Fréttablaðið - 26.11.2013, Blaðsíða 18

26. nóvember 2013 ÞRIÐJUDAGUR| SKOÐUN | 18
Í Fréttablaðinu þ. 21.
nóvember skrifar Ólaf-
ur Þ. Stephensen rit-
stjóri leiðara þar sem
hann reynir að réttlæta
aðgerðir valdastétt-
arinnar við að koma í
veg fyrir að stjórnar-
skránni verði breytt.
Hann gefur ekkert
fyrir vilja þjóðarinn-
ar og vitnar ítrekað til
helsta baráttumanns-
ins gegn breytingum
á hinum „helga gjörningi“. Sá
var reyndar í stjórnarskrár-
nefnd, einn höfunda umfangs-
mikillar skýrslu sem Stjórn-
lagaráð fór eftir í sinni vinnu
í góðri samvinnu við íslenska
þjóð sem vakti mikinn áhuga
lýðræðissinna um heim allan.
Það var afgerandi niðurstaða
í þjóðaratkvæðagreiðslunni,
73.509 samþykktu, eða 31%
kosningabærra manna, og þeir
sem höfnuðu voru 36.302, eða
16% kosningabærra manna.
Aldrei í sögu nokkurs lýð-
ræðisríkis hefur það gerst
að valdhafar fari gegn jafn
afgerandi niðurstöðu þjóðar-
atkvæðagreiðslu, þaðan af
síður að valdhafar grípi til þess
örþrifaráðs að gefa sér atkvæði
þeirra sem heima sátu. Í öllum
lýðræðislegum kosningum
er það niðurstaða þeirra sem
mæta á kjörstað sem ræður.
Þegar talsmenn íslenskra vald-
hafa áttuðu sig á að þeir hefðu
orðið sér til háðungar um hinn
lýðræðislega heim, var gripið
til örvæntingarfullra skýringa.
„Þjóðaratkvæðagreiðslan var
síðan líka gölluð; þar var spurt
spurninga um sum mikilvæg
atriði stjórnlaganna en ekki
önnur, þannig að hún
veitti heldur takmark-
aða leiðsögn.“ Íslenska
afbrigðið ef almúginn
kýs ekki í samræmi við
vilja valdastéttarinnar,
þá hefur hann fengið
ranga tilsögn.
Ágreiningur
Ritstjórinn fullyrðir
að íslenskur almúgi sé
illa að sér umfram það
sem gerist í öðrum lýð-
ræðisríkjum. „Eftir þennan
skelfilega málatilbúnað var
gjörsamlega útilokað að ná
samkomulagi um afgreiðslu
breyttrar stjórnarskrár á
Alþingi fyrir kosningar, enda
er stjórnarskrá ekki plagg sem
á að afgreiða í bullandi póli-
tískum ágreiningi.“ Hvenær
hafa breytingar á stjórnar-
skrá verið afgreiddar án þess
að um það hafi verið pólitískur
ágreiningur? Talsmenn valda-
stéttarinnar hafa haldið að
almúganum að ástæðulaust sé
að umbylta lýðveldisstjórnar-
skránni því hún sé svo „listi-
lega smíðuð“ eins og forseti vor
hefur sagt, eða ummæli höf-
undar Reykjavíkurbréfs um
að hún sé „helgur gjörningur“,
hvorki meira né minna. Hver
var skoðun stjórnmálaforingja
þegar núverandi stjórnarskrá
var borin upp árið 1944?
Eysteinn Jónsson, Framsókn-
arflokki: „Við megum ekki taka
upp í lög um lýðveldisstjórnar-
skrá annað en það sem stendur
í beinu sambandi við stofnun
lýðveldis í stað konungdæm-
is ... Síðan eigum við að vinna
af kappi að því að endurskoða
stjórnarskrána í heild og vinna
að þeim breytingum sem gera
þarf.“
Stefán Jóhann Stefáns-
son, Alþýðuflokki: „... er það
skoðun allrar [stjórnarskrár]
nefndarinnar að vinna beri hið
bráðasta að því að fram fari
gagnger endurskoðun á stjórn-
arskránni“.
Jakob Möller, Sjálfstæðis-
flokki: „Þessi fyrirhugaða
stjórnarskrá, sem hér um
ræðir, er hugsuð og í rauninni
yfirlýst sem hrein bráðabirgða-
stjórnarskrá, þ.e.a.s., jafnframt
því sem hún er samþykkt er
gert ráð fyrir að stjórnarskrá
ríkisins í heild verði tekin til
gagngerðrar endurskoðunar á
næstu árum.“
Brynjólfur Bjarnason, Sósíal-
istaflokki: „... nú er það svo
að við stofnun hins fullvalda
íslenzka ríkis ríður oss öllu
framar á þjóðareiningu. ... Þess
vegna held ég að flestir séu nú
komnir á þá skoðun að það sem
gert var með stjórnarskrár-
ákvæðinu 1942 – að takmarka
breytingar á stjórnarskránni
við það sem leiðir af skiln-
aði við Danmörku og flutningi
æðsta valds inn í landið, með
öðrum orðum að útiloka fyrir
fram öll þau deilumál sem
ágreiningi gætu valdið – hafi
verið hið eina rétta.“
Þetta útskýrir hina „rúss-
nesku kosningu“ í þjóðarat-
kvæðagreiðslunni um sam-
bandsslit og lýðveldisstofnun
vorið 1944. Fólk var að kjósa
um skilnaðinn við Danmörku.
Lýðveldisstjórnarskráin var
samin til bráðabirgða. Ólafur
Lárusson prófessor í lögum
sagði: „Endurskoðun stjórnar-
skrárinnar er því eitt af verk-
efnum náinnar framtíðar. Lýð-
sveldisstjórnarskráin í þeirri
mynd sem hún hefur nú, er
aðeins sett til bráðabirgða.“
Í nýársávarpi sínu 1949
kvartaði Sveinn Björnsson
undan seinaganginum og hvatti
þingheim og aðra til dáða: „Og
nú, hálfu fimmta ári eftir stofn-
un lýðveldisins, rofar ekki enn
fyrir þeirri nýju stjórnarskrá,
sem vér þurftum að fá sem
fyrst og almennur áhugi var um
hjá þjóðinni og stjórnmálaleið-
togunum, að sett yrði sem fyrst.
Í því efni búum vér því ennþá
við bætta flík, sem sniðin var
upprunalega fyrir annað land,
með öðrum viðhorfum, fyrir
heilli öld. …Vonandi dregst eigi
lengi úr þessu að setja nýja
stjórnarskrá.“
Það var einhugur um lýðveld-
isstjórnarskrána, en sá ein-
hugur snerist um að hún væri
einungis til bráðabirgða, en
ákvæði hennar tryggja ráð-
herraræðið og þar er víglínan,
hún tryggir nefnilega pilsfalda-
kapítalismann og helminga-
skiptaregluna.
Þjóðin gerir tilraun til valdaráns
STJÓRNARSKRÁ
Guðmundur
Gunnarsson
stjórnlagaráðs-
maður
➜ Aldrei í sögu nokkurs
lýðræðisríkis hefur það gerst
að valdhafar fari gegn jafn
afgerandi niðurstöðu þjóðar-
atkvæðagreiðslu, þaðan af
síður að valdhafar grípi til
þess örþrifaráðs að gefa sér
atkvæði þeirra sem heima
sátu. Í öllum lýðræðislegum
kosningum er það niður-
staða þeirra sem mæta á
kjörstað sem ræður.
Á ensku er
„embrace“ bæði
nafnorð og sögn
og merkir því
bæði faðmlög
og faðma. Það á
uppruna sinn að
rekja til latneska
orðsins „braci-
um“ = hand-
leggur eins og
reyndar fjöldi
annarra orða
á þeirri tungu.
Sama er að segja um ítölsku sögn-
ina „abbracciare“ og sömuleiðis þá
spænsku „embrazar“.
En þegar kemur að frönsku sögn-
inni „embrasser“ kemur sitthvað
kyndugt og fróðlegt í ljós, sökum
þess að hún merkir nú orðið sjaldn-
ast að faðma heldur oftast eða ein-
göngu að kyssa. Hver kann að vera
skýringin á því? Ef til vill sú að
eftir að t.d. franskur karlmaður
hefur tekið konu í faðm sinn, geng-
ur hann jafnan einu skrefi lengra
og getur ekki stillt sig um að kyssa
hana, en þar með er ekki öll sagan
sögð, vegna þess að koss á frönsku
er „baiser“ k., en auk þess er til
sögnin „baiser“, sem verður að
flokkast undir ákaflega klámfeng-
ið orðbragð og er sambærilegt við
íslenska sögn, sem ég tel, lesendur
góðir, tæplega prenthæfa hér.
En víkjum nú aftur að kossum
áðurnefnda franska karlmanns-
ins. Má ekki álykta sem svo að
eftir langa og brennheita kossa sé
hann manna líklegastur til að færa
sig upp á skaftið ef svo má að orði
komast og sé því reiðubúinn til
miklu nánari ástaratlota en bara
kossa?
Bendir þetta ekki ótvírætt til
þess að ástríðulogi Frakka sé
langtum heitari en hjá okkur sem
búum á norðlægari slóðum?
Faðmlög og fleira á
framandi tungum
MENNING
Halldór
Þorsteinsson
fv. skólastjóri
Málaskóla Halldórs
ford.is
Ford Transit Custom 2,2TDCi dísil, 100 hö, beinskiptur 6 gíra. Eldsneytisnotkun í blönduðum akstri 6,9 l/100 km. Losun koltvísýrings CO2 183 g/km.
Tökum allar tegundir bíla upp í nýja. Brimborg og Ford áskilja sér rétt til að breyta verði og búnaði án fyrirvara. Útbúnaður og gerð getur verið frábrugðin mynd í auglýsingu.
Kíktu í kaffi og spjall. Í sameiningu finnum við hagstæða fyrirtækjalausn fyrir þig.
VERÐ ÁN VSK FRÁ
VERÐ MEÐ VSK FRÁ
CUSTOM
3.498.008 KR..
4.390.000 KR.
FORD TRANSIT
FORD TRANSIT CUSTOM
SENDIBÍLL ÁRSINS
KOMDU OG PRÓFAÐU
SENDIBÍL ÁRSINS