Fréttablaðið - 26.11.2013, Blaðsíða 20

26. nóvember 2013 ÞRIÐJUDAGUR| SKOÐUN | 20
Í gein í Fréttablaðinu þann
23. nóvember sl. tekur rit-
stjóri blaðsins málefni
íslenskrar kjúklingafram-
leiðslu og innflutning á
kjúklingakjöti til umfjöll-
unar. Margt er þar ofsagt
og sumt er ekki rétt með
farið.
Ólafur Stephensen byrj-
ar grein sína á fullyrðingu
um að íslenskir kjúklinga-
framleiðendur hafi breytt
afstöðu sinni til innflutn-
ings á kjúklingakjöti. Hið rétta er
að þeir hafa ekki haft neitt með það
að gera. Um það var samið á sínum
tíma að leyfður yrði innflutningur
til landsins á ýmsu kjöti og þar á
meðal kjúklingum, til að liðka fyrir
að tollar á útflutt íslenskt lamba-
kjöt yrðu felldir niður.
Seinna í greininni setur Ólafur
fram þessa fullyrðingu:
„Samt gilda strangari reglur um
innfluttan kjúkling en innlendan.“
Hafi Ólafur kynnt sér málið, veit
hann að fullyrðingin er röng. Kröf-
ur sem gerðar eru til heilbrigðis
erlendra kjúklinga eru til þess að
þeir komist nær því að uppfylla
sömu kröfur og gerðar eru til inn-
lendrar framleiðslu.
Ólafur lýsir yfir mikilli ánægju
með að gerðar séu ríkar kröfur
um að íslenskir kjúklingar séu
lausir við salmonellu. Það kemur
skemmtilega á óvart, því greinin
gengur að öðru leyti út á að sýna
fram á hve nauðsynlegt það sé að
heimilaður verði hömlulaus inn-
flutningur á kjúklingakjöti, sem
gera verður ráð fyrir að Ólafur viti
vel að ekki eru gerðar kröfur um
að uppfylli heilbrigðiskröfur í sama
mæli og gert er hérlendis. Hvort
hinar íslensku kröfur séu réttar og
eðlilegar og hvort og hvernig þeim
er framfylgt, er hins vegar mál
sem hafa má ýmsar skoð-
anir á.
Heilnæm neysluvara
Er til að mynda rétt að
urða allt kjúklingakjöt sem
salmonella hefur borist í? Ólafur
bendir réttilega á að hægt sé að
gera það að heilnæmri neysluvöru
með þeirri einföldu aðferð m.a.
að sjóða eða steikja kjötið. Íslend-
ingar hafa valið þann kost að urða
slíkt kjöt, líklega vegna þess að
þeir telja sig öðrum þjóðum fremri
í matvælaframleiðslu, en leitun er
að þjóðum sem leyfa sér slíka sóun
á verðmætum. Hitt er annað mál að
seint verður lögð of mikil áhersla
á að matvara á neytendamarkaði
sé góð og heilbrigð, laus við óholl-
ar örverur og lyfjaleifar. Íslenskir
kjúklingabændur hafa náð að upp-
fylla þær kröfur með árangri sem
þeir geta verið stoltir af, svo sem
nýlegar rannsóknir sýna.
Ólafur veður elginn í greininni og
lætur sem hann sé að fjalla um mál-
efni sem hann viti allt um, en þegar
að er gáð, kemur í ljós að umfjöllun
hans gerir í raun ekki annað en upp-
lýsa vanþekkingu, nema að skrifað
sé gegn betri vitund. Satt að segja
verður að telja það líklegra, því
fram til þessa hefur Ólafur verið
talinn vel upplýstur um það sem
hann hefur valið sér að fjalla um.
Með góðum óskum til ritstjórans
sem valdi þann kost að fljúga í átt
til sólar og ósk um að hann fari þar
ekki of nærri, með kunnum afleið-
ingum.
Ritstjóri á fl ugi
Ótrúlegt þykir mér að lesa
barlóm Halldórs Ásgríms-
sonar í Fréttablaðinu í gær.
Staðreynd málsins er sú að
Bandaríkjastjórn beitti
Ísland miklu meiri þrýst-
ingi vegna hvalveiða en það
„lið“ sem hann vísar til án
þess nefna á nafn. Halldóri
þykir henta að kveinka sér
undan þessu „liði“ en lætur
hjá líða að nefna allan þann
fjölda samningafunda sem
íslenskir ráðamenn áttu
með bandarískum starfs-
bræðrum sínum vegna
hvalveiða í vísindaskyni árin 1986-
1989 og þá staðreynd að íslensk
stjórnvöld – þ.m.t. hann sjálfur -
gáfu iðulega eftir gagnvart kröf-
um Bandaríkjanna og drógu úr
veiðunum. Í sumum tilfellum var
um algjöra uppgjöf að ræða.
Fyrst hætti sjávarútvegsráðherr-
ann Halldór Ásgrímsson við veið-
ar á steypireyðum líkt og til stóð
í upphaflegri áætlun um veiðar á
hvölum í vísindaskyni árin 1986-
1989, því næst var kippt út veiðum
á 80 hrefnum árlega og síðastar
út af lista yfir öflun vísindalegra
gagna voru sandreyðar. Árið 1989
voru því bara veiddar langreyðar
og fjöldinn skorinn niður í 68 dýr í
stað 80. Allt var þetta gert
samkvæmt samningum við
bandarísk stjórnvöld sem
Halldór Ásgrímsson var
ábyrgur fyrir.
Alvarlegt mál
Hvorki Greenpeace né
önnur samtök stóðu að
morðhótunum líkt og Hall-
dór Ásgrímsson lætur að
liggja í ummælum sínum.
Forvitnilegt væri að sjá
hvort íslensk stjórnvöld
sáu nokkurn tíma ástæðu
til að óska eftir rannsókn
breskra, bandarískra eða þýskra
lögregluyfirvalda á þeim hótunum
sem Halldór vísar til líkt og gert
var í samvinnu ríkislögreglustjóra
við bresku lögregluna þegar Kára-
hnjúkavirkjun var mótmælt á árun-
um 2004-2007. Morðhótanir eru
mjög alvarlegt mál en hvað Kára-
hnjúkavirkjun varðar kom í ljós að
meintar hótanir náttúruverndar-
sinna áttu öðru fremur rætur sínar
að rekja til bresks lögreglumanns
sem gegndi nafninu Mark Kennedy
og ku hafa hreiðrað um sig í búðum
breskra mótmælenda. Í einhverj-
um tilvikum ku hreiðurgerð Kenn-
edys ekki hafa verið í samræmi við
gæðastaðal bresku lögreglunnar.
Ummæli Halldórs Ásgrímsson-
ar eru ætluð til að beina sjónum
manna frá þeirri staðreynd að sú
hvalveiðistefna sem hann markaði
á 9. áratug síðustu aldar, þjónkun
hans við Kristján Loftsson, hefur
engum árangri skilað heldur kostað
íslenska skattborgara vel á annan
milljarð króna. Starfsmenn utan-
ríkisráðuneytisins hafa mátt eyða
ómældum vinnustundum í að skýra
út fyrir erlendum starfsbræðrum
sínum hvers vegna sjávarútvegs-
ráðherra og Kristján Loftsson telja
svo brýnt að veiða hvali eða hvað
þeir eigi við með nauðsyn þess að
halda jafnvægi í lífríki sjávar með
veiðum á X fjölda hvala. Allur sá
málaflutningur skilaði takmörk-
uðum árangri og niðurstaða arf-
taka Halldórs í embætti, Þorsteins
Pálssonar, var að eina leiðin til að
tryggja vöxt og viðgang þorsk-
stofnsins væri að draga verulega
úr veiðum. Í ljós kom að ekki var
við hvalinn að sakast.
Halldór Ásgrímsson samdi
sjálfur við Bandaríkin
Rótin er félag um málefni kvenna
með áfengis- og fíknivanda og eitt
af baráttumálum félagsins er að
efla meðferðarúrræði fyrir konur.
Félagið stefnir að því að komið
verði á fót sérhæfðri meðferð fyrir
konur þar sem tekið verður heild-
stætt á vanda þeirra m.a. hvað varð-
ar úrvinnslu áfalla.
Rótin telur mikilvægt að lagaum-
hverfi og eftirlit með námi áfengis-
og vímuefnaráðgjafa sé skýrt og að
lögbundin námskrá fyrir námið sé
gerð við fyrsta tækifæri. Við eftir-
grennslan hefur komið í ljós að pott-
ur er brotinn hvað varðar umgjörð
um menntun fyrir áfengis- og vímu-
efnaráðgjafa. Engin námskrá er
til og ekki er ljóst hvar ábyrgðin
á náminu liggur, þ.e.a.s. hvort það
heyrir undir menntamálaráðuneyt-
ið eða heilbrigðisráðuneytið. Einnig
er óljóst hvaða kröfur eru gerðar til
kennara í faginu.
Landlæknir gefur út starfsleyfi
fyrir þá ráðgjafa sem lokið hafa
námi sem landlæknir metur gilt.
Örðugt er að sjá hvernig landlækn-
ir á að geta metið nám gilt sem ekki
hefur formlegri ramma en virðist
raunin um nám áfengis- og vímu-
efnaráðgjafa.
Samkvæmt svari landlæknis við
fyrirspurn frá Rótinni hefur emb-
ættið ekki gert tillögur um mennt-
unina og hvernig henni skuli hagað,
eins og mælt er fyrir um í reglu-
gerð um námið, en að embættið
telji nauðsynlegt að „endurskoða
þær námskröfur sem gerðar eru
til þessarar stéttar og taka þá mið
af menntun sambærilegra stétta
í nágrannalöndum okkar“. Jafn-
framt kemur fram að sú vinna sé
ekki farin af stað.
Fjölþættur vandi
Rótin hvetur þá sem koma að þess-
um málaflokki til að sýna jafn-
mikinn metnað á sviði lækninga
fyrir áfengis- og vímuefnasjúk-
linga og aðra sjúklinga í landinu.
Áfengis- og vímuefnafíkn er flók-
inn og margþættur vandi, eða eins
og segir í klínískum leiðbeiningum
Landlæknisembættisins um grein-
ingu og meðhöndlun áfengisvanda
í heilsugæslu: „Áfengisfíkn er heil-
kenni þar sem saman fara sálræn,
líkamleg og atferlisleg einkenni.“
Hluti af þessum fjölþætta vanda
er að gríðarlega hátt hlutfall kvenna
sem kemur til meðferðar hefur
orðið fyrir ofbeldi. Með hliðsjón af
framansögðu teljum við nauðsyn-
legt að heilbrigðisstarfsmenn sem
starfa á meðferðarstofnunum fái
menntun um ofbeldi í sínu grunn-
námi og að gangskör sé gerð að því
að menntun áfengis- og vímuefna-
ráðgjafa verði bætt og færð inn í 21.
öldina. Áfengis- og vímuefnavandi
er ekki annars flokks sjúkdómur.
Af þessu tilefni hefur Rótin sent
ráðherrum mennta- og heilbrigðis-
mála bréf og óskað eftir svörum við
eftirfarandi spurningum:
1. Hvaða skólastigi tilheyrir
nám áfengis- og vímuefnaráðgjafa,
framhaldsskóla eða framhalds-
fræðslu? Heyrir námið undir heil-
brigðis- eða menntamálaráðuneyti
eða er það á sameiginlegri ábyrgð
ráðuneytanna?
2. Er endurskoðun á námi ráð-
gjafa hafin?
3. Stendur til að fara að tilmælum
úr áðurnefndri skýrslu velferðar-
ráðherra um að fræðsla um ofbeldi
verði hluti af námi ráðgjafa?
4. Hvaða kröfur eru gerðar til
kennara áfengis- og vímuefnaráð-
gjafa?
5. Stendur til að koma á fót námi
í áfengis- og fíkniráðgjöf á háskóla-
stigi?
Annars fl okks sjúkdómur?
Nú standa yfir öryggis-
dagar Strætó bs. og VÍS.
Öryggisdagarnir ná yfir
sex vikur og eru haldnir
til að vekja vagnstjóra til
umhugsunar hvað mikil-
vægt er að sýna öryggi í
umferðinni. Það á ekki síst
við um að aka mjúklega.
Mikill kostnaður getur
fylgt tjónum og slysum
hvort sem er á eignum eða
fólki, að ekki sé minnst á
þá vanlíðan sem slys geta
valdið þeim sem í þeim
lenda. Kostnaður vegna slysa á
fólki getur verið umtalsverður og
nægir oft að vagn hemli snögglega
af einhverjum orsökum og farþegi
sem ekki er því viðbúinn getur slas-
ast illa.
Starf strætóbílstjóra er mjög
krefjandi og er að mörgu að
hyggja hvort sem það er
utan vagns, það er að segja
í umferðinni, eða inni í
vagninum sjálfum. Lykil-
atriði í því að fækka tjón-
um er að aka mjúklega.
Það dregur úr hættunni á
því að slys verði á fólki, auk
þess sem það gerir strætó-
ferðina mun ánægjulegri.
Tjónum á ökutækjum
þar sem strætisvagn á í
hlut hefur fækkað verulega
síðustu árin. Sem dæmi
má nefna að allt árið 2006
voru skráð um 360 slík tjón, sem er
um eitt tjón á dag. Árið 2010 voru
skráð 157 tjón, 2011 urðu þau 82 og
í fyrra voru einungis skráð 72 tjón.
Það að ná slysum úr 360 í 72 á örfá-
um árum er algjör viðsnúningur og
í raun hugarfarsbreyting sem við
sem störfum hjá Strætó erum afar
stolt af. Framangreindar tölur eru
bæði hvort sem vagn er í rétti eða
órétti.
Af þessu má ráða að með því
að vekja fólk til umhugsunar um
kostnað tjóna og slysa og nauðsyn
þess að aka með varúð og vera ætíð
á „vaktinni“ gagnvart öðru sam-
ferðafólki í umferðinni virkar, og
að sjálfsögðu setjum við öryggið
framar öllu hvort sem er á öryggis-
dögum eða utan þeirra.
Mjúklegur akstur er málið
LANDBÚNAÐUR
Ingimundur
Bergmann
formaður Félags
kjúklingabænda
HVALVEIÐAR
Árni Finnsson
vann fyrir Green-
peace árin 1987-
1996 og fyrir Nátt-
úruverndarsamtök
Íslands frá 1997.
➜ Allt var þetta gert sam-
kvæmt samningum við
bandarísk stjórnvöld sem
Halldór Ásgrímsson var
ábyrgur fyrir.
HEILBRIGÐISMÁL
Guðrún Ebba Ólafsdóttir
Gunnhildur Bragadóttir
Kristín I. Pálsdóttir
Þórlaug Sveinsdóttir
í ráði Rótarinnar
➜ Samkvæmt svari Land-
læknis við fyrirspurn frá
Rótinni hefur embættið
ekki gert tillögur um mennt-
unina og hvernig henni skuli
hagað, eins og mælt er fyrir
um í reglugerð um námið ...
ALMENNINGS-
SAMGÖNGUR
Steindór
Steinþórsson
deildarfulltrúi í akst-
ursdeild Strætó bs.
➜ Starf strætóbílstjóra er
mjög krefjandi og er að
mörgu að hyggja hvort sem
það er utan vagns, það er að
segja í umferðinni, eða inni
í vagninum sjálfum. Lykilat-
riði í því að fækka tjónum er
að aka mjúklega.
➜ Hitt er annað mál
að seint verður lögð
of mikil áhersla á að
matvara á neytenda-
markaði sé góð...