Frúin - 01.03.1963, Blaðsíða 4

Iljöria
I»orsf eú EE SS49EI
sagn-
íræftingnr
skrsf.ar
grcinaílcttkk
íyrir „Frúna44
nm vofid csg-
assáu «rg cissin
nicrlfustu
*
konu Islands
íyrr og síöar.
Björn Þors:vl.:sson.
Loftsdóttir
hin ríka
og samtíð hennar
II. RIDDARINN Á MÖÐRU-
VÖLLUM.
1. Hálfskipt föt og ranaskór.
löf var dóttir Lofts ríka Gutt-
ormssonar á Möðruvöllum í
Eyjafirði og konu hans, Ingibjargar
Pálsdóttur frá Eiðum. Loftur er uppi
um 1400 (d. 1432), þegar fyrirmenn
ganga yfirleitt rakaðir, með hálfsítt
hár og í hálfskiptum fötum, og í
sokkabuxum, eins og kvenfólkið á
okkar dögum, en konur ganga þá
síðklæddar og buxnalausar eins og
jafnan allt fram á 19 öld. Sokkabux-
urnar voru með ýmsum lit, t. d. var
annar leggurinn grár, en hinn rauð-
ur, og svo báru menn rauðan skó á
gráa fætinum, en hvítan á þeim
rauða, báru ermastakk, grænan öðr-
um megin, en bláfjólubláani á hitt
borðið, og höfuðið var skrýtt nær
barðalausum hattkúf eða strút með
viðeigandi skotti. Litróf klæðanna
var auðvitað með ýmsum öðrum
hætti en hér greinir og fór eftir
smekk og vali eiganda og klæðskera.
Kvenmenn báru skikkjur, síða
kyrtla, sem teknir voru saman með
belti í mittið, en gátu verið með
sömu ermavídd og karlmannsstakk-
urinn, og nærskornar treyjur. Á
höfði báru þær strúta, skuplur og
húfur af ýmsum gerðum, en barða-
lausar. Barðastóra kvenhatta hefur
Ingibjörg Pálsdóttir aldrei séð; þeir
ásamt slæðum og slörum komu fyrst
til skjalanna á dögum dótturinnar.
Loftur var kominn af hinni auð-
ugu ætt, sem kennd er við Skarð á
Skarðsströnd (Skarðverjum), og jók
erfðahlut sinn stórum. Ríkar ekkjur
hafa löngum þótt góðir kvenkostir,
og Loftur gekk fyrst í þjónustu einn-
ar slíkrar á Suðurlandi, og þá góðar
gjafir í þjónustulaun. Frá ekkjunni
fór hann utan og réðst til Eiríks kon-
ungs af Pommem xneð fjóra sveina.
Konungur mun hafa dubbað hann til
riddara, tekið hann í tölu lágaðalsins,
og veitti honum heimild til þess að
bera skjaldarmerki, hvítan fálka á
bláum feldi, en höggorm hafði Loft-
ur í innsigli sínu.
— Færði hann í feldi blá
fálkann hvíta skildi á,
hver mann af því hugsa má
hans mun ekki ættin smá. —
Svo var kveðið um einn afkomanda
hans.
Talið er að Loftur hafi verið ytra,
þegar Svarti dauði geisaði hér og
þannig sloppið við pláguna.
2. Þau unnust í líf og f jör.
Loftur átti margt stórbýla um
landið norðan og vestanvert, m. a.
Skarð á Skarðsströnd, og reið milli
búa sinna með 20 sveina að sögn, en
„sinn einka hofgarð“ hélt hann að
Möðruvöllum norður. Þar hélt hann
eina kvenpersónu, er Kristín hét.
„Þau unnust í líf og fjör, en máttu þó
eigi eigast, því að þrímennings mein-
bugir voru á með þeim.“ Sagt er, að
hann hafi gift hana einum sveini sín-
um, og gefið í skyn, að það hafi átt
að vera sýndarhjónaband. Loftur á
að hafa ort til hennar margar vísur
og sent henni nokkrar í hvert sinn
með allra handa bragarhætti og fund-
ust þær í treyjuermi hans, þá hann
var dauður.
Um sannleiksgildi þessarar ástar-
sögu er það helzt vitað, að Loftur átti
börn nokkur með Kristínu Oddsdótt-
ur lögmanns, sem kallaður var lepp-
ur, og mun hafa búið með henni um
skeið. Eigi er vitað, af hverju þau
slitu samvistum, því að skyldleiki
þeirra í milli er ókunnur.
Handritin úr treyjuermi Lofts eru
löngu glötuð, hafi þau nokkru sinni
verið til, en afkomendur hans á 17.
öld töldu hann skáld og eignuðu hon-
á
FRÚIN