Fréttir - Eyjafréttir - 02.03.2000, Blaðsíða 14

14
Fréttir
Fimmtudagur 2. mars 2000
Skýrsla Vegagerðarinnar um hugsanlegan möguleika á vegtengingu mil
Himinhár kostnaður, erfið-
ar aðstæður og áhætta
fara niður á allt að 300 metra dýpi og yrðu slík göng lengstu bílagöng í heimi. Gert er ráð fyrir
tvíbreiðum göngum.
í skýrslu Vegagerðarinnar, sem
unnin er af Birni A. Harðarssyni
jarðverkfræðingi og Hreini
Haraldssyni framkvæmdastjóra
þróunarsviðs Vegagerðarinnar um
hugsanlegan mögulcika á
vegtengingu milli lands og Eyja,
segir að þar sé fyrst og fremst gerð
grein fyrir úttekt á tæknilegum og
náttúrufarslegum atriðum.
Tekin voru saman öll
fyrirliggjandi gögn um náttúrufar
svæðisins sem talin eru skipta máli
og gerð grein fyrir þeirri þekkingu
á aðstæðum sem fyrir hendi eru í
dag. Einnig var leitað upplýsinga
erlendis er snerta tæknilegar
lausnir.
I skýrslunni er gerð grein fyrir
þremur aðferðum sem taldar eru
koma til álita í fyrstu athugun, það
er jarðgöngum, botngöngum og
flotgöngum. Gert er lauslegt
kostnaðarmat fyrir hverja lausn
fyrir sig, kostir og gallar, auk
tillagna að framhaldi
forathugunar. Einnig er fjallað
lauslega um fjárhagslegt
arðsemismat.
Jarðgöng, tvær leiðir
Með jarðgöngum í skýrslunni er átt
við hefðbundin göng í bergi, en all-
mikil reynsla er af byggingu slíkra
ganga hér á landi Tvær jarðganga-
leiðir voru skoðaðar. Önnur er í föstu
bergi alla leið, þ.e. frá Eyjafjölium, og
er um 26 km löng. Þar sem þykkt
lausra jarðlaga er væntanlega mjög
mikil og við Markarfljótsós yrðu
göngin að fara niður á allt að 300
metra dýpi og yrðu slfk göng lengstu
bflagöng í heimi. Gerl er ráð fyrir
tvíbreiðum göngum. Öryggisútskot
og allan búnað ganganna yrði að
skoða sérstaklega þar sem engin
reynsla er af slíkum bflagöngum
neðansjávar sem þessum. I slíkum
göngum yrði sérstaklega að skoða
vandiega loftræstingu og almenn
öryggismál, en mikil umræða hefur
verið um þessi atriði erlendis á þessu
ári vegna alvarlegra slysa á síðasta ári.
Hin leiðin er mun styttri eða um 18
km. Hún hefst við Kross í Landeyjum,
en þar eru laus og opin jarðlög 40 til
50 metra þykk ofan á föstu bergi.
Jarðgöng til Eyja af þessari lengd yrðu
lengstu neðansjávarbflagöng í heimi
og næstlengstu bflagöng í heimi.
Það er mjög flókið og kostnaðarsamt
verkefni að byggja stokk niður í
gegnum lausu lögin og tengja hann
við fast berg með þeim hætti að
vatnsþétt verði. Verður því naumast
slegið endanlega föstu að það sé unnt
nema að undangengnum frekari rann-
sóknum. Hér er þó miðað við að svo
sé, og kemur þá styttri leiðin út með
minni kostnað en sú lengri. Báðar eiga
þær að rúmast innan þeirra kostn-
aðarmarka sem gefin eru.
Lítil þekking á aðstæðum
Skýrsluhöfundar segja að nær öil
tæknileg óvissa sem ríkir um veg-
tengingu með jarðgöngum í bergi snúi
að lítilli þekkingu á jarðfræðilegum
aðstæðum. Þessa þekkingu sé hins
vegar hægt að auka verulega en með
miklum tilkostnaði. Tæknilegri
áhættu megi hins vegar skipta annars
vegar í áhættu á framkvæmdastigi og
hins vegar í áhættu á rekstrarstigi. A
framkvæmdastigi er nær öll áhætta
fólgin í aðstæðum á gangaleiðinni,
gæðum bergsins, vatnsrennsli og
jarðhita. A rekstrarstigi snýr áhættan
aðallega að náttúruvám, eins og
eldsumbrotum og jarðskjálftum. Það
er ljóst að stór hluti ganganna yrði í
móbergsmyndunum og það eykur
þörf fyrir miklar bergstyrkingar að
minnsta kosti á afmörkuðum svæðum
og að breytileiki bergs er mikill.
Fullyrða skýrsluhöfundar að aðstæður
séu ekki hagstæðar og til dæmis mun
erfiðari en í Hvalfjarðargöngunum,
hins vegar sé í dag ekki til sú þekking
um aðstæður á svæðinu sem útilokar
gangagerð frá bergtæknilegu sjónar-
miði.
Almenn áhætta
Skýrsluhöfundar benda og á að mesta
almenna áhættan sé væntanlega fólgin
í náttúruhamförum (eldsumbrotum) á
svæðinu meðan á framkvæmdum
stendur eða á rekstrartíma mannvirkja.
Fyrir utan þá atburði sem þekktir em á
sögulegum tíma em allmargar eld-
stöðvar á hafsbotni á svæðinu sem láta
lítið yfir sér, enda liggi jarðganga-
svæðið eftir virku gosbelti, sem er
virkasta gosbelti landsins. Er bent á
að eldvirknin sé hrinubundin og að ein
slík hrina virðist nýlega hafin.
Gert er ráð fyrir að jarðgöng yrðu
unnin á hefðbundin hátt með bomn og
sprengingum frá báðum endum. Gert
er ráð fyrir að gröftur ganganna frá
Heimaey að Krossi á Landeyjasandi
tæki íjögur til fimm ár og eftirvinnan
um tvö ár.
Talið er lfldegt að kostnaðurinn yrði
a.m.k. 800 milljónir á km. Við mjög
góðar íslenskar aðstæður. Ef aðstæður
em erfiðar til dæmis vegna mikils
vatnsaga og umfangsmikilla bergþétt-
inga er kostnaðurinn fljótur að hækka.
Við kostaðaráætlun ganga í berg á
þessu svæði áætla skýrsluhöfundar að
skynsamlegt sé á þessu stigi að reikna
með 1.0 til 1,2 milljörðum á hvem km.
Miðað við þessar tölur myndu 18 km
göng milli Heimaeyjar og Kross í
Landeyjum og að reiknað sé með
erfiðri aðkomu í landi, miklum og
erfiðum greftri, auk bakfýllingu skála
gæti heildarkostnaður numið 20 til 25
milljörðum. Heildarkostnaður milli
Heimaeyjar og Eyjafjalla með 26 km.
göngum er á sama hátt lauslega
áætlaður 25 til 35 milljarðar.
Botngöng
Botngöng em skilgreind sem samheiti
yfir rör og stokka sem liggja ofan á
vatns- eða sjávarbotni. Nær öll botn-
göng em gerð úr forsmíðuðum ein-
ingum sem er fleytt á ákvörðunarstað
og sökkt. Einingamar em síðan
tengdar saman með vatnsþéttum teng-
ingum. Tengingar milli eininga yrðu
að grunni tii hefðbundnar en þó
sérstaklega styrktar vegna mikils
dýpis. Ennfremur yrði sökkvun og
tengingarvinna mun kostnaðarsamari
en venja er vegna hins mikla dýpis og
fylla yrði yfir þak stokksins til hlífðar.
Botngöng milli lands og Eyja yrðu
langlengstu botngöng í heimi, eða
13,5 km þar af yrðu 3 km steyptir í
skurði landmegin og á mun meira
dýpi en hingað til hefur þekkst.
Kostnaður við slfkt mannvirki yrði þar
af leiðandi mjög mikill. Mesta
sjávardýpi yrði 75 til 80 metrar en
botngöng hafa ekki verið lögð á meira
dýpi en 45 til 50 metmm svo kunnugt
sé. Einnig segja skýrsluhöfundar að
veðurlag og ölduhæð séu erfiðari en
þekkst hafi við gerð botnganga.
Tvisvar hafa botngöng verið
skoðuð hér á landi sem hugsanleg
lausn vegtenginga, það er við þverun
Hvalfjarðar og þverun Kleppsvíkur
vegna Sundabrautar. Mjög litlar upp-
lýsingar eru til hér á landi um kostnað
við gerð botnganga og byggir skýrslan
á upplýsingum erlendis frá og kostn-
aðaráætlunum sem gerðar hafa verið
vegna hugmynda þvemn Kleppsvfkur.
Er gert ráð fyrir að 13 metra breið
steypt botngöng með tveimur
akreinum kosti u.þ.b. 65 - 70 prósent
af kostnaði við 24 metra breið göng
með íjómm akreinum, eins og gert var
ráð fyrir við þvemn Kleppsvíkur.
Viðbótarkostnaður vegna dýpis er
ekki þekktur en hann er talinn vega
upp á móti verðmismuninum vegna
minni breiddar ganganna. Aðstæður á
svæðinu em og taldar mun erfiðari en
þekkst hefur hingað til, auk þess sem
kostnaður við tengingu landmegin
yrði mjög mikill. Miðað við forsendur
skýrsluhöfunda er framkvæmdatíminn
áætlaður tíu til tólf ár.
Kostnaður botnganga á metra
lækkar almennt með aukinni lengd þar
semfastakostnaðurerafarmikill. Þar
vegur þyngst kostnaður við land-
tengingar sem oft er afar mikill og
ennfremur aðstöðusköpun til fram-
leiðslu á einingunum en sá kostnaður