Fréttablaðið - 12.02.2013, Blaðsíða 16

12. febrúar 2013 ÞRIÐJUDAGUR| SKOÐUN | 16
Jafnræði er fulltrúum
M-listans í Garðabæ
hugleikið, í grein þeirra
um fjárveitingar til skóla-
mála í Garðabæ, sem
birtist í Fréttablaðinu
29. janúar. Greinarhöf-
undar reyna að gera þá
ákvörðun bæjarstjórnar
tortryggilega, að hækka
framlag til Hjallastefn-
unnar, vegna nemenda á
miðstigi sem stunda nám
í Barnaskóla num á Vífils-
stöðum og segja hana brjóta í
bága við jafnræði. Þegar rýnt er
í greinina kemur hins vegar í ljós
að jafnræðið snýst í þeirra augum
ekki um fólk heldur um stofnanir
og byggingar.
Skylt að greiða framlag
Samkvæmt lögum um grunnskóla
eiga einkareknir grunnskólar rétt
á framlagi frá sveitarfélaginu
vegna nemenda í því sveitarfélagi
sem skólinn starfar í. „Skal fram-
lagið nema að lágmarki 75% af
vegnu meðaltali heildarrekstrar-
kostnaðar allra grunnskóla sem
reknir eru af sveitarfélögum í
landinu á hvern nemanda, sam-
kvæmt árlegum útreikningi Hag-
stofu Íslands.“
Ástæða þess að miðað er við 75%
af kostnaði er að einka reknir skól-
ar geta innheimt skólagjöld af for-
eldrum fyrir því sem upp á vantar.
Í samningi Garðabæjar og Hjalla-
stefnunnar er hins vegar ákvæði
um að ekki sé heimilt að innheimta
skólagjöld með nemendum búsett-
um í Garðabæ. Í staðinn greið-
ir Garðabær 100% framlag með
þeim en þó aldrei hærri fjárhæð en
sem nemur meðalrekstrarkostnaði
grunnskóla Garðabæjar. Grunn-
skólar Garðabæjar eru vel reknir
og því fær Hjallastefnan með
hverjum nemanda úr Garðabæ kr.
1.294.020, sem er meðalkostnaður
á nemanda í grunnskólum Garða-
bæjar á móti 1.411.847 kr. skv.
útreikningum Hagstofunnar.
Ekki heimilt
Í tölu Hagstofunnar er allur
kostnaður við rekstur skólanna,
þ.m.t. húsnæðiskostnaður. Lögin
heimila því ekki að meðalrekstrar-
kostnaður án húsnæðiskostnaðar sé
nýttur til viðmiðunar. Húsnæðis-
kostnaður skóla er mishár og skýr-
ist m.a. af stærð húsnæðis, aldri
þess o.fl. Annar kostnaður er einnig
mishár á milli skóla t.d. kostnaður
við sérkennslu og launakostnaður.
Fullt jafnræði á milli skóla í fjár-
veitingum verður því aldrei tryggt.
Hjá grunnskólum Garðabæjar er
húsnæðis kostnaðurinn frá ríflega
200 þúsund kr. á nemanda þar sem
hann er lægstur upp í tæplega 900
þúsund kr. þar sem hann er hæstur.
Rangt farið með
Í fyrrnefndri grein er húsnæðis-
kostnaður Barnaskóla Hjalla-
stefnunnar sagður um 60 þúsund
kr. á hvern nemanda á ársgrund-
velli. Þessi tala segir ekki alla sög-
una. Hjallastefnan á þrjú hús á lóð
Vífilsstaða og leigir að auki þrjár
byggingar af Garðabæ. Í grein-
inni er eingöngu horft á
kostnað vegna leigunnar en ekki
gert ráð fyrir kostnaði vegna
húsnæðis í eigu Hjallastefnunn-
ar. Þegar stofnkostnaður þeirra
húsa er tekinn með og húsnæðis-
kostnaður reiknaður á sama hátt
og hjá grunnskólum Garðabæjar
er kostnaðurinn 225 þúsund kr. á
hvern nemanda en ekki 60 þúsund
kr.
Hagkvæmasta leiðin
Sú ákvörðun sem áður er nefnd,
að hækka framlög til Hjalla-
stefnunnar vegna nemenda á mið-
stigi, felst einfaldlega í því að
hækka framlagið úr 75% af meðal-
rekstrarkostnaði upp í 100% af
meðalkostnaði grunnskóla Garða-
bæjar, eins og gert er vegna yngri
nemenda. Ekki er hægt að bera
þetta saman við fjárveitingar til
Alþjóðaskólans sem hefur aðsetur
í húsnæði Sjálandsskóla og greið-
ir enga leigu. Í þessum efnum
sem öðrum er ávallt hugað að því
að fara hagkvæmustu leiðina en
tryggja um leið gæði skólastarfs-
ins og valfrelsi nemenda.
Mikil ánægja
Í Garðabæ hafa foreldrar frjálst
val um skóla fyrir börn sín. Þeir
geta valið á milli þeirra skóla sem
Garðabær rekur sem og þeirra
einkaskóla sem starfa í bænum,
án þess að borga skólagjöld. Valið
er íbúum mikils virði eins og kom
skýrt fram í könnun Capacents á
árinu 2012 þar sem ánægja með
þjónustu grunnskóla mælist hvergi
meiri en í Garðabæ. Allar tilraunir
til að nýta skólastarf í Garðabæ til
að koma af stað órökstuddum grun-
semdum um spillingu eða sverta
mannorð einstakra bæjarfulltrúa,
líkt og reynt er í grein fulltrúa M-
listans, eru ómak legar og ósmekk-
legar og síst til þess fallnar að bæta
skólastarfið.
Börnin í fyrirrúmi
Með frjálsu vali eru börnin í fyrir-
rúmi. Ætlast er til að skólakerfið
komi til móts við þarfir barnanna
en ekki öfugt. Fórnarkostnaður-
inn er sá að húsnæði skólanna er
misvel nýtt frá ári til árs. Í mínum
huga er sá fórnarkostnaður létt-
vægur. Í mínum huga snýst jafn-
ræðið um fólkið, það snýst um jafna
möguleika allra barna til að stunda
nám í þeim skóla sem þeim hent-
ar best, en ekki um stofnanir eða
byggingar.
Jafnræði fyrir fólk
en ekki húsKvótakerfið íslenska var sett á á röngum forsendum
og af annarlegum hvötum
manna sem ekki gátu sætt
sig við að sitja við sama
borð og aðrir.
Fámenn klíka manna á
vegum frystihúsa á Norður-
landi gat ekki sætt sig við
þá framþróun sem átti sér
stað í sjávarútvegi. Frels-
ið og markaðsþróunin var
þeim ekki að skapi. Maður
úr þeirra pólitísku röðum
sat í stól sjávarútvegsráðherra
og voru hæg heimatökin að gera
breytingu sem tryggði þessum ein-
okunarsinnum þeirra vilja. Losuðu
þá við samkeppnina um fiskinn og
tryggðu þeim það ódýra hráefni
sem þeir höfðu búið húsin til að
vinna og losuðu þau við kvöðina að
veiða fisk sem þeir kunnu ekki að
meðhöndla. Þessir menn skildu ekki
og vildu ekki skilja þá hagræðingu
sem var að ryðja sér til rúms á SV-
landi þar sem „nýju“ fiskmarkað-
irnir voru að gera mönnum kleift að
sérhæfa hús sín vinnslu á einni eða
tveim fisktegundum og láta frá sér
aðrar tegundir gegnum markaðina.
Þróun sem hugnaðist öllum vel og
flýtti fyrir framþróun í vinnslunni.
Í stuttu máli var besta fiskveiði-
stjórnkerfi veraldar, þróuðu í sam-
vinnu við íslenska sjómenn, og
sóknarmarkinu, sem mikil sátt var
um, hent fyrir róða og upp tekið
versta og spilltasta fiskveiðistjórn-
kerfi sem völ var á, kvótakerfið ill-
ræmda sem aldrei hefur verið sátt
um í þrjátíu ár.
Stærstu markaðssigrarnir
Fiskveiðistjórn á að stuðla
að tvennu. Hámarka
afrakstur fiskveiðanna
og byggja upp stofnana á
sjálfbæran hátt. Báðum
þessum markmiðum var
náð með sóknarmarkinu
og var þróun hröð í að
loka smáfiskasvæðum og
uppeldisstöðvum á sama
tíma og meðferð á fiski
tók stórtækustu fram-
förum sem við höfum séð
fyrr og síðar. Á þessum árum unn-
ust stærstu markaðssigrar bæði
hvað varðar þorsk og karfa sem
sýnir hve frjór þessi tími frelsis-
ins var í útgerðinni. Ein stór mis-
tök voru gerð á dögum sóknar-
marksins sem annars gekk svo vel,
það var afnema „óvart“ takmark á
leyfisveitingu fyrir nýja skuttog-
ara. („þeir bara plötuðu mig“ ST).
Þessi aukning á skipum seinkaði
því að við gætum fjölgað sóknar-
dögum. Þetta hafði ekki áhrif á
þær útgerðir sem búnar voru að ná
tökum á skuttogaravæðingunni og
voru í góðum rekstri en aðrir sem
voru að byrja frá grunni og þeir
sem ekki kunnu voru í erfiðleikum
og fóru á hausinn. En fátt er svo
með öllu illt. Það komu aðrir í stað-
inn og tóku yfir skipin og breyttu
þeim í glæsileg aflaskip og flottar
útgerðir, samanber Samherji.
Sátt og mikill sprengikraft-
ur var í Sóknarmarkinu og var
það nánast glæpur gegn þjóðinni
að afnema þetta kerfi sem gekk
svona vel og skilaði svona miklu.
1983, síðasta ár sóknarmarksins,
var meiru landað á markaði en
nokkru sinni fyrr og eftir stór-
átök útgerða og sjómanna þar sem
sjómenn voru notaðir sem byssu-
fóður útgerðar í baráttu útgerða
við ríkið um gengis fellingar var
mikill þrýstingur á að allur fisk-
ur færi á markað til að skapa frið.
Því miður misstum við af þessu
tækifæri en hurfum inn í myrkur
einokunar og aftur halds þar sem
útgerð irnar héldu utan um „sinn
fisk“ og byrjað var að sölsa kvót-
ana undir fáar stórar útgerðir. Sjó-
menn misstu sína samningstöðu
gagnvart útgerðinni og urðu að éta
úr lófa þeirra sem þeim var fengið
og má sjá niðurlægingu stéttarinn-
ar í „kostnaðarhlutdeildinni“ þar
sem allur kostnaður útgerðarinn-
ar er nú tekinn út fyrir skipti þrátt
fyrir mesta (gengis) góðæri sem
við höfum þekkt. Þessi kostnaðar-
hlutdeild var fyrst sett á sem „tíma-
bundið“ olíugjald en er nú orðin
kolólögleg „kostnaðarhlutdeild“ þar
sem farið er bakdyramegin að hefð-
bundnum hlutaskiptum og launin
þannig rifin niður með því að láta
sjómenn borga útgerðarkostnaðinn.
Höfundur er togaraskipstjóri
sem rekinn var úr starfi sínu
vegna skoðana sinna á fáránleika
kvótakerfisins.
Næsta grein heitir Eyðilegging
kvótans.
„Sóknarmark“ frjór tími frelsis
SJÁVARÚT-
VEGUR
Ólafur Örn
Jónsson
togaraskipstjóri
➜ Valið er íbúum
mikils virði eins og
kom skýrt fram í
könnun Capacents á
árinu 2012 þar sem
ánægja með þjónustu
grunnskóla mælist
hvergi meiri en í
Garðabæ.
➜ Þessi aukning á skipum
seinkaði að við gætum
fjölgað sóknardögum. MENNTUN
Gunnar
Einarsson
bæjarstjóri Garða-
bæjar
Lengri útgáfu af greininni má
lesa á visir.is
visir.is
Tvískinnungur
Gaman væri að vita hvort fyrirtæki telja það eðlilegt að menn mæti
þunnir eða hálfir í vinnuna. Þunnur maður er að jafna sig eftir að hafa
eitrað sjálfan sig með alkahóli og er í raun ekki hæfur til vinnu, hvað þá
á sjó eða á vinnuvél. Heilu starfsstéttirnar halda þorrablót og drekka sig
blindfullar. Félagsleg hópeitrun en þetta er viðurkennd hegðun.
Það ríkir hér gríðarlegur tvískinnungur í garð vímuefna. Áfengi er
kannski sá vímugjafi sem drepur flesta, sundrar fjölskyldum og kostar
þjóðfélagið mest. En ástæða þess að menn sýna áfenginu slíka undirgefni
hér á landi er að gríðarlegur fjöldi manna notar það og getur ekki hugsað
sér að sleppa því.
Þeir sem setja lögin eru þeir sem fylgja þeim, nota áfengi og það er
viðurkennt og talið einfaldlega í lagi. Börn drekka, útihátíðir eru haldnar
þar sem börnin rúlla um dauðadrukkin þúsundum saman en svo er fíknó
að vafra þarna inn um ofureitraðan fjöldann að leita að kannabis!
http://www.bubbi.is/index
Bubbi Morthens
AF NETINU