Frjáls verslun - 01.03.2013, Qupperneq 68

68 FRJÁLS VERSLUN 3. 2013
HeiLbriGðisþjónustan
hafa ekki verið endurnýjaðir. Það þýðir
að greiðslur Sjúkratrygginga Íslands fyrir
þjónustu lækna á einkareknum stöðv um
hafa ekki aukist um nokkurt skeið. Til
að mæta auknum kostnaði vegna stökk ­
breyttrar verðlagsþróunar hafa lækna ­
stöðvarnar því lagt aukaálag á kostn aðar ­
þátt sjúklinga – m.ö.o. hækkað það verð
sem sjúklingurinn sjálfur greiðir fyrir
aðgerðina. Þetta aukaálag nýtist sjúkl ­
ingum ekki til afsláttarkorts skv. reglu gerð
vel ferðarráðuneytisins. Með því að semja
ekki við sérfræðilækna er hið opinbera
því í raun að minnka kostnað sinn við þá
heilbrigðisþjónustu sem fram fer á einka ­
reknu stöðvunum og auka kostnaðar ­
þátttöku sjúklinga.
Hvað kostnaðarþátttökuna sjálfa varðar
þá var meðalkostnaður við komu til læknis
á einkastöð 11.063 kr. árið 2011 og þar af
greiddi sjúklingurinn 3.428 kr., eða 31%,
á móti 69% sem Sjúkratryggingar Íslands
greiddu að meðaltali. Árið 2008 var þetta
hlutfall 28% og 72%. Að sjálfsögðu er
kostn aðurinn mjög mismunandi eftir eðli
læknis þjónustunnar. Þannig var koma til
svæfingalæknis dýrust, 37.184 kr., en minnst
kostaði að koma til húðlæknis, 6.956 kr.

Pólitískt bitbein
Af þessu má draga þá ályktun að undan ­
farin ár hafi hið opinbera nýtt starfsemi
einka reknu stöðvanna að einhverju leyti til
að draga úr heilbrigðisútgjöldum. Annars
vegar með því að minnka þjónustu opin ­
berra stofnana og lækka þar með kostnað
og hins vegar með því að auka óbeint
kostnaðarþátttöku sjúklinga með því að
semja ekki við sérfræðilækna um hækkun
framlaga hins opinbera. Það hefur reyndar
ekki verið yfirlýst stefna stjórnvalda að
þróunin verði með þessum hætti en fyrir
liggur að fráfarandi ríkisstjórn hefur verið
frekar andsnúin aukinni áherslu á einka ­
rekstur í heilbrigðisþjónustu.
Hlutfallslega er einkarekin heilbrigðis­
þjón usta mun minni hér á landi en annars
staðar á Norðurlöndunum. Umfang þjón ­
ustunnar hefur reyndar löngum verið
pólitískt bitbein. Þeir sem vilja auka slíka
þjónustu benda á hagkvæmni hennar
umfram opinbera þjónustu og má í því
sam bandi nefna að í skýrslu OECD um
íslenskan efnahag frá árinu 2009 er sér ­
staklega mælt með aukinni áherslu á einka­
rekstur í heilbrigðisþjónustunni sem leið til
að bæta stöðu íslensks efnahagslífs í kjölfar
kreppunnar. Á hinum vængnum eru svo
þeir sem segja að einkafyrirtæki, sem hafa
fjárhagslegan ávinning að markmiði, eigi
á einkareknu skurðstofunum
eru 17 þúsund skurðaðgerðir á
ári og er það svip aður fjöldi og á
landspítalanum. á landspítalanum
eru ríflega 9 þúsund skurð að gerðir,
sem teljast utan bráða að gerða, og
er spurningin sú hvort einka reknu
stöðvarnar geti tekið við stærra
hlut verki í heilbrigðisþjónustunni og
létt meira á landspítalanum.
Heildarkostnaður við þjónustu
sjálf stætt starfandi lækna á
einkastofum að með töldum öllum
skurðaðgerðum, 17 þúsund talsins,
var 5,1 milljarður króna á árinu 2011.
Þar af greiddu Sjúkra trygg ingar
ríkisins 3,5 milljarða en sjúkl ing arnir
sjálfir 1,6 milljarða króna.
Heildarkostnaðurinn við land ­
spítal ann árið 2011 var um 42
milljarðar kr.
Heildar útgjöld hins opinbera til heil ­
brigð ismála árið 2011 voru um 147
millj arðar króna.
Margir læknar á einkareknu
stöðv unum eru uggandi um
stækkun land spítalans og þau
áhrif sem verkefnið kann að hafa á
heilbrigðismál á íslandi.
einkastofurnar draga úr álagi á
land spítalann og „tappa af kerfinu“
svo um munar og stytta biðlista í
alls kyns að gerðir.
komur til lækna eru 1,5
milljónir á ári – og er þar átt við
komur til lækna á landspítala,
heilsugæslulækna og sjálfstætt
starfandi lækna. um þriðj ung ur allra
læknisheimsókna eru til sjálf stætt
starfandi klínískra lækna á einka ­
stofum; eða um 455 þúsund komur
á ári.
einkareknu skurðstofurnar
eru með minni yfirbyggingu,
hagkvæmari rekstur, skjótari
afgreiðslu, styttri boð leiðir og
hraðari innleiðingu á nýjungum í
læknis meðferðum.
um 350 ársverk eru á
einkareknum læknastöðvunum
um allt land en árs verkin á
landspítalanum eru 3.641.
Því er haldið fram að með því
að semja ekki við sérfræðilækna
á einkastofunum sé hið opinbera
í raun að minnka kostnað sinn við
heil brigðis þjónustu sem fram fer
á einka reknu stöðvunum og auka
viljandi kostn aðar þátttöku sjúklinga.
áætlað er að kostnaður við
stækk un landspítalans verði um 85
millj arðar króna. Þá hafa verið settar
fram kostnaðartölur um allt upp í
135 millj arða króna.
komum til sjálfstætt starfandi
lækna í einkarekinni sjúkraþjónustu
fjölgaði um 10% milli áranna 2008
og 2011.
Því er haldið fram að opinberu
sjúkra húsunum hafi tekist að spara
í sínum rekstri með því að minnka
eða leggja niður ákveðna starfsemi
sem einka reknu stofurnar hafa tekið
við að hluta.
fráfarandi ríkisstjórn hefur verið
frekar andsnúin aukinni áherslu á
einkarekstur í heilbrigðisþjónustu.
Hlutfallslega er einkarekin
heil brigðis þjónusta mun minni
hér á landi en ann ars staðar
á norðurlöndunum. um fang
þjónustunnar hefur reyndar löng um
verið pólitískt bitbein hér á landi.
Bygging nýs landspítala upp á
85 milljarða króna er langstærsta
fjár festingarverkefni sem hið
opinbera hefur ráðist í á sviði
heilbrigðismála og ljóst að það
getur ennfremur haft afgerandi
áhrif á þróun rekstrar kostn aðar við
heilbrigðiskerfið – segir í athuga ­
semdum fjárlagaskrifstofunnar.
Spurningin er þessi: Væri hægt
að setja fram lausn sem fælist í hóg ­
værari byggingarframkvæmdum
fyrir landspítala og tilfærslum
verkefna til annarra aðila, s.s.
einkarekinna lækna stöðva?
einka-
stofurnar