Tímarit Máls og menningar - 01.09.1938, Blaðsíða 10

væri kostnaðarsamt verk og heimtar geysilega vinnu, sérstak-
lega vegna þess, hve allt innlent efni er órannsakað. Það heimt-
ar starf margra sérfróðra manna, liá ritlaun, fastan ritstjóra
i nokkur ár. Það væri óneitanlega eitt liið mesta nytsemdar-
verk, að koma út svona riti á íslenzku á næstu árum, en ekki
er samt hugsanlegt, nema með þvi meiri vexti Máls og menn-
ingar, að heilt bindi svona rits geti verið eitt af sex bókum
félagsins um sex ára bil, án einhvers aukagjalds.
Mannkynssaga.
Annað nauðsynjaverk, er til mála kemur að gefa út, er mann-
kynssaga. Alfræðirit eru til þess að hafa við höndina og fletta
upp í þeim, en ekki til að lesa i samhengi. Þau eiga að geta
veitt mönnum fróðleik um allt miili himins og jarðar, en þau
vekja ekki með samfelldum lestri heildarskilning á lífinu. Það
gerir aftur á móti sagan, ef hún er vel skrifuð. Fátt er jafn
menntandi og hún. Ég á ekki við gamaldags mannkynssögu með
upptalningum á kóngum og styrjöldum og ártölum, heldur sögu,
er lýsir framvindu tækninnar og menningarinnar með hverri
þjóð og öld, varpar Ijósi yfir baráttu og framþróun mannlífsins
á jörðinni. Það ætti að vera viðráðanlegt fyrir Mál og menn-
ingu, að gefa út slíka mannkynssögu. Þetta þyrfti reyndar að
vera ítarlegt og vandað verk, nokkur bindi með fjölbreyttum
myndum, en sú útgáfa væri ekki líkt þvi eins kostnaðarsöm
og útgáfa alfræðiritsins.
Bókmenntasaga.
Hliðstætt við þetta verk væri bókmenntasaga þjóðanna, m. k.
yfirlit um ákveðið timabil. Hlutverk hennar væri að sýna, hvern-
ig bókmenntastefnur koma upp og þróast, skýra einstök skáld
og snilldarverk í Ijósi þessarar heildarþróunar, svo að menn
sjái, hvernig allt þetta vex og blómgast, hrörnar á einum stað,
sprettur að nýju annars staðar, en rís einlægt hærra i nýjum
og nýjum myndum. Það er i rauninni hart, að íslendingar, sem
öldum saman hafa iðkað bókmenntir af jafn heitri alúð, slculit
aldrei hafa eignazt samfellda sögu erlendra bókmennta. Er við
hugsum t. d. til hins mikla og nytsama starfs Georgs Brandes
með Dönum, þá svíður okkur enn sárar, að eiga ekkert sam-
bærilegt.
Skipun efnisflokka hvert ár.
Það er ekkert álitamál, að strax á næstu árum verður Mál
8
I