Fréttablaðið - 16.10.2014, Qupperneq 34

16. október 2014 FIMMTUDAGUR| SKOÐUN | 34
Landsmót hesta-
manna fara fram
annað hvert ár
og eru á meðal
mestu viðburða
m a n n l í fs og
íþrótta í land-
inu öllu. Staða
íslenska hestsins
er einstök. Grip-
urinn er annálað-
ur og hylltur víða
um lönd. Enda
framfarir í hrossarækt og sýning-
um síðustu áratuga hreint afrek sem
hefur tryggt hestinum okkar sterka
stöðu til langrar framtíðar.
Landsmótahald er mikið verk
og keppast nokkur svæði um að fá
mótin til sín í hvert sinn. Skiljan-
lega, enda fylgir mótahaldinu mikil
uppbygging og umsvif á mörgum
sviðum. Hvert svæði hefur fjöl-
margt til síns ágætis og um tíma leit
út fyrir sátt um að mótin yrðu haldin
til skiptis sunnan heiða og norðan,
á Vindheimamelum í Skagafirði og
á Gaddstaðaflötum á Hellu. Þann-
ig væri hægt að byggja upp öflug
svæði sem gætu gengið að því vísu í
áætlunum sínum hvenær næsta mót
færi fram á svæðinu.
Þessu breytti sú ákvörðun
stjórnar Landssambands hesta-
manna að halda mótið í Víðidalnum
í Reykjavík fyrir tveimur árum. Nú
er þeim sjónarmiðum teflt fram í
grein í Fréttablaðinu í vikunni af
þeim Gunnari Arnarsyni og Krist-
björgu Eyvindardóttur að mótun-
um skuli fundinn varanlegur stað-
ur í Víðidalnum, og margar ágætar
ástæður tíndar til málinu til stuðn-
ings.
Engar brigður skulu af okkur
bornar á að sómi sé af mótahaldi á
höfuðborgarsvæðinu, nema síður sé.
Þar er allt til alls og fjölmenni borg-
arinnar á bak við. Hins vegar vakn-
ar spurningin: þarf allt að sogast til
Reykjavíkur? Þarf líka að fara með
Landsmótið þangað eftir áratuga vel
heppnað mótahald úti á landi sem
hefur getið af sér mikla uppbygg-
ingu t.d. á Gaddstaðaflötum á Hellu
sem öll hestamannafélögin á Suður-
landi, utan eitt, standa að og eiga?
Fráleit nálgun
Nei, er okkar svar við því. Það er
fráleit nálgun og ákvörðun um það
væri afleit. Fjölmennustu mótin eru
haldin á Gaddstaðaflötum á Hellu og
þau mót skila ávallt hagnaði. Þá er
búið að byggja upp prýðilega aðstöðu
á svæðinu og stórhuga áætlanir uppi
um að bæta hana enn frekar.
Hesthúspláss er í nágrenninu
fyrir öll keppnishross eins og sýndi
sig í sumar þegar ágangsveður varð
til þess að öll hrossin voru hýst.
Hótel og gistihús eru á næsta leiti,
enda iðar allt í kringum ferðaþjón-
ustu á svæðinu, auk þess sem fjöldi
kraftmikilla hestabúgarða er allt í
kring um Gaddstaðaflatir.
Svæðið á Hellu hefur allt upp á
að bjóða í miðri mekku íslenskr-
ar hrossaræktar. Um það er mikil
samstaða í héraðinu öllu að standa
dyggilega við bakið á landsmóts-
svæðinu á Gaddstaðaflötum, enda
skiptir mótahaldið miklu fyrir Suð-
urlandið allt.
Við skorum á stjórn Landssam-
bands hestamanna að halda áfram
að finna landsmótum hestamanna
stað úti á landi, enda hefur höfuð-
borgin upp á fjöldamargt annað
að bjóða þó Landsmót hestamanna
bætist ekki líka við í flóru borgar-
lífsins. Það skiptir hins vegar okkar
byggðir miklu máli að halda glæsi-
leg landsmót með reglulegu milli-
bili, greininni og héraðinu öllu til
mikils framdráttar.
Höfuðborgin og hestamennskan
Menntamálaráðherra fer nú
um landið og kynnir hvít-
bók sína sem sett var fram
í sumar. Framsetning Ill-
uga á gögnum opnaði augu
mín enn frekar fyrir því
hvað við stöndum frammi
fyrir mikilli áskorun sem
er menntun barna og ung-
menna. Hvítbókinni er
ætlað að vera grundvöllur
að umræðu og samráði við
alla þá sem hag hafa af og
áhuga á eflingu menntunar
í landinu. Í hvítbókinni er
lagt mat á stöðu okkar í dag og er
þá stuðst við gögn úr niðurstöðum
úr PISA-könnunum. Sett eru fram
tvö meginmarkmið: annars vegar
að auka lestrarfærni grunnskóla-
nema og hins vegar að auka hlutfall
nemenda sem ljúka námi
úr framhaldsskóla á tilsett-
um tíma. Ég var viðstödd
einn slíkan fund í Mos-
fellsbæ og vildi með þess-
ari grein m.a. þakka ráð-
herra fyrir einstaklega vel
framsettan fund. Fundur-
inn var opinn öllum og var
samtal og hvatning ráð-
herrans til helstu forystu-
manna skólamála á Íslandi
og allra þeirra sem áhuga
hafa á menntun í landinu.
Þessi aðferð, að koma inn
í sveitarfélögin til þess að hvetja
skólafólk til góðra verka svo þró-
uninni verði snúið við, finnst mér
hreint frábær og mættu margir
læra af ráðherranum að virkja bak-
landið sitt.
Lestrarhæfni hefur forspárgildi
PISA-könnun sýnir fram á að gera
má betur varðandi læsi ungs fólks
á Íslandi, sérstaklega drengja.
Bágur lesskilningur getur haft
afar neikvæð áhrif á námsfram-
vindu og þar með atvinnutæki-
færi þeirra síðar meir. Samkvæmt
PISA-könnuninni hefur hlutfall 15
ára nemenda sem ekki getur lesið
sér til gagns hækkað úr 15% árið
2000 í 21% árið 2012. Staðan er
verri meðal drengja þar sem þriðj-
ungur þeirra á í erfiðleikum með
lestur. Þessar staðreyndir hvetja
mann til umhugsunar og hvítbókin
er því sannarlega þarft innlegg og
hvatning til okkar um betrumbætur
í skólakerfinu.
Ráðherra benti á töpuð tækifæri
þeirra sem ekki ná tökum á læsi að
lesa og nefndi einnig tapaðar fram-
tíðartekjur sem er staðreynd þegar
fólk flosnar upp úr námi. Ísland
sker sig úr hópi helstu samanburð-
arlanda í því hversu fáir ljúka
námi úr framhaldsskóla á tilsett-
um tíma en innan við helmingur
íslenskra ungmenna sem innrit-
ast í framhaldsskóla lýkur námi
á skilgreindum námstíma. Jafn-
framt sker Ísland sig úr varð-
andi upphaf háskólagöngu en á
Íslandi hefja nemendur að jafnaði
háskólagöngu um tvítugt á meðan
þeir byrja 18 eða 19 ára í OECD-
löndunum. Á Íslandi er hlutfall
fullorðinna sem ekki hafa lokið
framhaldsskóla um 30% og er það
hærra en í nágrannalöndunum.
Hugsanlega getur stytting fram-
haldsskólans haft á þetta áhrif.
Tökum höndum saman
Þetta eru stórar og miklar áskoranir
og verkefni og eins og öll stór verk-
efni kalla þau á að við vöknum og
tökum öll höndum saman við lausn
þeirra. Til þess að íslensk ungmenni
hafi sömu tækifæri og sömu tekju-
möguleika og jafnaldrar þeirra
erlendis þá þurfa foreldrar og skóla-
samfélagið að taka jafnan þátt í því
lestrarátaki sem nú er að hefjast í
öllum grunnskólum landsins. Það
hlýtur að vera grunnurinn að betra
samfélagi.
Vaknaðu, það er kominn nýr dagur!
Nú á haustdögum standa
tónlistarkennarar í erfiðri
kjarabaráttu. Samningar
hafa verið lausir um átta
mánaða skeið og þau smán-
arlaun sem tónlistarkenn-
arar hafa þegið fyrir vinnu
sína hafa dregist langt aftur
úr öðrum stéttum með sam-
bærilega menntun.
Ísland hefur á undanförn-
um árum vakið athygli fyrir
frjótt og spennandi tónlistar-
líf og margir íslenskir lista-
menn hafa getið sér gott orð
á alþjóðavettvangi. Þessi
gróska á rætur að rekja til þess góða
starfs sem unnið hefur verið í tónlist-
arskólum landsins. Tónlistarmenntun
hefur verið almenn á Íslandi og skól-
arnir hafa gegnt mikilvægu hlutverki
sem mennta- og menningarstofnanir
víða um land. Tónlistarmenntun er
mikilvægur þáttur í grunnmenntun
þjóðarinnar og það að iðka tónlist frá
barnsaldri gerir fólk hæfara til þess
að takast á við lífið á margvíslegan
hátt. Þar læra menn góð vinnubrögð,
að koma fram, gagnrýna hugsun og
það að vinna í hóp auk þess að upp-
lifa galdur tónlistarinnar sem gerir
veröldina bærilegri. Ótal rannsóknir
sýna fram á að tónlistarmenntun hafi
jákvæð áhrif á aðra menntun, bæði í
raungreinum og hugvísindum.
Tónlistarkennarar eru breiður
hópur fólks og flestir af okkar fær-
ustu tónlistarmönnum eru í þeirra
hópi. Ein af meginástæðum þess að
íslenska tónlistarskólakerfið er eins
sterkt og raun ber vitni er sá mann-
auður sem starfar innan skólanna.
Menntunarstig stéttarinnar er hátt
og nemendur hafa aðgang að fær-
ustu sérfræðingum á sínu sviði. Í
fáum öðrum löndum kenna leiðandi
hljóðfæraleikarar þjóðarinnar á
framhaldsstigi og allt niður í grunn-
stig. Það er gríðarlega mikilvægt að
þessi hópur haldi áfram að kenna og
miðla áfram dýrmætri þekkingu og
reynslu. Þau eru mikilvæg-
ar fyrirmyndir fyrir þá kyn-
slóð tónlistarmanna sem er
að vaxa úr grasi. Það er ekki
hægt að ætlast til að sér-
fræðingar sinni kennslu í
sjálfboðavinnu, hvorki í tón-
list né öðrum greinum.
Launamisrétti verði leiðrétt
Ekki er síður mikilvægt starf þeirra
sem hafa helgað líf sitt kennslu og að
hjálpa nemendum að feta sín fyrstu
skref á tónlistarbrautinni. Í tónlist-
arskólum landsins er unnið óeigin-
gjarnt starf sem skilar árangri til
frambúðar og lyftir menntunarstigi
þjóðarinnar upp á annað plan.
Tónlistarkennarar hafa farið fram
á eðlilega launaleiðréttingu til jafns
við þær stéttir sem vinna sambæri-
leg störf. Tónlistarkennarar eru
háskólamenntuð stétt og krefjast
þess að sú menntun sé metin til launa
til jafns við aðrar stéttir.
Tónlistarkennarar hvetja sveitar-
félögin til þess að leiðrétta það launa-
misrétti sem skapast hefur á síðustu
árum. Það er eðlilegt hlutverk sveit-
arfélaga að fylgjast með launaþróun
og leiðrétta þá stöðu sem þeir bera
sjálfir ábyrgð á. Það eru engin rök
sem geta réttlætt að tónlistarkenn-
arar þiggi mun lægri laun en aðrir
kennarar og stéttir með sambærilega
menntun.
Við hvetjum sveitarfélögin til þess
að ljúka samningum við tónlistar-
kennara og vinna að því að leiðrétta
þann alvarlega launamun sem skap-
ast hefur milli tónlistarkennara og
annarra stétta.
Kjarabarátta
tónlistarkennara
Sjálfstæðisflokkurinn bar
í áratugi höfuð og herðar
yfir aðra íslenska stjórn-
málaflokka með víðsýnni
og frjálshuga stefnuskrá,
sem borin var fram af
sannfæringu. Og fylgið
brást ekki.
Flokkurinn hafði for-
ystu í flestum málum, sem
vörðuðu þjóðarheill. Við
myndun núverandi ríkis-
stjórnar vakti það mikla
furðu, að Sjálfstæðismenn
skyldu samþykkja að fela Fram-
sókn ábyrgð á bæði forsætis- og
utanríkisráðuneytinu. Hið síðar-
nefnda hefur lengi haft allan svip
af hugsunarhætti þeirra. Þar er
Sjálfstæðisflokkurinn nú fyrir-
ferðarlítill áhorfandi og umhverf-
ið breytt. Í stíl við þetta hafa for-
ystumenn flokksins ekki treyst sér
til að standa við mikilvægt loforð,
gefið rétt fyrir síðustu alþingis-
kosningar.
Í Fréttablaðinu, 3. október sl. er
sagt frá fundi Hönnu Birnu Krist-
jánsdóttur með eldri Sjálfstæðis-
mönnum. Þar taldi hún „rétt að
draga til baka aðildarumsókn að
Evrópusambandinu“ eins og utan-
ríkisráðherra hefur lagt til. Þetta
kom svo sem ekki á óvart. Þetta
er bara staðfesting þess, að flokk-
inn hennar skortir í dag það sem
ég lýsi hér í fyrstu málsgreininni.
Þess vegna hefur flokksforystan
látið sér það sæma að læðast ófyr-
irséð í bakpokann, sem kjósendur
fengu með sér út í nýtt kjörtímabil
og skipt þar um einn af þýðingar-
mestu nestispökkunum, sem áttu að
viðhalda hinu pólitíska þreki næstu
árin.
Hvað var í pakkanum? Þar var
afstaðan til samningaumræðna við
ESB. Við getum líkt henni við lag-
skipta tertu. Neðsta lagið, grunnur-
inn, hlýtur að vera orð formannsins
Bjarna Benediktssonar: „Við höfum
haft það sem hluta af okkar
stefnuskrá að opna fyrir
þjóðaratkvæðagreiðslu til
að útkljá þetta mál, og við
munum standa við það.“
Í öðru laginu getum við
lesið allt önnur orð Hönnu
Birnu: „Að sjálfsögðu mun
Sjálfstæðisflokkurinn
standa við það, að þjóðin
fær að ákveða, hvort það
verði gengið lengra í þessu
máli.“
Ragnheiður Elín Árna-
dóttir á þriðja lagið: „Eina leiðin
til að komast að niðurstöðu er að
spyrja þjóðina um það, hvert skuli
halda núna.“
Illugi Gunnarsson kemur næst-
ur „ … síðan verði þjóðaratkvæða-
greiðsla og þjóðin fái að segja sinn
hug. Þá eru allir menn og allir
flokkar bundnir af þeirri niður-
stöðu.“
Misheppnaður glassúr
Þarna eru fjögur býsna samstæð
lög, sem lofuðu góðu á sinni tíð og
menn gleyptu við sem nesti út í nýtt
kjörtímabil. En nú hefur flokkur-
inn, að óvörum, skipt algjörlega
um innihald pakkans. Þar er þó
enn terta, en allmikið breytt, virð-
ist hafa verið bökuð í allt of heitum
ofni stjórnarráðsins. Bjarni Bene-
diktsson hefur, þvert ofan í mikil-
vægt loforð komið með gagnstæða
fullyrðingu: „Það er hvorki stefna
Sjálfstæðisflokksins né Framsókn-
arflokksins að slík atkvæðagreiðsla
fari fram.“ Ummæli Hönnu Birnu
koma svo eins og misheppnaður
„glassúr“ ofan á þetta.
Sagan er í raun ótrúleg og að
dómi margra ekki geðslegt eða
hollt nesti fyrir flokksmenn, sem
hafa verið aldir upp við kjörorð-
ið: „Gjör rétt, þol eigi órétt.“ Þor-
steinn Pálsson, fv. formaður Sjálf-
stæðisflokksins, og einn virtasti
stjórnmálaskýrandi landsins, sagði
enda þegar þetta kom í ljós: „Menn
kusu flokkinn út á þetta. Nú hefur
formaðurinn ákveðið að svíkja
þetta. Þetta er eitt stærsta kosn-
ingaloforð, sem gefið hefur verið
í íslenskum stjórnmálum, og þetta
eru ein stærstu svik sem gerst hafa
í íslenskum stjórnmálum.“
Bjarni hefur borið því við, að
það hefðu verið „enn meiri svik“
að fara ekki eftir samþykktum
flokksins, Með þeim orðum viður-
kennir hann svik sín. Ég kann ekki
að leggja mat á svik. Sá sem þau
framkvæmir hlýtur alltaf að bera
það nafn, sem þeim fylgir.
Til þess að reyna að breyta
afstöðu stjórnvalda og þá einkum
Sjálfstæðisflokksins til samninga
um Evrópuaðild voru mikil funda-
höld á Austurvelli sl. vor og síðan
afhentar undirskriftir 53.555 kjós-
enda, sem vildu efna til þjóðar-
atkvæðagreiðslu og töldu málið
brýnna en svo, að einstakir stjórn-
málaflokkar eða ríkisstjórnir eigi
að ráða því. Þess vegna þurfi þjóð-
arvilji að koma fram.
Þetta var hins vegar eins og að
skvetta vatni á gæs. Orð Hönnu
Birnu sýna, að ráðamenn Sjálf-
stæðisflokksins eru sem í her-
kví. A.m.k. er tertan þannig gerð,
að hún hlýtur að fara illa í maga
þeirra sem aldir eru upp við að
orð skuli standa. Enn alvarlegra er
þó, að tillaga Gunnars Braga er á
þingmálaskrá hans og ekki þarf að
draga í efa, að þrýst verður á, að
hún komi fram sem fyrst.
Viðbrennd og ólystug terta
Sjálfstæðisfl okksins
STJÓRNMÁL
Þórir Stephensen
fv. dómkirkjuprestur
og staðarhaldari í
Viðey
MENNTUN
Eva Magnúsdóttir
stjórnendaráð-
gjafi og formaður
fræðslunefndar í
Mosfellsbæ
LANDSMÓT
Ágúst Sigurðsson
sveitarstjóri
Rangárþings ytra
Ísólfur Gylfi
Pálmason
sveitarstjóri
Rangárþings eystra
Björgvin G.
Sigurðsson
sveitarstjóri
Ásahrepps
➜ Ísland sker sig úr hópi
helstu samanburðarlanda í
því hversu fáir ljúka námi úr
framhaldsskóla á tilsettum
tíma…
➜ Tónlistarkennarar
hvetja sveitarfélögin
til þess að leiðrétta
það launamisrétti
sem skapast hefur á
síðustu árum.
➜ Orð Hönnu Birnu sýna,
að ráðamenn Sjálfstæðis-
fl okksins eru sem í herkví.
A.m.k. er tertan þannig gerð,
að hún hlýtur að fara illa í
maga þeirra sem aldir eru
upp við að orð skuli standa.
KJARAMÁL
Freyja
Gunnlaugsdóttir
formaður samn-
inganefndar Félags
íslenskra hljóm-
listarmanna