til Ameríku,
fyrir öld síðan: Flestir
vildu ekki yfirgefa Ís-
land, en voru tilbúnir
að reyna nýja sam-
félagsháttu til að afla
sér meiri tekna. Þeir
gátu vonast til að dvöl-
in þar yrði bara tímabundin, ellegar
að þeir reyndust vera litlu að tapa.
En líkt og gæti reynst með Evr-
ópusambandið, þá gat verið erfitt
að snúa til baka; þegar menn voru
búnir að yfirgefa fótfestuna, og allir
nýir straumar hvöttu menn sem til
sunds (eða jafnvel sem til að ganga
á höndum?). Þetta leiddi til mikillar
sjálfsmyndarkreppu þjóðernisins,
sem lauk oftast með því að þeim
mistókst að standa vörðinn um
tungu sína og bókmenntir, og fundu
til vaxandi samkenndar með indíán-
unum í stórborgunum; svosem
margir þekkja úr bókmenntum
Vestur-Íslendinga, á bæði íslensku
og ensku.
Fjórða hliðstæðan er reynsla
okkar af að búa á Íslandi fyrir öld
síðan, en að hafa landinu stjórnað
að miklu leyti frá Danmörku. Því
lauk með því að við rifum okkur
upp og sögðum okkur úr samband-
inu; jafnvel þótt það væri þá ekki
fjárhagslega fýsilegt, heldur þvert
á móti; og hefur kannski aldrei ver-
ið síðan.
Fimmta dæmið er frá hernáminu
í síðari heimsstyrjöldinni, og svo
kalda stríðinu á áratugunum á eftir:
Þá neyddumst við að hluta til að
umbera stórfellda skerðingu á ut-
anríkisstefnu okkar, (sem og er-
lendan her), vegna stríðsógnar.
Margir þoldu þetta illa, en þó var
aðlögunarþörf kaldastríðsáranna
lítil í samanburði við fyrri dæmin
hér að ofan; sem og í samanburði
við það sem ESB-aðild myndi út-
heimta hér á Íslandi.
Ég vil enda þessa hugleiðingu
mína á nýlegu ljóði mínu, um óham-
ingju Grikkja í Evrópusambandinu,
en það heitir: „Þeir kunna að reið-
ast!“:
„Alltaf neyða þeir Grikkirnir
mann til virðingar á sér:
Nú, þegar 78 ára lyfjafræðingur
neitar að eyða síðustu árunum
í að éta úr öskutunnum
og styttir sér því aldur
fyrir framan þinghúsið.
Almenningur reiðist þá við
óeirðalögreglu með hjálma og skildi,
sem eins og fornkappar ógnar þeim;
og ræðst því gegn þeim með grjótkasti.
Lyfjafræðingurinn á eftirlaunum
er þó þegar dáinn með reisn;
og gríska þjóðin áréttar sjálfsvirðingu
sína
mitt í kreppunni og niðurskurðinum
með því að reiðast snöfurlegar
en við hermikrákur þeirra í norðri!“
Söguleg víti til varnaðar um ESB
Eftir Tryggva V.
Líndal » Það er líkt og
með sundmann
sem fer að lokum að
sakna fótfestunnar.
Tryggvi V. Líndal
Höfundur er skáld og
mannfræðingur.
Hagur okkar Íslend-
inga er að vænkast.
Hvers vegna skyldi
það vera? Það er fyrst
og fremst dugmiklum
sjómönnum og útgerð-
armönnum að þakka.
Aukin loðnuveiði, góð
veiði á kolmunna og
makríl ræður þar
mestu, auk hagstæðs
markaðsverðs. Þó
sumir átti sig ekki á því, þá eru sjó-
menn og útgerðarmenn sami hóp-
urinn. Í þessi störf ræðst aðeins af-
burðafólk, hinir gefast upp. Í þessum
bata sem við erum að sjá eiga stjórn-
völd engan þátt. Síður en svo. Þau
hafa því miður sýnt það með fram-
komu sinni að hafa horn í síðu á sjó-
mönnum og útgerðarmönnum, og
hafa gert þeim erfitt fyrir. En eflaust
munu þau reyna að þakka sér batann.
Þá má nefna að við erum svo gæfusöm
að eiga fallvötn, sem áður runnu
óbeisluð til sjávar, engum til gagns. Á
framfaratímum þjóðarinnar bárum
við gæfu til að virkja þau, okkur til
framfærslu. Beisluð fallvötnin skapa
tugþúsundum Íslendinga góð störf, og
arðurinn heldur ásamt sjávar-
útvegnum uppi þeirri velferð, sem við
enn búum að, þrátt fyrir óstjórn hinn-
ar norrænu velferðarstjórnar Jó-
hönnu og Steingríms J. En það er
ekki bara þetta, sem fallvötnin hafa
fært okkur í gegnum áratugina.
Hvergi í heiminum búa heimilin við
lægri raforku en á Ís-
landi. Við borgum til
dæmis aðeins 30% af
því sem frændur okkar
Danir greiða fyrir raf-
orkuna. Hvergi í heim-
inum búa iðnfyrirtækin
við lægri raforku en á
Íslandi, þau greiða að-
eins 40% af því sem
hinar Norðurlanda-
þjóðirnar greiða og
hvergi í heiminum er
ódýrara að kynda hús-
næði en á hitaveitusvæðunum. Við
greiðum aðeins 15% af því sem Dan-
ir greiða. Ég hefði ekki þorað að
setja þetta fram, nema af því Stein-
grímur J. og Jóhanna eru að hætta,
því þau væru örugglega búin að
skattleggja þessi gæði, ef þau hefðu
áttað sig á þeim. En hver er ástæðan
fyrir þessu lága orkuverði? Ástæðan
fyrir því að heimilin fá svona ódýra
orku er stóriðjan. Með henni er
hægt að virkja stærra og hagkvæm-
ara, og við njótum þess öll margfalt,
hvar sem litið er í þjóðfélaginu. Svo
gera menn mál úr því, að laxarnir
þurfi að hoppa hærra í neðri Þjórsá
ef hún verði virkjuð. Fórna velferð-
arsjónarmiðum fyrir einhverja
stangveiðigaura. Þvílíkt bull. Það er
engin spurning, að í þessu sem ég
hef hér nefnt felst velferð þjóð-
arinnar, auk landbúnaðarins, sem
færir okkur vinnu og gæðamat á
diskinn. Þetta hefur Samfylkingin
aldrei skilið, og vill leggja landbún-
aðinn niður með inngöngu í ESB. Er
það ekki með ólíkindum þegar þetta
er skoðað, að vinstriflokkarnir, VG
og Samfylkingin, standi í hat-
ursáróðri við sjómenn og púi á þá á
Austurvelli. Og að þessir sömu
flokkar hafa alltaf barist á móti
virkjun fallvatnanna og stóriðjunni,
kallað hana stóriðjustefnu, og notað
heimskuleg rök eins og „Viljið þið
ekki virkja Gullfoss næst“? Við þurf-
um nýja framfarasinnaða hugsun við
stjórn landsins sem fyrst.
Sjómenn draga
björg í bú
Eftir Ómar
Sigurðsson
» Það er með ólík-
indum að VG og
Samfylkingin standi í
hatursáróðri við sjó-
menn og púi á þá á
Austurvelli.
Höfundur er skipstjóri.
Ómar Sigurðsson
- nýr auglýsingamiðill
569-1100