Skessuhorn - 29.05.2013, Side 4

4 MIÐVIKUDAGUR 29. MAÍ 2013
Kirkjubraut 54-56 - Akranesi - Sími: 433 5500 - www.skessuhorn.is
Skessuhorn kemur út alla miðvikudaga. Skilafrestur auglýsinga er kl. 14.00 á
þriðjudögum. Auglýsendum er bent á að panta auglýsingapláss tímanlega.
Skilafrestur smáauglýsinga er til 12.00 á þriðjudögum.
Blaðið er gefið út í 3.800 eintökum og selt til áskrifenda og í lausasölu.
Áskriftarverð er 2.277 krónur með vsk. á mánuði. Elli- og örorkulífeyrisþegar
greiða kr. 1.980. Verð í lausasölu er 600 kr.
SKRIFSTOFA BLAÐSINS ER OPIN KL. 9-16 VIRKA DAGA
Útgefandi: Skessuhorn ehf. skessuhorn@skessuhorn.is
Ritstjórn:
Magnús Magnússon, ritstjóri s. 894 8998 magnus@skessuhorn.is
Þórhallur Ásmundsson, blaðamaður th@skessuhorn.is
Heiðar Lind Hansson, blaðamaður hlh@skessuhorn.is
Áslaug Karen Jóhannsdóttir, blaðamaður aslaug@skessuhorn.is
Samúel Karl Ólason, blaðamaður sko@skessuhorn.is
Auglýsingar og dreifing:
Pálína Alfreðsdóttir palina@skessuhorn.is
Valdimar Björgvinsson valdimar@skessuhorn.is
Umbrot:
Ómar Örn Sigurðsson omar@skessuhorn.is
Bókhald og innheimta:
Guðbjörg Ólafsdóttir bokhald@skessuhorn.is
Prentun: Landsprent ehf.
Verð mæti
sjáv ar af urða
mun tvö fald ast
Um næstu helgi fagna sjó menn og fjöl skyld ur þeirra víða um land sjó­
manna deg in um, þeim mikla há tíð is degi. Sjó manna dag ur inn er sem fyrr
fyrsti sunnu dag ur inn í júní. Fyrst var hald ið upp á sjó manna dag inn 6. júní
1938 í Reykja vík og á Ísa firði en frá upp hafi 20. ald ar tíðk að ist að halda
sér stak ar sjó manna mess ur í kirkj um áður en þil skip in héldu til veiða eft­
ir vetr ar lægi, sem var yf ir leitt 3. eða 4. sunnu dag eft ir þrett ánda. Það var
þó ekki fyrr en 1987 sem dag ur inn varð lög skip að ur frí dag ur sjó manna og
hef ur ver ið síð an.
Sjó manna dag ur inn að þessu sinni verð ur án efa há tíð leg ur og kannski er
ýmsu fleira að fagna en oft áður. Yf ir leitt hef ur vel fiskast að und an förnu
nema ef vera kynni að bræla und an farn ar vik ur hafi gert á höfn um smærri
báta líf ið leitt. Þannig hef ur geng ið hæg ar að fylla strand veiði kvót ann nú
í maí en und an far in ár. Þorsk kvót inn fyr ir þessa ver tíð var auk inn nokk uð,
eða um ríf lega 10% frá ver tíð inni þar á und an og fast lega má bú ast við að
kvót inn verði auk inn enn meira fyr ir haust ið þannig að hann verði eitt hvað
á þriðja hund rað þús und tonn in. Nóg virð ist vera af blessuð um þorsk in um
og er hann vel hald inn. Þannig hafa sum ar vinnsl ur vart við að stækka tæk in
hjá sér til að koma stærstu fisk un um í gegn. Þótt fisk verð hafi held ur lækk­
að að und an förnu virð ist sem auk inn afli á ver tíð inni vegi það upp, í það
minnsta hjá Fisk mark aði Ís lands eins og lesa má í blað inu í dag.
Í mín um huga er eng inn vafi á að auka þarf sveigj an leika í fisk veiði stjórn­
un og sníða þarf af ýmsa agn úa í nú gild andi kerfi. Það er t.d. ekki boð legt
að strand veiði sjó menn telji sig þurfa að sigla í hvaða veðr um sem er í upp­
hafi hvers mán að ar, því þar gild ir sam kvæmt nú gild andi kerfi að fyrstur
kem ur, fyrstur fær. Þá er ó boð legt að síld veiði kvót inn skuli ein ung is vera
65.000 tonn, eða á líka mik ið magn og drapst af síld nán ast upp í kál garð in­
um hjá bænd un um á Eiði við Kolgrafa fjörð í vet ur. Þarna þurfa fiski fræð­
ing ar, ráð gjaf arn ir, að sýna meiri kjark og sveigj an leika. Við skul um kalla
það heil brigða skyn semi. Á síð ustu árum var ver ið að veiða um og yfir 100
þús und tonn úr stofn in um. Nú á sama tíma og kvót inn er ein ung is 65 þús­
und tonn af síld telja sjó menn að allt að millj ón tonn hafi ver ið á Breiða­
firð in um ein um og þar af um 280 þús und tonn í Kolgrafa firði. Þá er mak­
ríll inn, nýjasta gullið við strend ur lands ins, í miklu magni sam hliða hlýn­
andi sjó og fet ar mak ríll inn þar í kjöl far skötusels ins sem lík ar nú bet ur
við strend ur Vest ur lands en úti af Suð ur landi. Fjöl marg ir hugsa sér gott
til glóð ar inn ar og hyggj ast gera út á mak ríl veið ar. Við les um það í Skessu­
horni í dag að 239 hafi sótt um leyfi til hand færa veiða á mak ríl, en þeir voru
17 sem stund uðu þær í fyrra. Þess ar veið ar eru mik il bú bót og því afar mik­
il vægt að veitt sé úr þess um nýja stofni hér við land, ann ars afét ur fisk ur inn
ein fald lega aðra stofna og það vilj um við ekki. Það góða við mak ríl inn er
að þótt fáir þekki hann sem mat fisk hér á landi er löng hefð fyr ir að borða
hann í út lönd um og því er mik il vægt að Ís lend ing ar standi fast á rétti sín um
til þess ara veiða og auki út flutn ings tekj ur okk ar. Ekki veit ir af.
Þá er ekki síst já kvætt að veru lega er far ið að auka vinnslu á svoköll uð­
um auka af urð um úr fiski og öðru sjáv ar fangi. Með fækk un frysti tog ara og
auk inni land vinnslu er t.d. far ið að hirða af urð ir af fiski sem áður var hent.
Við þekkj um t.d. vel gengni nið ur suðu verk smiðj unn ar Akra borg ar, menn
ræða um ens ím fram leiðslu úr þurrk uð um úr gangi og hausa­ og bein garða­
þurrk un er býsna stór at vinnu grein. Þetta eru ein ung is örfá dæmi um það
já kvæða sem er að ger ast. Meira að segja fryst grá sleppa var um tíma í
vor á hærra kílóa verði en þorsk ur á mörk uð um, grá sleppa sem fyr ir ein­
ung is tveim ur árum var hent þeg ar búið var að ná hrogn un um. Bjart sýn­
ustu menn spá því að verð mæti sjáv ar afla muni tvö fald ast inn an tíð ar vegna
þess ar ar auknu á herslu á nýt ingu verð mæta. Ég er ekki í vafa um að sú
verð ur raun in. Því er eng in á stæða til ann ars en bjart sýni nú á þeim tíma­
mót um að sjó menn fagna há tíð is degi sín um. Ég vil fyr ir hönd Skessu horns
óska þeim til ham ingju með dag inn og einnig þakka öll um þeim sem lögðu
okk ur lið við gerð Sjó manna dags blaðs Skessu horns.
Magn ús Magn ús son.
Leiðari
Á stjórn ar fundi Faxa flóa hafna sl.
föstu dag var tek ið fyr ir er indi Stál­
smiðj unn ar ehf. þar sem fyr ir tæk ið
ósk ar eft ir vil yrði fyr ir lóð fyr ir upp­
töku mann virki eða slipp á Grund­
ar tanga. Hafn ar stjórn tók já kvætt í
er ind ið og fól Gísla Gísla syni hafn­
ar stjóra að ræða við for svars menn
Stál smiðj unn ar um frek ari út færslu
máls ins áður en til form legr ar lóða­
út hlut un ar kem ur. Stál smiðj an er
með starf semi sína í Garða bæ en
hef ur á allra síð ustu árum byggt
upp starfs stöð á Grund ar tanga.
Á ætl an ir fyr ir tæk is ins gera ráð fyr ir
að færa út kví arn ar í starf semi sinni
á Grund ar tanga m.a. með upp setn­
ingu þurrkví ar sem verð ur 35 metra
breið og 200 metra löng. Þar verð­
ur því hægt að taka upp flest skip ís­
lenska flot ans.
Iðn að ar svæð ið á Grund ar tanga
er eitt um svifa mesta at hafna svæði
lands ins og hef ur tölu verð upp­
bygg ing átt sér þar stað á liðn um
árum. Fyr ir séð er að frek ari vöxt­
ur verði á svæð inu á næstu árum,
en Faxa flóa hafn ir eiga höfn ina og
nær liggj andi land og sinn ir því
land þró un á svæð inu í sam starfi við
Hval fjarð ar sveit. hlh
Mak ríll hef ur ver ið
mis jafn lega kær kom­
inn gest ur í ís lenskri
lög sögu und an far in
sum ur og hef ur far­
ið með strönd um Ís­
lands í miklu magni.
Rann sókn ir Haf rann­
sókna stofn un ar hafa
sýnt að mak ríll étur
allt frá 2,2­3,4 millj­
ón tonn við Ís land og
þyng ist um í kring­
um 330 þús und tonn.
Nú í sum ar er mak ríl­
veið um sýnd ur mik­
ill á hugi af sjó mönn­
um enda liggja mörg
skip við bryggju stór­
an hluta sum ars vegna
kvóta leys is og sum­
ar leyfa og mak ríl veið ar því mörg­
um kær kom in bú bót. Mak ríl veið­
ar á hand færi og línu verða leyfi leg­
ar frá og með 1. júlí næst kom andi.
Alls var sótt um leyfi til mak ríl veiða
á línu og hand fær um fyr ir 239 báta.
Það er mik il aukn ing frá því í fyrra
en síð asta sum ar stund uðu 17 bát ar
veið arn ar. Ljóst er þó að ekki mun
fást leyfi á alla þessa báta, en 98 af
þeim sem sótt er um leyfi fyr ir eru
til dæm is ekki með gild
haf færni skír teini. Þrátt
fyr ir að ekki fái all­
ir leyfi til veið anna er
engu að síð ur út lit fyr­
ir mikla fjölg un mak ríl­
veiði báta.
84 skip án fryst ing­
ar sóttu um leyfi til
mak ríl veiða og þar af
12 skip skráð á Vest­
ur landi. Þau skip sem
eru 200 brúttó tonn eða
stærri fá 98.574 kíló í
hlut hvert og þau sem
eru minni fá 19.715 kíló
hvert. Skip með afla­
reynslu sem sótt var um
leyfi fyr ir eru alls 25 og
þar af þrjú skráð á Akra­
nesi. Mis mun andi er
hve mikl ar afla heim ild ir skip in fá.
Sótt var um leyfi fyr ir 31 vinnslu­
skip sem fá rúm þús und tonn hvert
í afla heim ild ir. Þar af eru tvö skip
skráð á Akra nesi. sko
Guð ríð ur Guð brands dótt ir frá
Spágils stöð um í Döl um varð 107
ára 23. maí síð ast lið inn. Hún er elst
núlif andi Ís lend inga. Önn ur kona,
Guð rún Jóns dótt ir úr Vest ur­Ísa­
fjarð ar sýslu, er fædd síð ar sama
ár, eða 9. á gúst 1906. Þá er ný lát in
Ingiríð ur Vil hjálms dótt ir sem fædd
var í nóv em ber árið 1906.
Guð ríð ur Guð brands dótt ir er
miðju barn for eldra sinna af ell efu,
fædd á Spá kels stöð um en bær inn
fékk reynd ar síð ar nafn ið Spágils­
stað ir. Guð ríð ur Jóns dótt ir amma
henn ar ól nöfnu sína upp. Guð­
ríð ur bjó fram an af æv inni í Búð­
ar dal á samt eig in manni sín um Þor­
steini Jó hanns syni en þau flutt ust
til Reykja vík ur árið 1952. Hjón­
in eign uð ust ekki barn, en ætt­
leiddu dótt ur ina Gyðu, sem lést
árið 2000. Auk þess ólu þau upp
tvö frændsystk ini sín. Guð ríð ur
er ern þótt sjón og heyrn séu far­
in að daprast. Í sam tali við Morg­
un blað ið á af mæl is dag inn sagð ist
hún þakka lang líf ið því að hún væri
að eðl is fari já kvæð og hafi auk þess
alla tíð ver ið dug leg að hreyfa sig.
Guð ríð ur hef ur síð ustu þrjá ára tugi
búið í þjón ustu í búð um aldr aðra í
Furu gerði 1 í Reykja vík.
mm
Á Byggða safni Dala manna að Laug um
í Sæl ings dal kenn ir ým issa grasa. Þar
er m.a. ljós mynd af þeim nöfn um Guð­
ríði Jóns dótt ur (1832­1923) og son ar­
dótt ur henn ar Guð ríði Guð brands dótt­
ur (f. 23.5.1906) frá Spágils stöð um, en
Guð ríð ur eldri ól nöfnu sína upp.
Guð ríð ur Guð brands dótt ir elst Ís lend inga
Guð ríð ur Guð brands dótt ir á af mæl is dag inn. Ljósm. Morg un blað ið/Egg ert.
Verði af á form um Stál smiðj unn ar verð ur kom ið upp slipp á Grund ar tanga sem
hugs an lega gæti orð ið sunn an meg in í Grund ar tanga höfn.
Stál smiðj an ósk ar eft ir lóð fyr ir
slipp á Grund ar tanga
Mak ríl veið ar og vinnsla reyn ist mörg um bú bót yfir sum ar ið.
Mak ríl veiði sýnd ur mik ill á hugi