Listin að lifa - 01.06.2006, Qupperneq 33

að ná sér upp úr lægri sætum, stæðist á
engan hátt samanburð við þá sem framúr
skara og unga fólkið, sem nú hefur heim-
inn allan að athafnavelli, væri ekki búið
jafn vel úr garði og raun ber vitni, hefði
ekki notið menntunar við frábær fræða-
setur, hefði ekki aðgang að samskiptaneti
á við það besta sem þekkist í veröldinni,
gæti varla borið sigurorð af keppinautum
frá öðrum löndum í jafn ríkum mæli og
raun ber vitni.
I stuttu máli: útrásin, árangurinn í
atvinnulífi, vísindum og á vettvangi lista
- sú framganga Islendinga sem nú skapar
okkur í senn frægð og virðingu - er í raun
afrakstur ævistarfsins sem kynslóð hinna
eldri innti af hendi, verkanna sem þau létu
í té, alúðar við lausn vandamála, trúar á
mátt og megin íslendinga, sjálfstraustsins
sem efldi þeim þrótt.
Þjóðin er í mikilli þakkarskuld við
þessa kynslóð, þakkarskuld sem ætti að
vera létt verk að greiða ef tekið væri mið
af auðlegðinni sem við nú njótum og arð-
inum sem fæst úr ólíkum greinum, arði sem
nemur hundruðum miljarða á ári hverju -
gleymum ekki að tvö fyrirtæki tjáðu okkur
fyrir skömmu að þau hefðu hvort um sig
haft rúma 50 miljarða í hagnað á liðnu
ári.
Auðlegð íslendinga er vissulega orðin
mikil, ærin við upphaf nýrrar aldar, en
samt skortir nokkuð á að náðst hafi sam-
staða um að setja lífskjör aldraðra efst á
forgangslistann, samstaða um að sýna
í verki þakklæti til kynslóðarinnar sem
kom íslandi í slíka afbragðsstöðu.
Það hefur löngum þótt kurteisi að
þakka fyrir sig og sína og íslendingum
hefur fylgt sú venja að blessa góðgerðirnar
sem boðnar eru, að standa upp frá borði
að lokinni máltíð með þakklæti í huga.
Þessi góði siður þarf að móta afstöðu
samfélagsins til aðbúnaðar þeirra sem
aldraðir eru, stuðla að því að verkin tali,
lýsi þakklætinu sem siðferðilega hlýtur að
vera okkur efst í huga því hver og einn,
já, sérhver íslendingur, hefur notið góðs af
ævistarfi þeirra sem nú ljúka senn göngu
sinni.
I ávarpi til þjóðarinnar á nýársdag
nefndi ég að það væri til marks um sið-
menningu hverrar þjóðar hvernig hún býr
öldruðum ævikvöldið, gerir þeim kleift að
njóta áranna sem eftir eru, tryggir öryggi
og aðhlynningu.
Margt hefði vel verið gert á þessu
sviði og við hjónin hefðum í heimsóknum
okkar víða um land séð glæsileg og vel
búin húsakynni, hitt áhugasamt starfs-
fólk sem kappkostar að auðga líf heimilis-
manna. Engu að síður skorti enn verulega
að bætt hafi verið úr brýnni þörf. Ég sagði
einnig:
„Margar fjölskyldur þekkja af eigin
raun erfiðleika sem fylgja því að finna
öldruðum viðeigandi dvalarstað og bið-
listar sem stofnanir og hjúkrunarheim-
ili glíma við hafa reynst þrautin þyngri.
Óvissan er hinum öldruðu þungbær og
fjölskyldum þeirra oft hugarkvöl.
Afkoma og aðbúnaður aldraðra þarf að
færast einna fremst í forgangsröð og ef
einhverjum vex í augum fjárþörfin á þessu
sviði þá er hollt að minnast þess að ævin
líður undra hratt og fljótt kemur að okkur
sjálfum. Líklega verða kröfur okkar meiri
en hinna sem lifðu við nægjusemi enda
erum við góðu vön frá atlætinu sem hin
fyrri kynslóð veitti okkur.
Vonandi berum við gæfu til að skapa
öldruðum áhyggjulaust ævikvöld og finna
þakklætinu farveg til frekari umbóta þeim
til handa.
Hér þurfa allir að leggjast á árar,
Alþingi og sveitarstjórnir, hagsmunasam-
tök og atvinnulífið, sameinast um að finna
lausn á brýnum vanda og skilja engan
útundan í þessum efnum. Verkefnið er
hafið yfir allan ágreining enda þakkar-
skuldin söm og jöfn hvar í flokki sem
menn standa.“
Þessi ummæli úr nýársávarpinu eru
ítrekuð hér um leið og Félagi eldri borg-
ara í Reykjavík og nágrannabyggðum
eru færðar árnaðaróskir á merkum tíma-
mótum og þakkir fyrir ötulan málflutning,
fyrir að halda vöku sinni og skerpa skiln-
ing okkar á hagsmunum sem eru í húfi, á
þörfinni sem orðin er ærið brýn, á vanda-
málum sem krefjast úrlausnar á hverjum
degi.
Það bárust nýlega fréttir af því hvernig
hjón eru skilin i sundur vegna þess að við-
eigandi þjónustu skortir, að ævifélagar
fái ekki að njóta samvista síðustu árin
því samfélagið bætir ekki úr brýnni þörf,
aðstæður minni á grimmdina sem ein-
kenndi hreppaflutninga á fyrri öldum.
Þjóðfélag sem býr við þær alls-
nægtir sem einkenna þjóðartekjur okkar
íslendinga getur ekki sóma síns vegna
látið það líðast öllu lengur að aldraðir búi
við slíkan kost og margir eigi ekki fyrir
daglegum þörfum, séu á biðlistum árum
saman eftir að njóta umönnunar og öðlast
dvalarstað sem hæfir þverrandi heilsu.
Skorturinn á aðbúnaði er ekki einkamál
þeirra sem aldraðir eru heldur snertir
hann líka lífskjör og hamingju fjölskyldn-
anna, barna og barnabarna, ættingjanna
sem taka þátt í glímunni við erfiðleika,
líða fyrir bjargarleysið og skilja ekki hví
aldraðir foreldrar, afar og ömmur, fá ekki
þá þjónustu sem er svo sannarlega aðlcall-
andi.
Umræðan að undanförnu boðar von-
andi að senn skapist breið og öflug sam-
staða um að tryggja varanlegar úrbætur á
þessu sviði, samstaða sem sýnir að þakk-
arskuld íslendinga við hina eldri verði
greidd innan tíðar með myndarbrag og
fullum sóma.
Slíkur árangur ætti sér tvímælalaust
djúpar rætur í starfinu sem Félag eldri
borgara hefur unnið, i framlagi ykkar og
máfflutningi, í einarðri túlkun á því sem
þarf að gera.
Félag eldri borgara hefur borið gæfu
til að varðveita samstöðuna, að sækja í
sig veðrið þótt oft væri talað fyrir daufum
eyrum og á komandi árum verður áreið-
anlega þörf fyrir slíkan baráttuvilja, fyrir
hispursíausar útskýringar á úrbótunum
sem verða æ meira aðkallandi.
Umræðutorgið verður sífellt fjölþætt-
ara því æ fleiri vilja taka til máls, sam-
tök og miðlar kalla á athyglina og aldraðir
þurfa öfluga rödd, talsmenn sem kveða
skýrt að orði, málsvara sem tekið er eftir.
Oldruðum á eftir að fjölga til muna og
eins og ég nefndi á nýársdag er líklegt að
kröfur þeirra sem nú eru yngri verði meiri
en hinna því unga fólkið hefur vanist ein-
stökum gæðum, lífsháttum sem byggja á
hagsældinni sem hinir öldruðu færðu í
þjóðarbúið.
Það er hagur allra aldurshópa að mál-
efni aldraðra komist fremst í forgangsröð
og þjónusta og aðbúnaður skipulögð með
þeim hætti að vel nýtist í framtíðinni.
Félagi eldri borgara hefur tekist að beina
hugum þjóðarinnar fram á veg, sýna í
hnotskurn verkefnin sem við okkur blasa
og hvernig við eigum öll samleið.
Ég færi ykkur einlægar þakkir þjóðar-
innar, árnaðaróskir og hvatningu um að
halda ótrauð áfram, þakkir fyrir að hafa
átt ríka hlutdeild í að bæta samfélagið, en
umfram allt þakkir fyrir að halda vöku
ykkar og sýna þjóðinni hvernig best er
að inna þakkarskuld af hendi, hvernig við
sýnum f verki að hin góðu gildi eru okkur
leiðarljós.