Dagblaðið Vísir - DV - 27.06.2008, Qupperneq 47

DV Helgarblað föstudagur 27. júní 2008 47
pokaskjatta. Í honum var höfuð
Hasdrubals bróður.
Ögurstund
Kostir Hannibals voru ekki
margir. Scipio yngri hafði yfir-
gefið Spán og gengið á land með
her sinn í Norður-Afríku, 26 ára
var hann nánast orðinn Hannibal
Rómverja. Stjórn Karþagó ákvað
að kalla yfirhershöfðingja sinn
heim frá Ítalíu. Sextán ára þrot-
laus baráttan og löng sigurgangan
höfðu engu skilað.
Af hverju? Í fyrsta lagi kom
aldrei til styrjaldarástands á Ítalíu
og þjóðir þar litu aldrei á hann
sem frelsara undan oki Rómverja.
Í öðru lagi var enginn leikur að
halda innrásarher ár eftir ár í landi
óvinarins. Í Róm sjálfri datt engum
í hug að leiða friðarsamninga en
í Karþagó voru menn ýmist með
eða á móti innrásinni. Og margir
þar voru alfarið á móti langdregnu
og kostnaðarsömu stríði Barca-
ættarinnar á erlendri grund.
Hannibal var nú orðinn 45 ára
og hafði ekki komið til Karþagó í
35 ár. Það fyrsta sem hann frétti
við heimkomuna var að litli bróðir,
Mago, væri fallinn.
Og nú var komið að ögurstund,
Hannibal og Scipio yngri mætt-
ust loks í orrustunni við Zama 202
f.Kr. Fílar Karþagómanna og 4.000
Makedónar dugðu ekki til. Sigur-
vilji rómversku hersveitanna var
meiri og að auki höfðu númidísku
riddararnir gengið til liðs við þá.
Sigurvegarinn tók sér nafnið Scip-
io Africanus. Friðarskilmálarn-
ir voru Karþagómönnum þungir;
þeir urðu að láta af hendi öll lönd
sín utan Afríku, herflota þeirra
var bókstaflega eytt og þeir máttu
greiða 260 tonn af silfri í stríðs-
skaðabætur.
Aftur í stjórnmálin
Opinberum ferli Hannibals var
þó hreint ekki lokið. Á síðasta ára-
tug annarrar aldar f.Kr. tók hann
á ný þátt í stjórnmálabaráttunni
heima í Karþagó. Hann fékk sett
lög gegn spillingu og vann ötullega
að uppbyggingu verslunar og land-
búnaðar. Karþagóbúar réttu úr
kútnum en andstæðingar Hanni-
bals voru sterkir og áhrifamiklir og
þeir neyddu hann í útlegð.
Antíokkus III af ætt Selevkíða
réð yfir núverandi Tyrklandi, Sýr-
landi og Írak. Hann tók Hanni-
bal fagnandi. Hannibal vann þar
leynt og ljóst að annarri innrás í
Ítalíu. En Rómverjar urðu fyrri til.
Þeir héldu í austur og sigruðu heri
Antíokkusar við Magnesíu 189
árum f.Kr.
Hannibal neyddist til að flýja.
Hann hélt til Armeníu og tók þátt í
stofna höfuðborgina Artaxata, hún
heitir nú Jerevan. Prusías, konung-
ur í Tyrklandi norðanverðu, tók því
næst við honum en þar voru menn
ekki hrifnir af Rómverjum.
Hannibal tók til við að efla flota
konungs með steinvörpum og
leirkerjum fullum af slöngum og
sporðdrekum. Hann leiddi flota
en Prusías konungur stjórnaði að-
gerðum landhers. Þessi aðferð var
Rómverjum sérdeildis þungbær,
þeir höfðu ekki fyrr unnið á land-
her konungs en flota Hannibals
bar að landi í vígahug. Rómverjar
kröfðust framsals hans en hann
greip til hrings og eiturs.
Sagt er að síðustu orð Hanni-
bals í húsinu við Marmarahaf-
ið hafi verið eitthvað á þessa leið:
„Nú er lag að hætta að hrella Róm-
verja. Engin ástæða er til að bíða
lengur eftir að sá maður, sem vald-
ið hefur þeim ómældum erfiðleik-
um, drepist.“
Komu frá núverAndi LíbAnon
Borgin Karþagó var stofnuð á 8. öld f.Kr., skammt frá höfuðborginni í núverandi túnis en hún heitir
einnig túnis. Þar settust fönikíumenn að en þeir komu frá núverandi Líbanon, þeir heita Púnverjar hjá
rómverjum og því er talað um púnversk stríð. Þeir voru miklir verslunarmenn og höfðu efnahagslífið
um Miðjarðarhaf vestanvert í höndum sér. Á 5. öld f.Kr. urðu þeir ekki síður hernaðarlegt stórveldi en þá
lögðu þeir nýlendur grikkja á sikiley undir sig. Karþagó var stórborg, höfnin þar rúmaði að minnsta kosti
200 orrustufley og annað eins af verslunarflotanum.
Þegar rómverjar höfðu lagt ítalíu undir sig hófust púnversku stríðin. í því fyrsta (264-241 f.Kr.) neyddust
rómverjar til að leggja siglingar fyrir sig og urðu auðvitað allsráðandi á Miðjarðarhafi. í öðru púnverska
stríðinu (218-202 f.Kr.) tókst Hannibal næstum að sigra róm en varð að lúta í lægra haldi, gefa eftir
nýlendur og láta af stórveldisdraumum.
nú tók við friðarskeið en margir rómverjar óttuðust að Karþagó væri að safna krafti, völdum og yfirráð-
um. öldungaráðsmaðurinn Cató gamli er frægur fyrir þráhyggju sína en um hríð lauk hann öllum ræðum
sínum í öldungaráðinu á þessum orðum: „auk þess legg ég til að Karþagó verði lögð í eyði.“ rómverjar
réðust því enn til orrustu og í þriðja púnverska stríðinu (150-146 f.Kr.) unnu þeir Karþagó eftir mikið
blóðbað. Borgin var brotin og sagan segir að salti hafi verið stráð yfir rústirnar svo þar þrifist aldrei líf.