Ægir - 01.07.2006, Blaðsíða 24

24
S J A L D S É Ð I R F I S K A R
Rétt er að hafa í huga
að mikilvægt er að fá með
fiskunum upplýsingar um
veiðidag, staðsetningu og
veiðiskip. Þegar vinna er
mikil í aðgerð og vinnslu
gefst e.t.v. ekki tími til að
fá nákvæma staðsetningu,
þá dugar dagsetning og
almenn lýsing eins og
„grálúðuslóð“ eða
„Reykjaneshryggur“ svo
dæmi séu tekin.
Það er stundum erfitt að skilgreina hvaða
fisktegundir eigi að flokka sem sjaldgæfa.
Sumar tegundir sem áður voru taldar mjög
sjaldgæfar, meðan sókn veiðiskipa var nær
eingöngu á grunnslóð, reyndust nokkuð
algengar á djúpslóð þegar veiðar hófust þar.
Það er af ýmsum ástæðum sem fiskar eru
flokkaðir sem sjaldgæfir. Ástæðunum má t.d.
skipta í eftirfarandi flokka:
1. Fiskar sem eru lítt þekktir, vegna þess
hve sjaldan þeir veiðast almennt í
heimshöfunum og eru því alls staðar
taldir fágætir, t.d. hvalfiskar og trölli.
2. Fiskar sem eru nokkuð algengari og
nokkuð vel þekktir, en veiðast þó
fremur sjaldan, eins og surtlur, hyrnur
o.fl.
3. Fiskar sem eru hér í hafinu á jaðri
útbreiðslusvæðis síns. Þeir geta verið
tiltölulega algengir á öðrum hafsvæðum
og slæðast hingað alltaf öðru hvoru,
eins og fagurserkur og dökksilfri.
4. Fiskar sem gætu verið nokkuð algengir,
en tolla illa í veiðarfærum vegna
smæðar sinnar og sjást því sjaldan, eins
og litli flóki og stóra sænál.
5. Fiskar sem hafa verið taldir sjaldséðir til
þessa, en hafa verið árvissir gestir nú
síðastliðin ár, eins og makríll og
augnasíld.
En hver svo sem ástæðan er fyrir því að
fiskurinn er sjaldgæfur, þá eru allar
upplýsingar um þessar tegundir mikilvægar
og innlegg í þekkingu okkar á því hafsvæði
sem við búum við. Á síðustu 10 árum hefur
streymi hlýsjávar inn á Íslandsmið verið
óvenju mikið. Það er mjög líklegt, að með
þessum hlýja sjó berist fisktegundir norðar en
þær hafa gert hingað til. Sýni af sjaldgæfum
fiskum sem Hafrannsóknastofnuninni berast
frá sjómönnum eru mjög mikilvæg til að
fylgjast með þeim breytingum sem verða
kunna á útbreiðslu þeirra í kjölfar hlýnunar.
Sjaldséðar tegundir árið 2005
Árið 2005 bárust eftirfarandi sjaldséðar
tegundir:
Sæsteinsuga – Undanfarin ár hefur þessi tegund
verið fastur gestur á Íslandsmiðum.
Sæsteinsuga, Petromyzon marinus
Í október veiddi Háberg VE sæsteinsugu
sem mældist 65 cm í síldarnót við
Berufjarðarál (64°12´N, 13°20´V).
Augnasíld, Alosa fallax
Í nóvember veiddist ein 50 cm í
botnvörpu á 210 m dýpi í Breiðamerkurdjúpi.
Veiðiskip Hafnarey SF 36.
Marangi, Holtbyrnia macrops
Snorri Sturluson RE veiddi þrjá maranga í
flotvörpu í maí á 600-700 m dýpi á
Reykjaneshrygg rétt við 200 sjómílna
fiskveiðilögsöguna. Þeir voru 14-20 cm
langir, mældir að sporði.
Sæangi, Normichtys operosus
Í maí kom 12 cm langur sæangi í
flotvörpu Snorra Sturlusonar RE á 700 m dýpi
á Reykjaneshrygg.
Ránarangi, Sagamichthys schnakenbecki
Snorri Sturluson RE veiddi þrjá ránaranga
í flotvörpu í maí á 600-700 m dýpi á Reykja-
neshrygg rétt við 200 sjómílna fiskveiði-
lögsöguna. Þeir voru allir um 15 cm langir.
Kjálkastirnir, Gonostoma elongatum
Ásgrímur Halldórsson SF veiddi 20 cm
kjálkastirni í kolmunnavörpu í Rósagarði
(63°24’N, 11°53’V) í maí. Snorri Sturluson RE
fékk annan í sama mánuði í flotvörpu á
Reykjaneshrygg.
Kolskeggur, Trigonolampa miriceps
Snorri Sturluson RE veiddi sex kolskeggi í
flotvörpu á Reykjaneshrygg rétt við 200
sjómílna fiskveiðilögsöguna í maí. Þessir
fiskar voru 21-43 cm á lengd.
Þráðskeggur, Melanostomias bartonbeani
Sturlaugur H. Böðvarsson AK fékk einn í
botnvörpu í mars á 550 m dýpi í Rósagarði
(63°50’N, 12°35’V) og Ásgrímur Halldórsson
SF veiddi annan í kolmunnavörpu nokkru
sunnar (63°24’N, 11°53’V) í maí. Þá veiddi
Snorri Sturluson RE þrjá í flotvörpu á
Reykjaneshrygg í maí. Þessir fiskar voru 24-
28 cm langir.
Sláni, Anotopterus pharao
Í maí veiddist í flotvörpu Snorra
Sturlusonar VE á Reykjaneshrygg (61°33’N,
28°23’V) 50 cm langur sláni.
Guðlax, Lampris guttatus
Samkvæmt blaðafréttum (Mbl. 7. ágúst
2005) veiddi Víðir EA guðlax á Halamiðum
sem var yfir einn metri á lengd og vóg 45 kg.
Vogmær, Trachipterus arcticus
Í desember rak eina á fjörur við
Sauðárkrók.
Sníkir, Echiodon drummondii
Í apríl veiddi Gullver NS tvo sníkja í
Lónsdjúpi (64°01’N, 13°00’V), þeir voru 17 og
31 cm á lengd.
Drumbur, Thalassobathia pelagica
Tveir, 31 og 34 cm langir, veiddist í maí á
600-700 m dýpi á Reykjaneshrygg rétt við 200
sjómílna fiskveiðilögsöguna. Veiðiskip var
Snorri Sturluson VE og veiðarfæri flotvarpa.
Litla brosma - Til skamms tíma veiddist hún
eingöngu undan Suðurlandi, en er nú farin að sjást
við Norðurland.
Litla brosma, Phycis blennoides
Í september veiddist ein í þorskanet
Sjaldgæfir fiskar á
Íslandsmiðum 2005
Þekking okkar á útbreiðslu sjaldgæfra tegunda við Ísland hefur smám saman verið að vaxa, bæði vegna rannsóknaleiðangra á
djúpslóð en ekki síður vegna þess hvað það er algengt að sjómenn sendi til Hafrannsóknastofnunarinnar sjaldgæfa fiska sem þeir
rekast á. Þá gerist það stundum að sjómenn í veiðiferð á djúpslóð safna og frysta fjölda fiska sem þeir telja forvitnilega og færa
Hafrannsóknastofnuninni. Þar hefur undanfarin ár farið fremstur í flokki Magnús Þorsteinsson ásamt félögum á b/v Snorra
Sturlusyni. Á síðasta ári bárust okkur einnig slíkar sendingar frá b/v Guðmundi í Nesi og b/v Sturlaugi H. Böðvarssyni auk smærri
sendinga frá allnokkrum öðrum skipum. Eru öllum þeim sem sendu fiska til greiningar eða létu vita af óvenjulegum fundi færðar
bestu þakkir.
Höfundur
greinarinnar er
Jónbjörn Pálsson,
sérfræðingur á
Hafrannsókna-
stofnuninni.
aegirgust06_lagad.qxp 9/11/06 9:42 AM Page 24