Skessuhorn - 24.11.2010, Blaðsíða 22

22 FIMMTUDAGUR 25. NÓVEMBER
Goð sögn in um tár Litla hests ins
Framhaldssaga eft ir Mary Maden
Mynd skreyt ing ar: Vicky Wallace
Sagan fram að þessu... Hermenn
hafa rekið Litla­Úlf og fólkið hans frá
heimilum þeirra og eru að fara með
þau vestur. Litli hesturinn fer að leita
að Litla­Úlfi og kemst að því að hann er
farinn. Á leiðinni vestur verður móðir
Litla­Úlfs veik og örmagnast.
Lokakafli ­ Tár Litla hestsins

Litli­Úlfur hélt fast um móður
sína. Hún var farin. Aldrei aftur
myndi hann finna hana vefja hann
örmum eða sjá fallega brosmilda
andlitið hennar. Aldrei myndi hann
heyra hana segja: „Litli­Úlfur, sonur
minn.“ Litli­Úlfur var aleinn.
Móðir Litla­Úlfs var grafin í
grunna gröf rétt hjá vegslóðanum.
Litli­Úlfur var neyddur til að halda
áfram. Þar sem drengurinn gekk
eftir slóðanum ákvað hann hvað
til bragðs skyldi taka. Jafnvel þótt
frænka hans og frændi myndu taka
hann að sér, ætlaði Litli­Úlfur ekki
að fara með þeim vestur. Hann
ætlaði heim! Litli­Úlfur ákvað að
snúa aftur til fjallanna og bróður
síns, Litla hestsins.
Þá nótt, þegar allir voru í
fastasvefni, flúði Litli­Úlfur.
Hann læddist hljóðlega eins og
mús í gegnum búðirnar. Litli­
Úlfur hélt sig í skugganum. Hann
stefndi áleiðis að fjarlægari enda
búðanna. Litli­Úlfur heyrði raddir.
Drengurinn skýldi sér hjá vagni.
Hjarta hans sló svo hratt í brjósti
hans að hann hélt að það myndi
springa!
„Það er kalt í nótt,“ sagði einn
hermaður.
„Það segirðu satt,“ samþykkti
annar hermaður. „Áttu tóbak sem
þú mátt missa?“
Litli­Úlfur sá logann af eldspýtu.
Litli­Úlfur beið í myrkrinu þar til
hann heyrði raddirnar fjara út. Um
leið og drengurinn taldi sér óhætt
að verða ekki á vegi hermannanna
sem voru á eftirlitsgöngu, hélt hann
að útjaðri búðanna. Litli­Úlfur
læddist hljóðlaust að skóglendi
aftan við búðirnar. Um leið og hann
komst á milli trjánna, fór hann að
hlaupa.
Drengurinn hljóp og hljóp.
Fætur hans flugu hratt yfir frosna
jörðina. Litli­Úlfur hljóp hraðar og
hraðar. Allt í einu festist fótur Litla­
Úlfs í rót á stóru tré. Drengurinn
datt kylliflatur og höfuðið rakst í
stein. Litla­Úlf svimaði en hann
stóð upp. Hann fann blóð renna
í augun á sér. Þrátt fyrir meiðslin
hélt drengurinn áfram að hlaupa.
Hann hugsaði um fjöllin sín og
Litla hestinn. Hugsanir hans gáfu
honum styrk til að halda áfram.
Litli­Úlfur hljóp alla nóttina.
Morguninn eftir kom Litli­Úlfur
að læk. Hann myndaði skál með
höndunum og drakk með áfergju.
Mikið bragðaðist vatnið vel! Litli­
Úlfur þvoði andlit sitt í læknum.
„Æ!“ Litli­Úlfur æpti af sársauka
þegar hann snerti sárið á enninu.
Litli­Úlfur hljóp í sex daga og
sex nætur. Á sjöunda degi var hann
orðinn villtur. Hann var kominn
með hita og var ráðvilltur og vissi
ekki í hvaða átt skyldi stefna.
Litli­Úlfur settist niður til
að hvílast. Hann ætlaði að loka
augunum aðeins eitt augnablik.
Þegar hann opnaði aftur augun sá
hann Litla fólkið standa hjá sér!
Litli­Úlfur vissi ekki hvort þetta
var draumur eða veruleiki.
„Við erum komin til að hjálpa
þér, drengur litli,“ sagði litla konan
mjúkum rómi.
„Þú þarft að standa upp, Litli­
Úlfur,“ sagði litli maðurinn.
„Stattu upp núna,“ sagði litli
maðurinn sem var eldri.
Litli­Úlfur reis á fætur. Litla
fólkið sýndi honum slóð sem hann
átti að ganga eftir.
„Fylgdu slóðinni,“ sagði fólkið.
„Hún mun vísa þér leiðina heim.“
Áður en Litli­Úlfur gat þakkað
Litla fólkinu var það horfið.
Drengurinn fylgdi slóðinni sem
Litla fólkið hafði sýnt honum.
Drengnum reyndist erfitt að halda
hlaupunum áfram.
Allt í einu svimaði Litla­Úlf.
Hann var kominn með háan hita.
Litli­Úlfur lagðist á hnén. Hann
gat ekki haldið áfram.
Hugsanir Litla­Úlfs beindust að
bróður hans, Litla hestinum. Litli­
Úlfur lagði fingurna við munn sér
og blístraði veiklulega. Síðan lokaði
hann augunum og féll til jarðar.
Vindurinn bar blísturhljóð Litla­
Úlfs upp til fjallanna. Litli hesturinn
sperrti eyrun. Hesturinn heyrði
blístur Litla­Úlfs og hann vissi
að bróðir hans lá fyrir dauðanum.
Hjarta hans brast. Litli hesturinn
gerði það sem enginn lítill hestur
hafði gert fyrr né síðar. Hann grét.
Tár Litla hestsins féllu á jörðina
og vættu hana. Sólin skein og
þurrkaði jörðina, tók upp tár Litla
hestsins. Regnský myndaðist á
himnum yfir grátandi hestinum.
Það tók að gola. Vindurinn blés
regnskýinu þar sem Litli­Úlfur lá.
Svo fór að rigna. Regnið steyptist
á Litla­Úlf.
Regnið kældi sótthitað enni
Litla­Úlfs. Allt í einu hætti að rigna.
Í staðinn birtist fallegur regnbogi.
Við endann á regnboganum stóð
Litli hesturinn.
Litli­Úlfur stökk á fætur og
blístraði hátt. Litli hesturinn hljóp
til Litla­Úlfs. Drengurinn stökk á
bak hestinum og saman riðu þeir á
brott.
Jafnvel enn í dag er sagt að heyra
megi í fjöllunum hófahljóð lítils
hests og hlátur indíánadrengs.
Höfundur þessarar sögu, Mary Maden,
býr með eiginmanni sínum Eric í Kitty
Hawk í Norður­ Karólínu. Hún skrifar
bækur fyrir börn og framhaldsögur fyrir
dagblöð. Þegar Mary Maden er ekki að
skrifa hefur hún gaman af að heimsækja
skóla og bókasöfn.
Þýðing er í boði starfsmanna Háskólans
á Akureyri og Amtsbókasafnsins.
Tveir botnar hafa mér borist til
viðbótar við fyrripartinn; „Mikið er
um þá maðurinn býr“ og munar þó
ekki nema hálfri hendingu á þeim. En
þeir eru á þessa leið:
,,Þarf hann hey fyrir“ eða
„Þegar hann hefur“ þrettán kýr,
þrjátíu lömb og uxa.
En endilega hafið samband við mig
ef rifjast upp fyrir ykkur fleiri botnar
því vel gætu þeir verið til.
Því miður virðist nú enn sem áður
að þjóðarauðnum sé nokkuð misskipt
og sumir hafi ekki of mikið fyrir sig
að leggja til jólanna eða reyndar til
að næra sig á yfirleitt. Einar Árnason
frá Finnsstöðum ávarpaði einhvern
tímann afgreiðslumann í kjötbúð KEA
á Akureyri:
Vigtaðu ketið vinurinn
vel til sunnudagsins.
Hugsaðu meira um hagnað minn
heldur en Kaupfélagsins.
Æði miklar breytingar hafa orðið á
verslunarháttum þjóðarinnar á síðustu
áratugum og ekki gott að benda á
einhvern einn þátt sem aðalorsök í
því sambandi. Á tímabili virtist sem
sumir hefðu tekið Jóhannes í Bónus
nánast í dýrlingatölu enda orti Jakob á
Varmalæk:
Um heilög jól menn hugleiða þá vist
sem handan grafar allra að lokum
bíður.
Menn játa trú á Jesúm heitinn Krist
­ og Jóhannes í Bónus ekki síður.
Og undir auglýsingalestrinum á
jólaföstunni 1995 kvað Guðmundur á
Skálpastöðum:
Hugsjón og takmark hins neytandi
nútímamanns
er að ná til sín annarra hlutdeild í
veraldar auði
og kýla svo vömb sína í
margfrægri minningu hans
sem mettaði þúsundir tveimur
fiskum og brauði.
Þetta eilífa flóð auglýsinga um
hver jól getur að vísu orðið svolítið
þreytandi þó við fáum nú kannske tæpa
10 mánuði á milli til að jafna okkur.
Einhvern tímann var rætt um það af
kirkjunnar mönnum að verðlauna
kristilegustu jólaauglýsinguna og
varð það til þess að menn rifjuðu upp
hálfgleymdar ritningargreinar eins og
,,Mitt hús á að vera bænahús ­ o.s.fv.“
en Hjálmar Freysteinsson hafði þetta
um málið að segja:
Svo kaupæðið verði sem
kristilegast
kirkjan samþykkti einróma
að verðlauna þann sem listilegast
leggur nafn guðs við hégóma.
Gísli Jónsson hélt lengi úti
afbragðsgóðum þáttum um íslenskt
mál í Morgunblaðinu og birti í þeim
töluvert af limrum eftir hina ýmsustu
höfunda. Einn af þeim sem lagði þar
hönd á plóg nefndi sig Yngling utan og
hefur greinilega verið búinn að gera sér
grein fyrir því að ef skyndilega brysti á
alheimsfriður myndu svo margir missa
vinnuna við hergagnaframleiðslu að sú
kreppa myndi slá öllum hinum fyrri
við enda kvað hann um jólahátíðina:
Við myndkassann bregst ekki
mæting.
Marktæk áglápsbæting,
á spilakassa
og svínakjötsmassa.
Af því að við viljum fæting.
(En engan frið á jörð).
Flestir reyna að gera sér einhvern
dagamun í mat og drykk um jólahátíðina
þó jólasiðirnir séu með ýmsum hætti.
Á tímum þorskastríðanna var ort um
þau heiðurshjón í Bretlandi, Betu
drottningu og Pusa prins:
Kræsingar á hvers manns disk
komið um jólin geta.
en þau kváðu ætla að fá sér fisk
Filipus og Beta.
Lengi hefur tilhugalíf kóngafólksins
verið fjölmiðlunum áhugamál enda
voru þau engin undantekning þó
æsiblaðamennskan væri ekki orðin
með sama hætti þá og nú. Um eða
stuttu eftir brúðkaup þeirra var kveðið
hér uppi á Íslandi:
Tuk ­ ég varla tel það ­ gus­
tölu ­ þó mig langi ­ vert
Fili ­ um að yrkja ­ pus
ó ­ því læt ég þetta ­ gert.
Í mínum æskuminningum voru eplin
órjúfanlega tengd jólunum enda fannst
mér það ganga guðlasti næst þegar farið
var að selja þau á öðrum árstímum og
sem 8 eða 10 ára gutta fannst mér þetta
hrein hryðjuverkastarfsemi gagnvart
jólahátíðinni. Á þessum tímum var ort
um jólaundirbúninginn:
Fyrir jólin fólki hjá
þarf flest í gegn að taka.
Kynstrin öll af kökum þá
kerlingarnar baka.
Sveinn og pía sig á ný
svo með hraði baða;
Delisíus eplum í
allir glaðir vaða.
Þó jólin séu oft notuð sem tímasetning
fyrir ýmsa stórviðburði á mannsævinni
er það nú svo að menn ráða því ekki
ennþá hvenær þeir fæðast. Um miðja
síðustu öld var Torfi Bjarnason, frá
Ásgarði í Dölum, héraðslæknir á
Sauðárkróki og naut mikilla vinsælda.
Hann átti afmæli á annan í jólum og á
fimmtugsafmæli hans árið 1949 sendi
kona nokkur honum eftirfarandi vísu
og vildi þar með votta honum virðingu
sína og þakkir:
Jesúbarn í jötu lá,
jólin þessu greina frá.
Fimmtíu ára afmæli á
elsku Torfi læknir þá.
Einhvern tímann var eftirfarandi
gáta ort og minnir mig helst að
höfundur hafi verið talinn Sveinn
Bergsveinsson:
Hvað er líkt með hrút og presti
heims á mörgu bólunum?
Og svarið var náttúrlega:
Annatíminn allra mesti
er hjá þeim á jólunum.
Það er heldur ekki það sama sem
kemur öllum í jólaskap enda ekki allir
sem upplifa sömu hughrifin en fjárbóndi
nokkur orti þessa jólahugleiðingu fyrir
stuttu:
Kirkjur fyllir kristin þjóð,
kyrrist hugur sumra.
Úti í í húsum ástarljóð
allir hrútar kumra.
Sami fjárbóndi sat fyrir nokkrum
árum með hrútaskrá sæðingastöðvanna
sem er án efa mest lesna bókin í
aðdraganda jólanna á flestum þeim
sveitaheimilum þar sem sauðfjárrækt er
stunduð. Oft eru líka fleiri gæðagripir
í boði en þörf er fyrir og vandi að velja
milli þeirra. Varð bónda þá að orði:
Eflaust má hjá flestum finna
í fari gallavott
og það er alltaf vandavinna
að velja eitthvað gott.
Sumum finnst reyndar að lýsingarnar
í hrútaskránni séu svolítið hver annarri
líkar eða eitthvað svipaðar og Helgi
Kristjánsson frá Ferjubakka orti:
Stuttir fætur, staðan gleið,
stinnur eins og klettur.
Hálsinn digur, bringan breið,
bolur jafn og þéttur.
Þorbergur Þorsteinsson frá Sauðá,
hálfbróðir Indriða G. var um tíma
með smábúskap á Sauðárkróki og einn
morgun um fengitímann ávarpaði
hann kynbótahrút sinn með þessum
orðum:
Lof sé þér hrútur sem lembir mínar
ær.
Leitt er þó að vita hve þú daufur
varst í gær.
Það var kannske heldur mikið ­
tuttugu og tvær.
Taktu þessu rólega ­ þér var
djöfuls nær!
Með þökk fyrir lesturinn,
Dagbjartur Dagbjartsson
Hrísum, 320 Reykholt
S 435 1189 og 849 2715
dd@simnet.is
Vísnahorn
Stuttir fætur, staðan gleið - stinnur eins og klettur