Ægir - 01.04.2005, Blaðsíða 28

28
U M R Æ Ð A N
Þorsteinn Már sagði að laun hér
á landi væru hærri en í mörgum
samkeppnislöndum okkar og fyr-
irkomulag vinnutíma ósveigjan-
legra. Í samkeppni á alþjóðlegum
matvælamarkaði sagði hann ekki
unnt að velta kostnaðarhækkun-
um út í verðlagið. „Hvað er þá til
ráða? Ég tel um tvo kosti að ræða
í stöðunni. Annar er sá að mann-
freka vinnslan hverfi að meira eða
minna leyti úr landi, þangað sem
vinnuafl er ódýrara og sveigjan-
leikinn meiri. Um þetta eru mý-
mörg dæmi, samanber Rússa-
þorskinn, sem áður var unninn í
Noregi en er nú allur unninn í
Kína. Þá eru Danir að missa laxa-
reykingu sína að hluta til Pól-
lands, þar sem launin eru 25% af
því sem þau eru í Danmörku - og
svona mætti lengi telja. Hinn
kosturinn er sá að ná forskoti með
aukinni tæknivæðingu og hag-
ræðingu í rekstri. Það er á því
sviði sem ég tel að við Íslendingar
eigum að beita okkur. Hér á landi
ættu menn að fagna tæknifram-
förum og ýta undir þær til að
takast á við framtíðina. Stjórn-
málamenn og aðrir verða að líta
upp úr gamla farinu og velja
hvort þeir vilji styðja við frum-
vinnslu og lág laun, eða tækni-
framfarir og hærra launastig. Í
laxaiðnaðinum er ekki lengur tal-
að um 3-8 þúsund tonna slátur-
hús. Ef þjóna á neytendum með
vörum á verði sem þeir eru til-
búnir að greiða þarf að auka
tæknivæðingu og lækka kostnað.
Í dag eru því ekki byggð minni
sláturhús en með 30-60 þúsunda
tonna afkastagetu. Þetta er sá
veruleiki sem við búum við. Mat-
vælaverð hækkar ekki og hefur
ekki hækkað undanfarin ár.“
Erfitt í fiskeldinu
Þorsteinn Már sagði að fiskeldi
væri víða vaxtarbroddur erlendis.
Hann sagði að Samherji og fleiri
félög hafi gert aðra atlögu að því
að ná traustum tökum á fiskeldi á
undanförnum árum, en árangur-
inn hafi látið á sér standa. „Sam-
herji mun þó reyna fiskeldið til
þrautar. Ég tel fullvíst að ef atlag-
an misheppnast nú muni líða að
minnsta kosti önnur 20 ár áður
en einhver treystir sér til að reyna
í þriðja sinn. Þar með væru Ís-
lendingar ekki lengur virkir þátt-
takendur í fiskeldi,“ sagði Þor-
steinn. Hann upplýsti að Odd-
eyri, dótturfélag Samherja þar
sem fiskeldi félagsins er vistað,
hefði verið rekið með tæplega
hálfs milljarðs króna tapi á síðasta
ári. Helstu ástæður þessa mikla
rekstrartaps voru mikið verðfall á
mörkuðum, bæði í Evrópu og
Bandaríkjunum, sterk staða ís-
lensku krónunnar og áföll í fisk-
eldinu sjálfu. Til að bregðast við
þessu sagði Þorsteinn Már að
ákveðið hefði verið að hætta land-
eldi á laxi og draga úr laxeldi í
sjó. Jafnframt verði gerðar til-
raunir með bleikjueldi hjá Ís-
landslaxi og lúðueldi hjá Silfur-
stjörnunni. „Ennfremur er hafin
tilraun með að að flytja íslensk
laxaseiði til Færeyja og ala þau
þar. Kannað verður hversu vel
seiðin þola flutninga og hvernig
vöxtur og viðgangur þeirra verður
samanborið við færeysk laxaseiði.
Ekki er ætlunin að taka þátt í eldi
annarra tegunda til ársins 2007.
Þangað til verður fylgst náið með
þróun í eldi þorsks, með hugsan-
lega aðild að þeirri grein í huga
síðar.“
Þorsteinn Már Baldvinsson, forstjóri Samherja:
Þurfum aukna tækni-
væðingu og hagræðingu
Í landvinnslu Sam-
herja á Dalvík hefur
verið lögð mikil
áhersla á að auka
tæknina og það
hefur skilað miklum
árangri í stórauk-
inni framleiðni.
Þorsteinn Már Baldvinsson, forstjóri Samherja,
velti fyrir sér framtíð íslensks sjávarútvegs á
aðalfundi félagsins í apríl. Hann sagði að um-
ræðan um greinina hefði gjarnan snúist um
fjölda starfa og menn hafi verið nokkuð
hlekkjaðir í þeirri umræðu. „Svokölluð línuí-
vilnun er gott dæmi um það. Þar eru menn
beinlínis verðlaunaðir fyrir að taka upp alda-
gömul vinnubrögð,“ sagði Þorsteinn Már.
aegirapríl2005 6.5.2005 11:58 Page 28