Morgunblaðið - 13.04.2013, Blaðsíða 32

32 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 13. APRÍL 2013
BREYTIST Í RÚM
Á AUGABRAGÐI
ÞYKK OG GÓÐ
SPRINGDÝNA
SVEFNBREIDD
140X200 CM
BREYTIST Í RÚM Á AUGABRAGÐI, ÞYKK OG GÓÐ
SPRINGDÝNA, SVEFNBREIDD 120X200 CM
RECAST UNFURL
KR. 119.900
TILBOÐ
KR. 129.900
SVEFNSÓFAR
BÆJARLIND 16 KÓPAVOGUR SÍMI 553 7100 WWW.LINAN.IS
OPIÐ MÁNUDAGA TIL FÖSTUDAGA 12 - 18 LAUGARD. 11 - 16
Öll helztu stjórnmálaöfl landsins þurfa að hugsasinn gang að kosningum loknum verði niður-staða þeirra sú, sem skoðanakannanir bendatil.
Flest bendir til að kjósendur ætli að gefa Framsóknar-
flokknum tækifæri til að standa við stóru orðin og finna
viðunandi lausn á skuldavanda heimilanna. Takist fram-
sóknarmönnum það er ekki hægt að útiloka að brautin
verði bein og breið fyrir þá að komast í sömu stöðu og
Venstre í Danmörku, sem hefur orðið forystuflokkur
borgaralegra afla þar í landi.
Standi Framsóknarflokkurinn ekki undir þeim vænt-
ingum sem kjósendur bera í brjósti til hans í þeim efnum
má ganga út frá því að fylgið hrynji af honum í þingkosn-
ingum þar á eftir. Reyndar er ljóst að hann þarf að hafa
sýnt verulegan árangur fyrir sveitarstjórnarkosningar
vorið 2014 til þess að það fylgishrun hefjist ekki þá þegar.
Fjórum árum eftir myndun fyrstu ómenguðu vinstri
stjórnarinnar er sú sameiningarþróun vinstri manna sem
hófst með tilkomu Reykjavíkurlistans á tíunda áratug síð-
ustu aldar og leiddi svo til stofnunar Samfylkingarinnar í
rúst. Samfylkingin hefur klofnað í
þrennt. Björt framtíð og Lýðræð-
isvaktin eru augljóslega klofnings-
brot úr Samfylkingunni. Vinstri
grænir hafa líka klofnað í þrennt.
Bæði Alþýðufylkingin og Regn-
boginn eru klofningsbrot úr VG.
Fyrir stofnun Samfylkingarinnar voru vinstri menn í
fjórum hópum, Alþýðuflokki, Alþýðubandalagi, Þjóðvaka
og Kvennalista. Nú eru þeir í sex hópum.
Alvarlegasta staðan er þó hjá Sjálfstæðisflokknum.
Hvað er sá flokkur? Hann hefur frá stofnun sinni fyrst og
fremst verið breitt bandalag borgaralegra afla. Þegar
horft er til stöðu Sjálfstæðisflokksins í skoðanakönnunum
nú má velta því fyrir sér, hvort verið geti að spennan inn-
an þessa bandalags borgaralegra afla og ólíkra hags-
munahópa og sjónarmiða sem hafa fundið sér sameig-
inlegan farveg þar sé orðin svo mikil, að ekki sé lengur
mögulegt að halda því bandalagi saman.
Sennilega hefur kalda stríðið átt meiri þátt í því að
halda Sjálfstæðisflokknum saman en flokksmenn al-
mennt hafa gert sér grein fyrir. Gamall og góður vinur
minn sagði við mig á dögunum: Kalda stríðið var límið
sem hélt Sjálfstæðisflokknum saman. Það er mikið til í
því. Þótt ágreiningur væri um önnur mál innan Sjálfstæð-
isflokksins var samstaða um að öllu skipti að vinna sigur í
kalda stríðinu. Ísland var einn af vígvöllum þess.
Svo kom hrunið. Það kom ekki á einni nóttu. Það átti
sér ákveðinn aðdraganda. Um þann aðdraganda hef ég
fjallað á öðrum vettvangi (Umsátrið-Fall Íslands og end-
urreisn.Veröld 2009) og mun ekki endurtaka þau sjón-
armið hér. En mín skoðun er sú, að ein meginástæðan
fyrir því að Sjálfstæðisflokkurinn hefur ekki endurheimt
traust kjósenda eftir hrunið sé sú, að Sjálfstæðisflokk-
urinn hafi ekki gert upp sinn þátt í þeim atburðum og þá
er ég að tala um málefni en ekki persónur.
Fáir hafa tekið undir þau sjónarmið en það er af og frá
að hin erfiða staða Sjálfstæðisflokksins í skoðanakönn-
unum nú sé einum manni, Bjarna Benediktssyni, for-
manni flokksins, að kenna. Það er yfirborðsleg skýring en
ekki nýtt að einhverjir leiti slíkra skýringa. Það er rétt að
Bjarna Benediktssyni urðu á alvarleg pólitísk mistök í
Icesave-málinu en hann er ekki eini formaður flokksins,
sem gert hefur alvarleg mistök og hér kemur fleira til.
Flokkurinn getur skipt um formann ár eftir ár næstu árin
en horfist hann ekki í augu við sjálfan sig og eigin mistök
á undanförnum árum munu formannsskipti engu skila.
Þjóðin sér í gegnum slíkar andlitssnyrtingar.
Vilji Sjálfstæðisflokkurinn endurheimta stöðu sína sem
forystuafl í íslenzkum stjórn-
málum verður flokkurinn að laga
sig að breyttum aðsæðum, nýjum
tíðaranda og endurspegla skoð-
anir, hugmyndir og hugsjónir
fólks sem spannar skoðanasviðið
frá hægri yfir á miðju og verða á
ný sú þjóðarhreyfing fólksins í landinu sem hann var og
getur haldið áfram að verða með því að setja hags-
munahópana innan flokksins á sinn stað en verða í þess
stað málsvari hins almenna borgara til sjávar og sveita.
Það er ekkert nýtt að átök séu innan Sjálfstæðisflokks-
ins á milli hópa og einstaklinga. Þau átök hafa á stundum
verið mjög hatrömm og alltaf miskunnarlaus. En það má
spyrja hvort þau hafi nokkru sinni gengið eins langt og nú
þegar efnt er til skoðankönnunar rúmum tveimur vikum
fyrir kosningar um stöðu formanns og varaformanns á
sama tíma og flokkurinn stendur höllum fæti og í brúnni
stendur formaður sem tók við Sjálfstæðisflokknum í rúst-
um hrunsins. Hverjum og einum er frjálst að efna til
kannana en í þessu tilviki er tilgangurinn augljós.
Framtíð Sjálfstæðisflokksins ræðst af viðbrögðum
flokksmanna og stuðningsmanna flokksins á næstu vik-
um og mánuðum, bæði fram að kosningum og í kjölfar
þeirra.
Ég hef á síðustu árum sótt nokkra fundi sjálfstæðis-
manna víðs vegar um landið. Á fundi á Hvolsvelli fann ég
mikinn samhljóm með hugmyndum sem ég reifaði þar um
beint lýðræði. Á fundi á Akureyri í desembermánuði sl.
spurði ég fundarmenn hvort Sjálfstæðisflokkurinn hefði
verið stofnaður til að standa vörð um stórfyrirtæki og
fann mikinn stuðning við það svar mitt við þeirri spurn-
ingu að svo væri ekki.
Með því að leggja framtíð þessa merka stjórn-
málaflokks í hendur fólksins í flokknum verður framtíð
hans tryggð.
Vandi Sjálfstæðisflokksins
er ekki sök eins manns
Sjálfstæðisflokkurinn er
bandalag borgaralegra afla.
Er sú breiðfylking að bresta?
Af innlendum
vettvangi …
Styrmir Gunnarsson
styrmir@styrmir.is
Margrét Thatcher, forsætisráð-herra Breta 1979-1990, verður
jarðsungin miðvikudaginn 17. apríl
2013. Hún var hugrökk eins og ljón
og kæn eins og refur, en svo lýsir
Machiavelli öflugum stjórnmála-
manni. Með festu sinni og bar-
áttugleði vakti hún blendnar tilfinn-
ingar í hópi starfsbræðra sinna í
Evrópu, hinna gráklæddu, virðulegu,
miðaldra manna með hálsbindi, sem
komu öðru hvoru saman og töluðu í
nafni Evrópu. „Frú Thatcher! Hún
hefur augun úr Caligúlu og varirnar
frá Marilyn Monroe,“ mælti forseti
Frakklands, François Mitterrand,
eitt við ráðherra Evrópumála í stjórn
sinni, Roland Dumas.
Thatcher sagði mér hins vegar eitt
sinn í kvöldverði: „Gallinn við stjórn-
málamennina á meginlandinu er að
þeir hafa aldrei skilið hina eng-
ilsaxnesku hugmynd um frelsi innan
marka laganna.“ Allt frá því að Jó-
hann landlausi neyddist til að skrifa
undir Magna Carta 1215, var í Eng-
landi reynt að takmarka vald kon-
ungs við það sem hóflegt gæti talist
og breytti engu þegar þing kom í stað
konungs. Lögin setja jafnt valds-
mönnum og einstaklingum skorður.
Napóleon sagði af nokkurri lítils-
virðingu að Englendingar væru
kramaraþjóð. En í heimsstyrjöldinni
síðari bjargaði þessi kramaraþjóð
öðrum Evrópuþjóðum undan sjálfum
sér. Og þótt stjórnmálamennirnir á
meginlandinu skildu illa frelsi innan
marka laganna, ekki síst atvinnu-
frelsi, var Jón Sigurðsson sömu skoð-
unar og Thatcher: „Margir hinir vitr-
ustu menn, sem ritað hafa um
stjórnaraðferð á Englandi og rann-
sakað hana nákvæmlega, hafa álitið
félagsfrelsið aðalstofn allrar fram-
farar þar á landi,“ sagði Jón í Nýjum
félagsritum 1844. Með félagsfrelsi
átti hann vitaskuld við atvinnufrelsi.
Það var hins vegar Rauða stjarn-
an, málgagn Rauða hersins rúss-
neska, sem kallaði Thatcher fyrst
„járnfrúna“, og festist það við hana.
Það var dæmigert um Thatcher að
hún tók nafnið sjálf upp. Hún sagði í
ræðu í kjördæmi sínu, Finchley, 31.
janúar 1976: „Járnfrú Vesturlanda.
Ég? Kaldastríðskona? Já, einmitt —
ef þeir vilja leggja þann skilning í
málsvörn mína fyrir þeim verðmæt-
um og réttindum, sem okkur þykja
ómissandi.“ Það átti síðan fyrir
Thatcher að liggja í góðu samstarfi
við Ronald Reagan að vinna kalda
stríðið.
Athugasemdir og leiðréttingar vel þegnar
Hannes H. Gissurarson
hannesgi@hi.is
Fróðleiksmolar úr sögu og samtíð
Margrét Thatcher
Grein Bjarna Bene-
diktssonar í Morg-
unblaðinu á þriðjudag-
inn voru orð í tíma
töluð. Þar tók hann af
öll tvímæli um það, að
Sjálfstæðisflokkurinn
hefur það á stefnuskrá
sinni að kalla til baka
þá skerðingu á kjörum
aldraðra og öryrkja,
sem tók gildi 1. júlí
2009 og átti að vera tímabundin. En
við það hefur að sjálfsögðu ekki ver-
ið staðið frekar en annað, sem snýr
að öldruðu fólki og öryrkjum.
Kjaraskerðingin 1. júlí 2009 var
mjög tilfinnanleg og raunar sárari
en flestir gera sér grein fyrir. Þá
hafði verið lögfest, að lífeyrir frá
Tryggingastofnun ríkisins skyldi
hækka í takt við lægstu laun sem
var mikil réttarbót fyrir aldraða. Nú
var þessi viðmiðun afnumin og er
það mat kjaranefndar LEB að
skerðingin sé 20% eða fimmta hver
króna.
Bjarni Benediktsson hefur bent á,
að ríkisstjórnin hefur dregið úr
framlögum til málefna aldraðra um
13 milljarða króna á valdatíma sín-
um. Það þýðir, að aldraðir hafa stað-
ið undir 10% varanlegs niðurskurðar
í ríkisrekstrinum. Þá hafa aldraðir
eins og aðrir þjóðfélagshópar orðið
fyrir barðinu á skattastefnu ríkis-
stjórnarinnar og er þannig sótt að
þeim úr tveim áttum. Erindi úr
Grímnismálum kemur upp í hugann:
Askur Yggdrasils
drýgir erfiði
meira en menn viti,
hjörtur bítur ofan
en á hliðu fúnar,
skerðir Níðhöggur neðan.
Nú eru það eðlileg viðbrögð hjá
þeim, sem eiga erfitt með að láta
enda ná saman, að reyna að afla sér
viðbótartekna með vinnu sinni, eins
og Bjarni rakti í grein sinni. En fá-
tæktargildra vinstri stjórnarinnar
leyfir það ekki. Hjá þeim sem engar
tekjur hafa nema lífeyri almanna-
trygginga tekur ríkið til sín krónu
fyrir krónu lengi framan af, – af
fyrstu 100 þús. kr. sem slíkur ein-
staklingur í sambúð vinnur sér inn á
hann einungis 15 þús.
kr. eftir þegar upp er
staðið. Ríkið tekur í
sinn hlut 85 þús. kr.
Og ekki lítur dæmið
betur út hjá þeim, sem
fær greiddar 100 þús.
kr, úr lífeyrissjóði.
Hann heldur eftir 4
þús. kr. en ríkið stingur
í sína rauðu skjóðu 96
þús. kr., – eða er skjóð-
an græn?
Það er að sjálfsögðu
frumskylda samfélagsins ekki síður
nú en á dögum Arnórs kerling-
arnefs og raunar miklu fremur, að
sjá til þess að enginn sé settur út á
gaddinn né þurfi að líða skort. Arn-
ór var uppi á 10. öld og er þátturinn
um hann í Flateyjarbók merkileg
heimild um samkennd og baráttuna
um að lifa af í harðindum á hans
dögum.
Hugsunin á bak við lífeyrissjóðina
er sú, að einstaklingunum sé gert að
leggja til hliðar nokkurn hluta af
starfstekjum sínum, sem skuli
ávaxtaðar og geymdar til elliáranna.
Um leið er það krafa þjóðfélagsins,
að öllum sé tryggður mannsæmandi
lífeyrir – einnig þeim sem eiga eng-
an eða lítinn rétt í lífeyrissjóði.
Þessi tvö kerfi verða að vinna sam-
an. Út á það gengur krafan um að
draga til baka skerðingarnar frá 1.
júlí 2009 og afnema í áföngum
skerðingar tryggingabóta vegna
greiðslna úr lífeyrissjóði.
Það hlýtur að vera umhugsunar-
efni fyrir þá, sem hafa þrástagast á
klisjunni um „hið norræna velferð-
arkerfi“ að það var undir forystu
Sjálfstæðisflokksins sem aldraðir
náðu þeim réttarbótum, sem ávallt
er vitnað til. Og mér þykir vænt um,
að Bjarni Benediktsson skuli vera
arfdráttarlaus í skilaboðum sínum
til aldraðra og öryrkja. Oft var þörf
en nú er nauðsyn.
Eftir Halldór
Blöndal
Halldór Blöndal
»Mér þykir vænt um að
Bjarni Benediktsson
skuli vera afdráttarlaus
í skilaboðum sínum til
aldraðra og öryrkja.
Höfundur er fyrrverandi ráðherra.
Köllum til baka kjara-
skerðingu aldraðra