Morgunblaðið - Sunnudagur - 05.01.2014, Blaðsíða 22

M
estu máli skiptir að byrja á einu
í atriði í einu. Maður borðar
heilan fíl með því að taka einn
bita í einu því það er ómögulegt
að gleypa hann í einum munnbita. Slíkur
hugsunarháttur á einnig við þegar kemur að
því að breyta venjum og þá sérstaklega
venjum sem tengjast breyttu mataræði og
heilsu,“ segir Ásgeir.
Hann vill hjálpa fólki við að standa við
áramótaheitin sín en sjálfur hefur hann látið
drauma sína rætast á mörgum sviðum.
Hann hefur klifið fimm fjöll af þeim sjö sem
teljast hæstu fjöll hverrar heimsálfu og var
fyrstur Íslendinga til að klífa hið alræmda
fjall „Carstensz Pyramid“ í Papúa Nýju-
Gíneu. Þá hefur hann klárað tvær IronMan-
keppnir, hlaupið Laugaveginn tvisvar sinn-
um og tekið þátt í New York- og Reykja-
víkurmaraþoni.
Töfrarnir liggja í nýjum venjum
Ásgeir segir flesta vilja fá „skammtinn“ sinn
þegar kemur að markmiðasetningu í kring-
um áramót. „Margir vonast eftir að finna
einhverja allsherjar reddingu sem leysir öll
þeirra vandamál varðandi heilsuna, aukakíló-
in og mataræðið. Þessi allsherjar redding er
náttúrlega ekki til. Hins vegar liggja töfr-
arnir í venjunum og að ná að taka upp nýj-
ar venjur, þ.e. að fara eftir því sem við vit-
um!“
Hann segir fólk oft ekki ná að losa sig al-
gjörlega við slæman ávana heldur er al-
gengara að fólk bæti hreinlega við sig góð-
um vana í staðinn. „Fyrsta skrefið er að
viðurkenna fyrir sjálfum sér að það sé
ákveðin venja til staðar sem skerðir lífsgæði
þín. Þetta getur verið virkilega krefjandi
verkefni,“ segir Ásgeir því venjur eru oftast
framkvæmdar ómeðvitað.
Stöðug hringrás
Til að sigrast á slæmum venjum er mik-
ilvægt að skoða hringrás venjunnar að mati
Ásgeirs. Hann notast við þriggja þrepa ferli
sem var fundið upp við MIT-háskólann í
Boston. „Það mætti kalla þetta grunnvinnsl-
una í venjuhringrásinni hjá okkur. Fyrst er
eitthvað sem kveikir á ferlinu og þetta má
kalla „vaka“. Hann setur af stað í heilanum
sjálfvirkt ferli þ.e. hvaða venju skuli nota
núna. Þá er það „venjan“ sjálf sem getur
verið líkamleg, andleg eða tilfinningaleg. Að
lokum eru það síðan „verðlaunin“ en þau
hjálpa heilanum að finna út hvort þetta ferli
sé þess virði að muna til framtíðar.“
Venjuhringrásin sjálf, vaki, venja og verð-
laun verður í auknum mæli með tímanaum
meira ómeðvitað eða sjálfvirkt ferli. Vanda-
málið er síðan að heili okkar getur ekki
gert greinarmun á góðum og slæmum venj-
um. Lykillinn að því að taka upp nýjar
venjur er að greina okkur út frá þessu ferli
og verðlauna okkur fyrir betri venjur.
Heilinn sparar sér vinnu
Vísindamenn segja að vani og vanafesta sé
vegna þess að heilinn í okkur sé stanslaust
að leita leiða til að spara sér vinnu. Án
þessara venjubundnu hegðunar myndi heil-
inn brenna yfir, hann þyldi ekki allt það
daglega áreiti sem á okkur dynur. Þetta
ferli gefur okkar getu til að veita umhverfi
okkar meiri athygli og eykur þar af leiðandi
líkurnar á að við getum lifað af.
„Þetta átti einkar vel við á þeim tíma er
við vorum meðal villidýra á gresjunni. Mað-
ur sem var uppi fyrir 100.000 árum fór til
dæmis alltaf sömu leiðina til að sækja vatn.
Þessi leið var kannski ekki auðveldasta leið-
in en á henni hafði hann aldrei lent í nein-
um hættum, aldrei rekist á ljón eða önnur
villidýr. Hvers vegna ætti hann þá að fara
aðra leið til að sækja vatn? Á þessum tíma
gat það einfaldlega verið vænlegra til að lifa
af að vera vanafastur.“
Alltaf sami grunnur
Sumum venjum er erfiðara að sigrast á
heldur en öðrum að mati Ásgeirs. „Þar að
auki er mjög persónubundið hvaða venjur er
erfitt eða auðvelt að eiga við. Grunnurinn er
hins vegar alltaf svipaður. Stundum er venja
bara vaki og verðlaun og stundum bara vaki
og venja. Þá er mikilvægt að láta það ekki
slá sig út af laginu þótt einhver „ósiðurinn“
passi ekki alveg inn í hringrásar beina-
grindina. Þegar þú hefur öðlast skilning á
því hvernig venjan hagar sér, hvernig hún
vinnur og vakinn er kominn fram getur þú
sigrast á hvaða venju sem er.“
HJÁLPAR FÓLKI AÐ EFNA ÁRAMÓTAHEITIN
Borðar ekki
fíl í einum bita
Ásgeir Jónsson hefur áhuga á að hjálpa fólki að láta áramótaheitin sín endast. Hann hefur hald-
ið fyrirlestra um heilsu, markmiðasetningu og hugarfar í mörg ár ásamt því að skrifa bækur.
Morgunblaðið/Golli
Setjið hafrana í pottinn ásamt
vatni og salti kvöldið áður:
Þá þarf bara að kveikja undir þegar
þú ferð á fætur. Þetta á líka við
hristinginn. Það má setja allt í bland-
arann kvöldið áður, plastpoka yfir og
svo inn í ísskáp. Þá þarf bara að
kveikja á græjunni þegar þið vaknið.
Poki með hollu nammi í vasann:
Taktu pokann t.d. með þér í veisluna
og fermingarboðin. Það sem við
höldum áfram að borða fer okkur
að þykja gott og því skaltu ekki að
hafa of miklar áhyggjur þó að eitt-
hvað smakkist ekkert sérstaklega vel
í fyrsta skiptið.
Að fá hjálp frá öðrum sem
standa frammi fyrir svipuðum
vandamálum:
Það hefur margoft sýnt sig að ef fólk
sem á við svipuð „vandamál“ að
stríða tekur sig saman þá eykur það
líkurnar á árangri margfalt.
„FLEST FÓLK VEIT ÓTRÚLEGA MIKIÐ UM NÆRINGU OG HEILSU EN
ÞRÁTT FYRIR ÞAÐ NÆR FÓLK EKKI AÐ FARA EFTIR ÞVÍ. ÁTÖKIN ENDAST
SJALDNAST TIL LENGDAR,“ SEGIR ÁSGEIR JÓNSSON, RITHÖFUNDUR,
MARKÞJÁLFI OG EIGANDI FYRIRTÆKISINS TAKMARKALAUST LÍF. HANN
NÝTTI JÓLAFRÍIÐ TIL AÐ SETJA SAMAN NÝTT NÁMSKEIÐ SEM HEFUR AÐ
MARKMIÐI AÐ HJÁLPA FÓLKI AÐ LÁTA ÁRAMÓTAHEITIN SÍN ENDAST.
Jón Heiðar Gunnarsson jonheidar@mbl.is
22 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 5.1. 2014
Heilsa og hreyfing
„Bakhringurinn er frábær bakæfing
ásamt því að reyna vel á axlirnar,“ segir
Silja Úlfarsdóttir einkaþjálfari og afreks-
maður í frjálsum íþróttum. „Þessi æfing
hentar öllum sem vilja styrkja þessi
svæði.“
Gott er að notast við létt lóð en ef
þú átt ekki slík verkfæri þá er mjög auð-
velt að nota eitthvað annað. „Gott er
að nota t.d. vatnsflöskuna og um að
gera að fylla á hana fyrst af vatni svo að
æfingin hafi tilætluð áhrif.“
Silja mælir með að fólk geri æfinguna
3 sinnum með 8-10 endurtekningum í
senn í hvora átt.
„Mikilvægt er að halda líkamanum
beinum allan tímann í æfingunni ásamt
því að halda spennunni og horfa niður.
Hendur eru einnig beinar og alls ekki
gleyma að lyfta fótum örlítið frá gólfi.“
ÆFING DAGSINS
Bakhringurinn
1. Byrjaðu á að halda á lóðinu fyrir ofan
höfuð, næst skaltu setja hælana saman
og lyfta beinum fótum upp frá gólfi.
2. Nú réttur þú hinni hendinni lóðið
og klárar svo hringinn. Með beinum
höndum færirðu lóðið aftur fyrir bak.
3. Ekki gleyma að halda lík-
amanum beinum allan tímann,
halda spennunni og horfa niður.
Ketilbjöllur eru gríðarlega vinsælar í Rússlandi en í fyrstu voru þær notaðar til að vigta landbún-
aðarafurðir. Síðar hófu bændur að keppa sín á milli í aflraunum tengdum þeim og þær eru enn eitt
helsta tákn þjóðarinnar fyrir styrk. Styrkur rússneskra hermanna er til dæmis mældur eftir því
hversu oft þeir geta lyft ketilbjöllum en ekki með armbeygjum líkt og tíðkast víða annarstaðar.
Rússneskar ketilbjöllur