Fréttir - Eyjafréttir - 18.12.2003, Blaðsíða 17

Fréttir / Fimmtudagur 18. desember 2003
17
5ÆBJ0R
í f L
I
HÍ íl Tii
1 -im 1 vá
mlti s ■
IKf ?:'-Í ' mm u ai'tar L
SÆBJÖRG með fullfermi.
SÆBJÖRG VE var mikið afla- og happaskip.
Hilmar var nýlega fluttur í íbúð í
Arbænum í Reykjavík þegar þetta
gerðist. „Lögreglan bankaði upp hjá
okkur með þær fréttir að Gjafar væri
strandaður við Grindavík í vondu
veðri en ekki liti illa út með áhöfnina.
Kristján, sonur Rafns heitins, náði í
mig og þegar við komum suður eftir
voru allir komnir í land heilir á húft.“
Áfram hugað stærri bát
Þetta varð til þess Hilmar og Theódór
stöldruðu aðeins við og fyrsta skrefið
var að fara á net á þeim gamla. „Þar
með vomm við komnir í sömu sporin.
Þegar farið var á netin vantaði fjóra
karla í viðbót og við vomm svo
heppnir að það var togaraverkfall.
Fengum fjóra þaulvana karla af
togaranum Ögra RE og vom þeir með
okkur út vertíðina. Við héldum okkur
mest á okkar gömlu miðum við Eyjar.
Við lönduðum í Þorlákshöfn en
fiskurinn var unninn á Stokkseyri.
Þegar afii var lítill lágum við oft yfir
nóttina í Eyjum en Iönduðum svo hinn
daginn.“
En þó þeir hafi staldrað við var ekki
þar með sagt að þeir hafi verið hættir
að hugsa um stærra skip., Já, þetta var
komið í blóðið, að stækka við sig og
niðurstaðan var sú að við keyptum Jón
Garðar GK frá Garði, 312 tonna bát.
Þetta var árið 1976 og tóku þeir gömlu
Sæbjörgu upp í. Við keyptum Jón
Garðar á um 100 milljónir króna en sú
gamla var metin á 16 milljónir.
Þama segir Hilmar að þeir hafi
verið komnir á alvömskip en breyttar
aðstæður, ekki síst í loðnuveiðum,
kölluðu á stærri og betri skip. „Þama
er farið að breyta gömlu sfidarskip-
unum, sem keypt vom eftir 1960, í
úthafsskip. „Við vomm á loðnu og á
netum á milli. Gekk þetta bara nokkuð
vel en við urðum að svara kalli tímans
um stækkun. Samið var við skipa-
smíðastöð í Esbjerg um stækkun og
yfirbyggingu. Verkið átti að taka þrjá
mánuði en þeir urðu átta. Við fómm
illa út út þessu, misstum fyrir vikið af
hálfri loðnuvertíð og verkið var auk
þess miklu dýrara en gert var ráð fyrir.
En þama vomm við með alvöru
loðnuskip."
Afram héldu þeir á netum milli
loðnuúthalda en Hilmar segir að Sæ-
björgin hafi verið óþarflega stór fyrir
netin og líka vom settar á ýmsar
hömlur á netaveiðar stærri báta.
„Okkur var gert að gera að öllum afia
úti í sjó sem aldrei hafði þekkst áður á
netum.“
Útgerðarsögunni lýkur
En svo kom árið 1984 þegar útgerðar-
sögu Hilmars og Theódórs lauk
skyndilega. „Það var rétt fyrir jólin
1984 að Sæbjörg var á heimleið að
norðan í vondu veðri. Þeir em staddir
út af Stokksnesi við Homaijörð þegar
vélin bilar. Það var álandsvindur og
rak skipið upp á sker. Mannbjörg varð
en áhöfninni var bjargað við mjög
erfiðar aðstæður. Þama varð Sæbjörg-
in til.“
Þetta gerðist 17. desember og þá var
Ögmundur Magnússon skipstjóri á
Sæbjörgu. „Þama vomm við skips-
lausir og við fórum að hugleiða hvað
við ættum að gera. Við höfðum áhuga
á að halda áfram, sérstaklega Teddi en
ég var að verða sextugur og hafði lifað
mitt fegursta. Við leituðum fyrir okkur
að notuðum skipum og fórum m.a.
tvisvar til Noregs að skoða skip en
fannst þau of dýr. Teddi var harðari í
þessu en ég og ástæðan var helst að
hann átti tvo syni, annar er vélstjóri og
hinn skipstjóralærður og hann sá fyrir
sér að gætu tekið við skipinu. Þetta
endaði samt með því að við ákváðum
að hætta í útgerð."
Vom það mistök? „Eftir á sér maður
að þetta vom mistök. Ef við hefðum
keypt nýtt skip og haldið áfram
hefðum við haldið okkar hlut í kvót-
anum. Við vomm með góðan kvóta en
þar liggur verðmætið. Þó þessi kvóti
sé ekki vel liðinn hefur hann bjargað
mörgum sem hafa verið að hætta.
Okkar kvóti féll niður þannig að við
urðum aldrei sægreifar. Sæbjörg var
tryggð fyrir 29 milljónir sem var allt
sem við fengum út úr þessu. Fyrir-
tækinu var svo slitið árið 1985 og
síðan hef ég ekki komið nálægt
útgerð,“ segir Hilmar.
Sat ekki með
hendur í skauti
Hilmar segir að eðlilega hafi líf hans
tekið ntiklum breytingum við þetta.
„Enda var ég farinn að nálgast úr-
eldingu. Að vísu leysti ég af á
nokkrum bátum í takmarkaðan tfma
en lokin urðu þau að ég réðist sem
afieysingamaður á Herjólf þar sem ég
var í nokkur ár jafnframt því að vera
starfsmaður Utvegsbændafelags Vest-
mannaeyja frá árinu 1993 til 1999.
Hafði ég verið formaður félagsins átta
ár þar á undan en 1999 fannst mér
kominn tími til að setjast í helgan stein
enda farinn að fullorðnast, orðinn 74
áragamall."
Hilmar hefur samt ekki setið með
hendur í skauti og nú er það Félag
eldri borgara sem allt snýst um. „I því
ágæta félagi er ýmislegt um að vera og
jaðrar stundum við að vera um fullt
starf að ræða hjá þeim sem hafa
áhuga fyrir félaginu. En því miður
finnst mér að starfsemi félagsins sé á
hraðri niðurleið og þeim fækkar óðum
sem taka þátt í starfi félagsins. Þetta er
auðvitað engum að kenna nema okkur
sjálfum. I dag eru í félaginu yfir 200
manns en það em ekki nema 30 til 40
virkir og mæta á það sem boðið er upp
á. Oft er það elsta fólkið og trúlega
heltast þeir fijótlega úr lestinni. Það er
stór spurning hvað þá tekur við þegar
yngra fólkið í félaginu gerist alvöru
félagar, hvort það kemur inn af krafli
eða að félagið lognast út af og deyr
drottni sínum.“
Félagsleg deyfð
Hilmar segir reyndar að samkvæmt
því sem hann heyri sé þetta svona í
flestum félögum í bænum. „Trúlega er
það rétt enda sýnist mér að æði fátt sé
á uppleið í þessu bæjarfélagi. Eins og
þessi pistill ber með sér hefur sjó-
mennskan verið mitt ævistarf en ég
blandaði mér Iíka talsvert í félagsmál
á miðjum aldri. Eg sat í stjómum
nokkurra félaga, aðallega tengdum
sjávarútvegi en skipti mér ekki mikið
af pólitíkinni. Þó varð ég svo frægur
að sverja eið þingmanna og sitja á
Alþingi í stuttan tíma. Sem betur fer
flentist ég ekki á þingi því ég myndi
skammast mín fyrir að vera alþingis-
maður í dag.“
Hilmar hefur eytt þremur fjórðu
hlutum ævinnar í Vestmannaeyjum og
allri starfsævinni og hann segist strax
hafa kunnað vel við sig héma. „Enda
kominn úr svipuðu sjávarplássi og hér
hefur mér liðið vel og eignast marga
vini og kunningja. Mér finnst því sárt,
eins og fleirum að horfa upp á þá
afturför sem hér hefur orðið síðustu tíu
til fimmtán árin, sérstaklega í
atvinnumálum. Vöxtur byggðarlagsins
og velmegun fólks í Vestmannaeyjum
hefur alla tíð byggst á fiskveiðum og
vinnslu aflans og verður svo eflaust
eitthvað áfram. Eftir að farið var að
skammta aflann og sá skammtur
skertur á hverju ári hlýtur skipum að
fækka og um leið störfum sjómanna
og fiskvinnslufólks. Þama kemur
tæknin líka við sögu. Þegar
samdrátturinn er þetta mikill og svona
margir missa vinnuna hlýtur það að
verða til þess að einhverjar af stoðum
byggðarlagsins bresta.“
Hver er sýn
bæjarfulltrúanna
Hilmar segir að þama reyni fyrst á
stjómendur bæjarins og þeir þurli að
hafa úti allar klær til að ná í ný
atvinnutækifæri. „Því miður finnst
mér það hafa gjörsamlega brugðist,
bæjarfulltrúar hafa ekki haft nef, sýn
eða áhuga á að laða hingað fyrirtæki
eða opinber störf. Því fer sem fer og
fólk sem missir vinnuna verður að
flýja hvort sem því líkar betur eða
verr. Er nú árleg fólksfækkun 50 til
100 manns. Hvar endar þetta, er
einhver von til þess að þróuninni verði
snúið við?“ spyr Hilmar og heldur
áfram.
„Nýlega var skipt um pólitískan
meirihluta í bæjarstjórn, hægri menn
misstu sinn meirihluta og sagt að
vinstri bræðingur sitji við völd. Eg næ
ekki þessari skilgreiningu því mér
finnst framsóknarmenn, undir stjóm
Halldórs Asgrímssonar, langt hægra
megin við íhaldið. Hefur einhver
bylting orðið í atvinnumálum hér, ég
hef ekki orðið var við það en ég fylgist
víst ekki nógu vel með núorðið.
Reyndar var mér bent á að veruleg
fjöigun hefði orðið í Ráðhúsinu og þar
orðið til nokkur ný störf. Já, honum er
ekki alls vamað vinstri bræðingnum.
Eg veit hins vegar að á launaskrá hjá
okkur bæjarbúum em nokkrir fyrrver-
andi bæjarstarfsmenn sem vom reknir
af því að talið var að þeir gætu ekki
flaggað réttu flokksskírteini. Þeirem
að sjálfsögðu á starfslokalaunum en
ekki veit ég hvað þessi vinnubrögð
kosta bæjarbúa. Þetta er sjálfsagt
aukaatriði hjá þeim sem stjóma
bænum hvetju sinni.
Mér finnst það ekki traustvekjandi
fyrir okkur sem þykir vænt um bæinn
okkar og viljum vera hér áfram þegar
svona er á málum haldið. Að fólk, sem
ráða á í ábyrgðarstöðu hjá bænum,
þurfi að sýna flokksskírteinið áður en
starfshæfni er könnuð. Eg held að
þetta kunni ekki góðri lukku að stýra,“
segir þessi aldni höfðingi sem lifað
hefur tímana tvenna en er ennþá hress
og fylgist vel með þvf sem gerist í
kringum hann eins og hér kemur fram.
Texti Omar Garðarssoit.
Myndir: Sigurgeir Jónasson.