Morgunblaðið - 22.01.2015, Blaðsíða 17

17
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 22. JANÚAR 2015
Ljósmynd/Johannes Jansson-norden.org Ljósmynd/Ane Cecilie Blichfeldt-norden.orgLjósmynd/Johannes Jansson/norden.org
Anna Lilja Þórisdóttir
annalilja@mbl.is
Hjónin Sigrún Jensdóttir
og Stefán Sigurðsson
hafa komið sér vel fyrir
með tveimur fjörugum
hundum í fallegri íbúð í Bergen, í
hverfi sem heitir Nesttun. Stefán
flutti út í október 2010 og Sigrún
nokkrum mánuðum síðar.
„Það var orðið helst til lítið að
gera í fyrirtækinu þar sem ég var að
vinna,“ segir Stefán sem er blikk-
smiður um ástæðu flutninganna frá
Íslandi. Kunningi hans, sem starfaði
í Bergen, hafði samband við hann
því þar vantaði fólk til starfa. Stefán
sló til og starfar nú hjá blikksmiðju í
Bergen þar sem, auk hans, starfa
fjórir Íslendingar. „Við tókum okkur
viku til að hugsa þetta og ákváðum
að það væri ekkert að því að prófa,“
segir Sigrún. Hún starfaði sem mót-
tökuritari áður en þau fluttu út og
vinnur nú á um 75 barna leikskóla
skammt frá heimili þeirra hjóna.
„Ég hafði aldrei unnið á leikskóla áð-
ur og mér finnst þetta æðislegt
starf. Þetta á mjög vel við mig; hver
vill annars ekki vera í vinnu þar sem
maður fær knús alla daga?“ segir
hún. „Þegar ég flutti hingað var mér
ráðlagt af öðrum Íslendingum hérna
að ef ég vildi ná tökum á norsku, þá
væri vinna á leikskóla góð leið til
þess. Þú lærir norskuna best af
börnum var sagt. Og það gekk eftir.“
Eftirsótt að vinna á leikskóla
Lengi hefur gengið erfiðlega að fá
fólk til starfa á leikskólum á Íslandi,
en því er öfugt farið í Bergen. Þar
eru slík störf eftirsótt og starfsfólkið
helst lengi á sama stað, jafnvel í ára-
tugi. Því getur reynst erfitt að fá
fast starf á leikskólum og Sigrún er
svokallaður ringevikar eins og það
heitir á norsku, sem þýðir að hringt
er í hana þegar afleysingar vantar.
Sigrún segir að starf hennar á
leikskólanum hafi gert það að verk-
um að þau hafi komist fyrr inn í sam-
félagið. „Eftir að ég byrjaði að vinna
þar fannst mér ég verða meiri hluti
af því sem er að gerast hérna.“
„Reyndar er það mín tilfinning að
Norðmenn líti ekki á Íslendinga sem
útlendinga,“ segir Stefán. „Margir
hérna þekkja vel til Íslands og hafa
mikinn áhuga á því, t.d. hafa margir
sem ég þekki hér í Bergen sótt land-
ið heim.“
Verður meira úr peningunum
Hjónin segja efnahagshrunið ekki
hafa haft bein áhrif á flutninginn.
„Við vorum bæði í ágætum störfum,
áttum íbúð og bíl og það breyttist
ekkert við hrunið,“ segir Stefán.
„Auðvitað fundum við fyrir hruninu,
lánin hækkuðu og ýmislegt annað,“
segir Sigrún. „Við fluttum út á svip-
uðum tíma og margir sem höfðu
kannski farið illa út úr hruninu og
eðlilegt að einhverjir haldi að það
sama eigi við um okkur.“
Er einhver munur á því hvernig
gengur að lifa af laununum og reka
heimili í Noregi og á Íslandi? „Það
verður miklu meira úr peningunum
hérna,“ segir Stefán. „Þegar við er-
um búin að greiða reikningana er
talsverður afgangur og við erum t.d.
hætt að nota Visakort, sem við not-
uðum talsvert heima. Hér borgum
við allt strax sem við kaupum í stað-
inn fyrir að setja það á raðgreiðslur
eða eitthvað álíka. Það er líka auð-
veldara að eignast dýrari hluti hérna
en heima.“
„Svo er það matvaran,“ segir Sig-
rún. „Hér eru svo oft virkilega góð
tilboð sem munar mikið um og mikill
munur á milli búða.“
Sigrún á uppkomin börn sem flest
hafa sest að í Noregi við nám og
störf. „Við erum líklega komin hing-
að til að vera,“ segir hún. Stefán tek-
ur undir það. „Ég sé a.m.k. ekki fyr-
ir mér að við séum að flytja til
Íslands á næstunni.“
Líklega komin
hingað til að vera
Glöð Sigrún og Stefán hafa komið sér vel fyrir í Noregi og Sigrún fær
knús í vinnunni daglega. Þau segja að þar verði meira úr peningunum.
lendis gefa minni ánægju en neysla í
heimalandi og þar af leiðandi minnk-
ar heildarábati einstaklingsins með
tímanum sem hann dvelur erlendis.
[...] Önnur ástæða, sem hvetur inn-
flytjanda til að flytja aftur heim, er
ef verðlag í heimalandi er hlutfalls-
lega lægra þannig að erlendu launin
sem innflytjandi vinnur sér inn gefa
honum meiri kaupmátt í heimaland-
inu. [...] Þriðja ástæðan fyrir end-
urkomum byggist á hugmyndum um
mannauð. Ef sá mannauður sem ein-
staklingurinn öðlast erlendis er
hærra metinn í heimalandi, getur
það eitt leitt til þess að einstakling-
urinn snúi aftur til síns heima. Þess-
ar aðstæður koma til að mynda upp
þegar einstaklingar fara utan í nám
og þurfa að taka ákvörðun að námi
Ingveldur Geirsdóttir
ingveldur@mbl.is
Hvaða þættir hvetja einstaklinga til
að snúa heim eftir dvöl erlendis og
hvaða áhrifaþættir eru það sem hafa
mest áhrif á lengd dvalarinnar, er
meðal þess sem Arna Hrund Að-
alsteinsdóttir fjallaði um í BA rit-
gerð sinni í hagfræði frá Háskóla Ís-
lands haustið 2012. Ritgerðin ber
heitið Einkenni þeirra hópa sem
flytja frá Íslandi í efnahagsþreng-
ingum: Hve stór hluti snýr til baka
og af hvaða ástæðum?
Í ritgerðinni kemur fram að al-
gengasta ástæðan fyrir búferlaflutn-
ingum fólks er hærri laun á vænt-
anlegum áfangastað en hærri laun
gera fólki kleift að auka neyslu sína,
samkvæmt rannsóknum sem Arna
Hrund vitnar í. Samkvæmt þeim
geta þrjár ástæður leitt til þess að
fólk snúi aftur heim. „Fyrsta ástæð-
an er sú að innflytjandi velur neyslu
í sínu heimalandi fram yfir neyslu í
öðru landi. Þannig mun neysla er-
loknu hvort þeir dvelji lengur er-
lendis eða flytji aftur heim.“
Ýmislegt annað getur haft áhrif á
flutningsákvörðun einstaklinga sem
ekki er gert t.d. óvissa og kostnaður
við búferlaflutningum. Dæmi um
það er sú óvissa sem skapaðist hér á
landi í kjölfar efnahagshrunsins t.d. í
tengslum við skuldavanda heim-
ilanna og gengistryggð lán. Eins eru
óvissuþættir í móttökulandi á borð
við atvinnuöryggi, húsnæðismarkað
og efnahagsástand sem fólk hugar
sérstaklega að áður en ákvörðun um
búferlaflutning er tekin.
Endurkomum hefur fjölgað
Samkvæmt tölum frá Hagstofunni
voru á árunum fyrir hrun, frá 1986
til 2008, skráðir 112.494 flutningar
til landsins á tímabilinu og af þeim
flokkast um 57.820 sem endurkomur
eða 51,4%.
Nýjustu tölur um aðflutta og
brottflutta á vef Hagstofunnar eru
frá 2013. Það ár voru aðfluttir fleiri
en brottfluttir í fyrsta sinn frá 2008,
en árið 2013 fluttust 1.598 fleiri til
landsins en frá því.
Af þeim 3.175 sem yfirgáfu landið
2013 fóru 2.247 íslenskir ríkisborg-
arar til Noregs, Danmerkur eða Sví-
þjóðar. Flestir fluttust til Noregs,
eða 996.
Hvers vegna aftur heim?
Morgunblaðið/Kristinn
Ísland Margir snúa heim aftur.
 Yfirleitt þrjár
ástæður fyrir end-
urkomu brottfluttra