Þjóðlíf - 01.04.1991, Síða 18

ERLENT
LOGANDI
SAMKEPPNI
Órói í kjölfar einkavœðingar í sjónvarpsrekstri
ÞORFINNUR ÓMARSSON FRAKKLANDI
Gífurlegar breytingar hafa orðið á
frönsku sjónvarpi síðustu ár, líkt og ann-
ars staðar í Evrópu. Einkasjónvarps-
stöðvar eru víðast hvar að ná yfirráðum á
markaðnum og ríkisreknar stöðvar tapa
markaðshlutdeild. En strangar reglur
gera frönskum einkastöðvum erfitt fyrir
og útlit er fyrir mikla baráttu um áhorf-
endur.
afi einhver haldið að Islendingar
hefðu verið seinir á ferðinni með
sínar breytingar í sjónvarpsmálum, þá er
það hinn mesti misskilningur. Víðast hvar
í Evrópu var sjónvarp í höndum ríkisins
allt þar til á miðjum níunda áratugnum að
einkastöðvar hófu starfsemi sína. Á þess-
um tíma hefur einkasjónvarp víðast hvar
náð miklum vinsældum og hafa einka-
stöðvar í Frakklandi gert hinum ríkis-
reknu erfitt fyrir. Forsprakkar franskra
einkastöðva eru þó allt annað en ánægðir
með gang mála, því lög um sjónvarps-
rekstur eru mun strangari en í nágranna-
löndunum.
Aðeins fjögur ár eru síðan einkasjón-
varp hóf starfsemi sína að einhverju marki
í Frakklandi. Áskriftarsjónvarpið Canal
+ hafði reyndar sent út síðan 1984, en það
var áður en almennum lögum um frjálst
sjónvarp var breytt hér í Frakklandi. Árið
1987 urðu síðan kaflaskipti í frönskum
sjónvarpsrekstri þegar þrjár einkastöðvar,
TF1, La 5 og M6 bættust við með nokk-
urra mánaða millibili. TFl var áður ríkis-
rekin en til að tryggja betri stöðu einka-
sjónvarps í landinu var hún seld einkaaðil-
um eftir að lögunum var breytt. Á vegum
ríkisins eru eftir stöðvarnar A2, FR3 og
La 7 og þannig eru sjö almennar sjón-
varpsstöðvar starfræktar í Frakklandi.
Á þessum u'ma hefur franskt sjónvarp
tekið feikilegum stakkaskiptum og sér
ekki fyrir endann á þeim breytingum.
Ríkisstöðvarnar hafa misst talsverðan
skerf til einkastöðvanna og hafa þurft á
auknu fjármagni að halda. Hervé Bour-
ges nýkjörinn forstjóri ríkisstöðvanna A2
og FR3 segir stöðvarnar vanta hálfan ann-
an milljarð franka til að standast sam-
keppnina. Samt er staða einkastöðvanna
alls ekki sterk því ýmsar reglur varðandi
auglýsingar og sýningartíma eru mun
strangari en í löndunum í kring. T.d. er
bannað að auglýsa aðra fjölmiðla í sjón-
varpi og sama gegnir um auglýsingar á
kvikmyndum og ýmsu kynningarefni.
Einnig eru ákveðnar reglur varðandi aug-
lýsingafjölda innan hvers dagskrárliðar og
til að vernda kvikmyndahús landsins má
ekki sýna kvikmyndir í sjónvarpi á laugar-
dags- og miðvikudagskvöldum.
Að undanförnu hefur verið þrýst á
stjórnvöld um að taka þessar reglur til
endurskoðunar og segja talsmenn einka-
stöðvanna sig aldrei geta náð árangri á
Evrópumælikvarða með þessu áfram-
haldi. TFl hefur um árabil verið stærsta
sjónvarpsstöð Frakka og hefur hún m.a.s.
aukið hlutdeild sína á markaðnum eftir að
hún var seld einkaaðilum. Salan olli miklu
umtali á sínum tíma og sagt var að ríkis-
stjórn Jacques Chiracs hefði fært bygg-
ingafyrirtækinu Bouygues lykil að mikilli
gróðralind með því að selja því 50% hluta-
fjár á einu bretti. Árið 1989 breytti ríkis-
stjórn sósíalista síðan lögunum um hlutafé
þannig að Bouygues gat ekki átt meira en
25% í stöðinni.
Enda þótt TFl hafi yfir 40% franska
sjónvarpsmarkaðarins í sínum höndum
hefur stöðin ekki farið út í framleiðslu á
Risasviðsmynd í skemmtiþætti hjá LA 5.
18 ÞJÓÐLÍF