Skessuhorn - 29.08.2012, Blaðsíða 22

22 MIÐVIKUDAGUR 29. ÁGÚST 2012
Það sem nátt úr an gef ur
Að Ár dal í Anda kíl er í fram kvæmd
at hygl is verð til raun í mat reiðslu og
miðl un á því hvað Borg ar fjörð ur inn
hef ur upp á að bjóða. Þar er í fram­
leiðslu sjón varps þátt ar röð um hina
ýmsu nýt ing ar kosti í nátt úru Borg­
ar fjarð ar, allt frá kjöt fram leiðslu til
sultu gerð ar. Að verk efn inu standa
þau Guðni Páll Sæ munds son, Bryn­
dís Geirs dótt ir og Árni Ó laf ur Jóns­
son en tök ur hafa stað ið yfir síð an í
júní. „Meg in á hersl an er á hrá efn­
ið í þátt un um og koma á horf end ur
til með að fylgja Árna Ó lafi í heim­
sókn ir til bænda, í gróð ur hús og á
flesta þá staði sem finna má hrá efni
sem hægt er að nota í eld hús inu.
Árni er mennt að ur kokk ur og hef ur
unn ið á veit inga hús um í New York.
Fram leið end ur og þeir sem þekkja
til við kom andi hrá efn is eru tekn­
ir tali og spurð ir út í fram leiðslu­
hætti og nýt ing ar mögu leika á hrá­
efn inu,“ seg ir Guðni Páll.
Rækta sjálf í Ár dal
Vegna verk efn is ins lagð ist hóp ur­
inn sjálf ur í til rauna starf semi í Ár­
dal og kom sér til dæm is upp mynd­
ar leg um mat jurta garði. Hann kem­
ur til með að leika nokk uð hlut verk
í þátt un um. Þar kenn ir svo sann­
ar lega ým issa grasa. „Það er ó trú­
legt að sjá hvað hægt er að rækta
upp á skömm um tíma. Við mörk­
uð um reit suð aust an við bæ inn
með að stoð góðs fólks og fyllt um af
nýrri mold sem við blönd uð um eft­
ir kúnst ar inn ar regl um. Jarð veg ur­
inn í tún inu var held ur grýtt ur og
þetta var því dá lít ið fyr ir tæki, en við
erum al sæl með ár ang ur inn.“ seg­
ir Bryn dís.
Ó hætt er að segja að jurt irn­
ar dafni vel í garð in um og þar eru
fjöl breytt ar teg und ir á borð við æti­
þistla, blóm kál, svart kál, margs kon­
ar sal at, rauð­ og gul róf ur, baun­
ir og beðj ur, allskyns krydd og loks
kart öfl ur. Þá er í Ár dal að finna eina
mjólk ur kú og tvo kálfa, svín auk
þess sem mynd ar leg ir rifs berja runn­
ar eru við bæ inn. Runn arn ir hafa
ver ið vel nýtt ir og bjó Ár dals fólk
til sér stak ar sult ur sem seld ar voru
á sveita mark aðn um í Reyk holti á
dög un um. „Við bjugg um til nokkr­
ar blönd ur úr rifs berj um, bæði mar­
melaði og hlaup. Blönd un um kom­
um við fyr ir í snotr um um búð um en
við telj um að fram leiðsl unni og vör­
unni sé sýnd á kveð in virð ing með
því að klæða hana í spari föt in,“ seg­
ir Árni Ó laf ur en selt var rifs berja­
hlaup og mar melaði bland að app­
el sín um og myntu svo dæmi sé tek­
ið. Ár dæl ir voru einnig með rauð­
lauks sultu og ný bak að brauð úr úr­
valskorni frá Ás garði. Sal an gekk vel
og seld ist allt upp. „Rifs ber inn eins
og önn ur ber er hægt að nýta á fjöl­
breytt an hátt og hef ég til dæm is
gert gos drykki, ís og frost p inna úr
þeim. Svona má enda laust prófa sig
á fram,“ seg ir Árni Ó laf ur sem mæl ir
sterk lega með til rauna starf semi sem
þess ari.
Meiri um fjöll un þarf um
nátt úr unýt ingu
Eitt mark mið hóps ins með þátta­
gerð inni er að stuðla að auk inni um­
ræðu um þau tæki færi sem bjóð­
ast í fjöl breyttri nýt ingu á af urð um
Borg ar fjarð ar eins og ann ars stað­
ar á Ís landi. Mat ar menn ing get ur
ver ið svo heill andi fyr ir bæri og það
er spenn andi að skoða hvern ig hún
hef ur breyst milli kyn slóða, þó að
það sé margt skemmti legt sem til­
heyr ir nú tím an um þá er líka ým is­
legt sem vert er að halda í og gleyma
ekki frá eldri kyn slóð um. Það er til­
val ið að nýta gamla þekk ingu og
spyrna sam an við nýj ung arn ar sem
bjóð ast vegna tækni fram fara og hlý­
inda.
„Okk ur finnst líka gam an að
skoða stað bundna mat ar menn ingu
og sér kenni henn ar. Það væri gam an
að kom ast að því hver er ein kenn­
is rétt ur Borg ar fjarð ar ef hann er
til. Ís lend ing ar mættu kannski huga
meira að því að rækta mat sjálf ir og
versla sér vör ur sem fram leidd ar eru
heima í hér aði. Hægt er að fram­
leiða mun fjöl breytt ari af urð ir á Ís­
landi en marg ir halda og í Borg ar­
firði þrífst frá bær lega fjöl breytt
fram leiðsla sem mik il vægt er að hlúa
vel að,“ seg ir Bryn dís.
Í þátt un um verð ur brugð ið ljósi
á marg vís lega fram leiðslu sem er
í gangi. „Í sum ar höf um við feng­
ið að kynn ast mörg um að il um sem
eru að fram leiða af urð ir sem mig
óraði ekki fyr ir að væru bún ar til í
Borg ar firði. Ég vona að á horf end ur
verði jafn uppnumd ir og ég,“ seg ir
Árni Ó laf ur en und ir það sjón ar mið
tek ur all ur hóp ur inn. Fram leiðslu á
þátta röð inni mun ljúka í vet ur en
kynnt verð ur síð ar á hvaða sjón­
varps stöð þætt irn ir verða sýnd ir.
hlh
„Fólk um all an heim, eink an lega
Asíu bú ar, hafa neytt af urða úr sjáv­
ar gróðri í hund ruði ára. Við Evr­
ópu bú ar erum rétt að byrja á þessu
og mik il vakn ing er í gangi á Norð­
ur lönd um tengd nýnor rænni mat­
ar gerð. Í sjáv ar gróðr in um er mik­
ið af holl ustu, með al ann ars andox­
un ar efn um, sem þykja vera allra
meina bót,“ seg ir Sím on Sturlu son
hjá Ís lenskri blá skel og sjáv ar gróðri
ehf. í Stykk is hólmi. Fyr ir tæk ið sel­
ur auk kræk lings þurrk að an sjáv ar­
gróð ur, mest belt is þara, söl og mar­
ín kjarna.
Þeg ar þeir hjá Ís lenskri blá skel
í Hólm in um fóru að leggja út lín­
ur fyr ir skel inni, sett ist alltaf nokk­
uð magn af belt is þara á lín urn ar. Þá
var fljót lega far ið að huga að því að
nýta belt is þar ann og í fram hald inu
gerð ar til raun ir með sér stak ar lín­
ur fyr ir hann sem hafa gef ið góða
raun. Þá hef ur ver ið far ið á stór­
straums fjör um og tínd ur mar in­
kjarni, hrossa þari, stór þari og söl
sem gnótt er af við eyj ar Breiða­
fjarð ar.
Það var síð asta vor sem eig end ur
Blá skelj ar og sjáv ar gróð urs byrj uðu
fyr ir al vöru að fram leiða og selja vör­
ur úr sjáv ar gróðri. Síð asta vet ur var
keypt ur þurrk klefi sem reynst hef ur
vel, að sögn Sím on ar, og að staða til
þurrk un ar á sjáv ar gróðri stór batn­
aði. „Við erum í góðu sam starfi við
Mat ís og höf um að gang að þeirra
sér fræð ing um með ráð gjöf varð andi
alla þætti vinnsl unn ar. Mark að ur­
inn er að al lega hér inn an lands. Við
höf um ver ið að selja belt is þar ann
og söl in til veit inga húsa hér heima
og er lend is. Fyr ir tæk ið Ís lensk holl­
usta ehf. er að kaupa af okk ur þurrk­
aðar af urð ir og selja hana í litl um
um búð um til neyt enda. Mar ín kjarn­
an um er m.a. bland að í sjáv ar skyr­
ið sem kynnt var í vor og fyr ir hug að
er að fara í fram leiðslu á nú á haust­
dög um,“ seg ir Sím on. Hann seg ir
þurrk un ina og fram leiðsl una á vör­
un um úr sjáv ar gróðr in um styðja vel
við rækt un ina á kræk lingn um, sem
er að al fram leiðsla Ís lenskr ar blá­
skelj ar og sjáv ar gróð urs. Mark aðs­
setn ing in á þess um vör um taki sinn
tíma, en það gildi að halda þró un­
inni á fram og sýna þol in mæði með­
an mark að ir eru að byggj ast upp.
þá
Fram leiða og selja vör ur
úr sjáv ar gróðri
Stór þar inn er ekki smá gerð sjáv ar jurt.
Kýr in Ljóma lind á samt kálf un um Klæng og Skúla.
Borg fir skar af urð ir í fyr ir rúmi
Hóp ur inn sem vinn ur að gerð þátt anna f.v. Árni Ó laf ur Jóns son, Krist ín Erla Sig urð ar dótt ir, Bryn dís Geirs dótt ir og Guðni Páll
Sæ munds son. Krist ín held ur á Ge org, syni Bryn dís ar og Guðna Páls.
Sult ur og mar melaði unn ið úr rifs berj um og jurt um frá Ár dal sem til sölu var í
Reyk holti.
Myntu lauf, stein selja, timj an og or ega­
no er rækt að í Ár dal.