Morgunblaðið - 11.04.2013, Síða 27

UMRÆÐAN 27
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 11. APRÍL 2013
MultiMaster
fjölnotavél
slípar - sagar - skefur
raspar - brýnir - o.fl.
F A G M E N N S K A A L L A L E I Ð
Skeifan 3 E-F • 108 Reykjavík • Sími 581 2333 • rafver.is
Á því kjörtímabili
sem senn er á enda hef-
ur gríðarlegur fjöldi
breytinga verið gerður
á skattkerfi okkar.
Kerfið, sem að upplagi
var býsna einfalt og
markvisst, hefur verið
flækt að óþörfu, ekki
hlustað á álit sérfræð-
inga, flóknar og tor-
skildar breytingar
gerðar og ómarkviss vinnubrögð ver-
ið einkennandi. Algjört afturhvarf til
fortíðar, sem flestir voru sammála um
að hefði runnið sitt skeið, hefur átt
sér stað. Mál er að linni og að tekin
verði upp vitræn vinnubrögð að nýju.
Gott er að huga að fortíð þá framtíð
skal byggja. Þegar staðgreiðslukerfi
skatta var komið á árið 1988 voru allir
sammála um, „að nýja skattkerfið
okkar ætti að vera einfalt, auðskilj-
anlegt og aðgengilegt. Ákveðið var að
nota eina skattprósentu með háum
persónuafslætti sem ætlað var að
koma í stað fjölmargra sérgreindra
frádráttarliða“. (Skúli Eggert Þórð-
arson í Tíund, riti RSK 2. tbl. 1998.)
Að þessu áliti stóðu ASÍ og VSÍ auk
stórs hóps sérfræðinga sameiginlega,
enda runnu þessar breytingar greið-
lega í gegnum Alþingi og urðu að lög-
um í mars 1987. Ólíklegt verður að
telja að hliðstæð sjónarmið eigi ekki
við í dag.
Það sem síðan hefur gerst með
skattkerfið er með hreinum ólík-
indum. Tekjuskattslögin, sem að upp-
lagi eru frá árinu 1978, eru í dag 124
greinar. Á flestum þeirra hafa verið
gerðar mismunandi margar breyt-
ingar. Bráðabirgðaákvæði við lögin
eru hins vegar hvorki fleiri né færri
en 51! Stór hluti þeirra
er löngu orðinn úreltur
þar sem um tímabundin
ákvæði var að ræða en
enn eru í gildi nokkur
ákvæði sem ekki hafa
lokið sínu hlutverki.
Þessi ómarkvissa fram-
setning á lagabálknum
gerir það síðan að verk-
um, að öll yfirsýn yfir
hann verður miklum
vandkvæðum bundin og
framkvæmd laganna
erfið. Til að átta sig bet-
ur á því, hvers konar „óskapnaður“
lögin eru orðin, er gagnlegt að fara
inn á Alþingisvefinn og fletta upp á
lögum nr. 90/2003 – sjón er sögu rík-
ari.
Að mati undirritaðs er eina skyn-
samlega leiðin út úr þessum ógöngum
að skrifa tekjuskattslögin upp á nýtt
frá grunni og haga vinnubrögðum
þannig, að heildstæð hugsun og upp-
bygging ráði för.
Ekki er hægt að leiða hjá sér að
minnast einnig á virðisaukaskattinn
og nauðsyn þess, að þar sé flækjustigi
haldið í lágmarki. Í grein Indriða H.
Þorlákssonar, skattaráðgjafa núver-
andi ríkisstjórnar en þá skrif-
stofustjóra fjármálaráðuneytisins,
sem birtist í Áliti, tímariti FLE, 2. tbl.
1993, segir hann m.a. um virð-
isaukaskatt og breytingar á honum
sem þá voru í aðsigi: „Stærsti óvissu-
þáttur breytinganna er það að inn-
leiða tveggja þrepa skattkerfi. Um
ókosti slíks kerfis í samanburði við
kerfi með einu þrepi þarf ekki að fjöl-
yrða. Sú reynsla sem fengin er hér
með einföldu kerfi undirstrikar þá
kosti mjög glöggt. Stór hætta er á því
að það fordæmi sem gefið hefur verið
muni opna leiðir fyrir fleiri og fleiri
undanþágur frá almenna hlutfallinu.“
Lýkur hér tilvitnun. Ég eftirlæt les-
endum að leggja mat á, hvernig ofan-
greint stemmir við raunveruleikann í
þessum málum í dag.
Sú árátta stjórnmálamanna og
„ráðgjafa“ þeirra undanfarin ár, að
finna sífellt upp nýjar tegundir skatta
án þess að hugað sé að kostnaði við
umrædda tekjuöflun, hefur leitt til
ómældra vandræða og útgjalda.
Nefna mætti mörg dæmi um slíkt þar
sem „utanumhald“ umræddra skatta
hefur slagað hátt upp í og jafnvel orð-
ið hærri en tekjurnar en yfirleitt hef-
ur ekki þótt henta að reikna kostnað
einstaklinga, atvinnulífsins og hins
opinbera við slíka innheimtu. Dæmi
um þetta er innheimta útvarpsgjalds
af lögaðilum, einkum félögum sem
ekki eru starfandi, en slíkt kallar á
gríðarlega fjölgun gjaldenda með til-
heyrandi innheimtufyrirhöfn. Þar að
auki er innheimta slíks gjalds af þess-
um aðilum siðferðilega óverjandi og
jaðrar við að geta kallast þjófnaður
byggður á lögum.
Nú skal tekið skýrt fram, að með
því sem hér að framan hefur verið
sagt er ekki lagt mat á, hver skatt-
byrðin á að vera og hvað er sann-
gjarnt og réttlátt í þeim efnum í heild.
Ákvörðun skattastefnu er pólitískt
viðfangsefni en hér er einungis verið
að benda á nauðsyn þess, að tekin
verði upp vitræn vinnubrögð í mótun
hennar og að þungavigtarspurningin
verði ávallt: Hvað kostar þessi tekju-
öflun og er hún sanngjörn og skyn-
samleg? Að mínu mati hefur þessi
grundvallarspurning sjaldnast verið
með í för við skattabreytingar síðustu
ára og miklu fremur virðist sem
markmiðið hafi verið að auka flækju-
stigið með tilheyrandi kostnaði fyrir
atvinnulífið og einstaklinga. Þeir sem
þekkja til búskapar vita hvað gerist
þegar belja kemst í ómældan fóð-
urbæti. Hún étur sér til óbóta og síð-
an verður að stinga á maganum til að
bjarga lífi hennar. Hleypa þrýst-
ingnum út. Eitthvað ekki ósvipað
þessu virðist oft á tíðum hafa gerst á
undanförnum árum þegar hug-
myndaríkir „ráðgjafar“ ríkisstjórn-
arinnar hafa fengið óheft frelsi til að
„leika sér“ og kostnaðinn af slíkum
„leik“ sitjum við skattgreiðendur
landsins uppi með.
Óskandi er að þeir, sem við stjórn
landsins taka í kjölfar komandi kosn-
inga, beri gæfu til að snúa þessum
málum í betri farveg, þjóðinni til
heilla.
Ný skattalög – brýn nauðsyn
Eftir Guðmund
Jóelsson
Guðmundur Jóelsson
»… að þungavigtar-
spurningin verði
ávallt: Hvað kostar þessi
tekjuöflun og er hún sann-
gjörn og skynsamleg?
Höfundur er löggiltur endurskoðandi.
Bréf til blaðsins
Sá gleðilegi atburður gerðist á
laugardegi fyrir páskadag að ný
Lightner-diskalyfta, 700 metra löng,
sem liggur upp á topp Stafdalsfells,
var formlega vígð og tekin í notkun.
Hún tekur við og kemur ofan við 900
metra diskalyftu af Dobbelmayer-
gerð sem var sett upp í Fellinu 1989
og síðan lengd 1994. Glampandi sól
og stilla var í Fellinu þegar sr. Jó-
hanna Sigmarsdóttir blessaði mann-
virkið og skíðasvæðið að viðstöddu
miklu fjölmenni skíðafólks og gesta
og fulltrúum frá bæjarstjórnum
Seyðisfjarðar og Fljótsdalshéraðs.
Vilhjálmur Jónsson, bæjarstjóri
Seyðfirðinga, þakkaði f.h. bæjar-
stjórnanna skíðafélaginu í Stafdal
fyrir framtakið og dugnaðinn við að
koma mannvirkinu upp.
Þorvaldur Jóhannsson, f.h. eldri
skíðamanna, klippti ásamt ungri
stúlku á borðann. Sagði hann af því
tilefni að nú hefði ræst 43 ára
draumur skíðafólks á Seyðisfirði.
Þegar skíðastarfsemin var flutt úr
kaupstaðnum í Hjallana hér á móti
sunnan Fjarðarár og Efristafs vet-
urinn 1970 horfðu menn strax löng-
unaraugum hingað til Stafdalsfells
sem var í minningunni alltaf baðað
sól og blíðu eins og hér í dag. Við lét-
um okkur þá dreyma um að þeir
tímar kæmu að traust nútímalyftu-
mannvirki mundu færa skíðafólkið
okkar upp á topp Stafdalsfellsins.
Nú er sú stund runnin upp 43 árum
síðar. Fyrir það þökkum við og bjóð-
um austfirskt skíðafólk velkomið í
Stafdalinn að njóta með okkur. Mik-
ill fjöldi fólks hefur verið á skíðum í
blíðviðrinu um páskana og skemmti
sér vel í Stafdalnum sem nú getur
státað ef einu besta og fjölbreyttasta
skíðasvæði landsins.
Þegar mest var voru þar um 800
manns einn daginn.
ÞORVALDUR JÓHANNSSON,
formaður Sf-alp og ellilífeyrisþegi.
Skíðaparadísin í Stafdal
– Seyðfirsku alparnir
Frá Þorvaldi Jóhannssyni
Greinarhöfundur klippir á borðann
með aðstoð ungrar stúlku.