Morgunblaðið - 22.01.2015, Síða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 22. JANÚAR 2015
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Vinnubrögðiní kringuminnleiðingu
nýs kerfis og
breytinga á ferða-
þjónustu fyrir fatl-
aða á höfuðborgar-
svæðinu eru
óboðleg. Í fyrra
var ákveðið að
leggja Ferðaþjónustu Reykja-
víkur niður og bjóða verkefnið
út í samvinnu við önnur sveit-
arfélög á höfuðborgarsvæðinu
að Kópavogi undanskildum.
Breytingarnar áttu sér stað um
áramót. Þá var tekið upp nýtt
tölvukerfi og nýr verktaki tók
við þjónustunni. Síðan hefur
allt farið í handaskolum.
Mistökin hafa verið af ýms-
um toga. Hafi farþegi ekki
mætt í fyrstu ferð dagsins hafa
allar ferðir dottið niður. Þá
hafa beiðnir einfaldlega verið
skráðar rangt þannig að við-
komandi fengu enga þjónustu.
Þá mun nokkuð hafa verið um
að fólksbílar hafi verið sendir
til að sækja farþega í hjólastól.
Kvartað er undan endalausum
biðtímum og tímanum sem fari
í ferðir. Í einu tilfelli tók ferð
klukkustund, sem venjulega
tæki þrjár mínutur að fara í bíl.
Einn notandi, sem hafði not-
að þjónustuna í 17 ár, skrifaði
borgaryfirvöldum bréf og
sagðist aldrei hafa þurft að
kvarta þar til nýja tölvukerfið
var tekið upp. Síðan hefði not-
andinn „varla ferðast með
ferðaþjónustunni síðastliðna
tvo mánuði án þess að verða
fyrir einhvers konar skakka-
föllum“.
Edda Heiðrún Backman,
leikari og málari, lýsti því í
samtali við Morgunblaðið
hvernig dagur fór algerlega úr
skorðum hjá henni vegna þess
að hún þurfti tvisvar að bíða
lengi eftir bíl, í annað skiptið í
klukkutíma. „Ég verð ekki oft
reið en ég er mjög reið eftir
þennan dag. Mér féll allur ket-
ill í eld, brotnaði niður og fór
að gráta,“ sagði Edda Heiðrún.
Ekki er nóg með að ferða-
þjónustu fatlaðra hafi verið
breytt, heldur var mikilvægri
reynslu úr gamla kerfinu líka
kastað á glæ. Öllu starfsfólki
gamla þjónustuversins var sagt
upp um áramót. Þrír þeirra eru
öryrkjar og í hjólastól. Sagt
var að ráðið yrði í full störf.
Þeir hefðu ekki getað unnið
fullan vinnudag vegna heilsu
sinnar. Nú segir Strætó, sem
ber ábyrgð á þjónustunni, að
hefðu borist athugasemdir frá
þeim hefði verið tekið tillit til
þarfa þeirra, sem sagt var upp.
Það er ekki vaninn að fólk, sem
fær uppsagnarbréf, líti svo á að
það sé í mikilli samningsstöðu.
Svo virðist í þokkabót að
ljóst hafi verið í hvað stefndi. Í
Morgunblaðinu í gær er vitnað
til þess að S. Björn Blöndal,
formaður borgar-
ráðs, hafi á fundi
borgarstjórnar á
þriðjudag sagt að
þegar tölvukerfið
nýja hafi verið
prufukeyrt í nóv-
ember hafi allt far-
ið á versta veg og
ekki gefið góð fyr-
irheit. „Það er sérkapituli út af
fyrir sig,“ sagði formaður
borgarráðs.
Þessi „sérkapituli“ hefði átt
að verða til þess að menn hugs-
uðu sig tvisvar um að umturna
þjónustu, sem hafði gengið
snurðulaust í áratugi, en því
var öðru nær. Ákveðið var að
vaða áfram af fullkomnu skeyt-
ingarleysi um þá, sem á þjón-
ustunni þurfa að halda.
Á föstudag birtist í Morgun-
blaðinu grein eftir Steindór
Björnsson bifreiðarstjóra, sem
er einn af verktökunum í nýja
kerfinu og er öllum hnútum
kunnugur í því gamla, undir
heitinu Minningargrein um
Ferðaþjónustu Reykjavíkur.
Þar lýsir hann því hvernig
Ferðaþjónusta Reykjavíkur
varð til um áramótin 1979 og
1980 að frumkvæði Sjálfs-
bjargar og Eiríks Ásgeirs-
sonar, þáverandi forstjóra
Strætisvagna Reykjavíkur.
Hann lýsir einnig ástandinu,
sem skall á með breytingunni,
og segir að allir séu óánægðir,
farþegar, starfsfólk stofnana
og ekki síst bílstjórarnir.
Hann rekur einnig hvernig
hann benti á vankanta á borð
við að allt of skammur tími
væri fyrir verktaka til að út-
vega sér bíla með öllum þeim
sérútbúnaði, sem kveðið væri á
um í útboðsgögnum.
Hann hafi einnig sagt að
ekkert vit væri í að láta nýja
verktaka, með nýtt starfsfólk,
byrja um áramót þegar mest er
að gera. „Að byrja um mánaða-
mótin júní-júlí væri miklu
betra vegna þess að þá er
ferðafjöldinn aðeins fjórð-
ungur af því sem er í janúar,“
skrifar Steindór. „En það var
ekkert hlustað á það frekar en
annað sem við þessir gömlu
höfðum fram að færa.“
Meirihlutinn í borginni fer
fram á þolinmæði á meðan
kerfið sé lagað. „Ferðaþjón-
usta fyrir fatlað fólk þarf að
vera í lagi,“ skrifaði Dagur B.
Eggertsson í vikulegu frétta-
bréfi sínu í liðinni viku. Það er
auðvitað hárrétt og sýnir
hversu ábyrgðarlaust það var
að undirbúa ekki breyting-
arnar á ferðaþjónustunni af
meiri vandvirkni þannig að
breytingarnar gætu átt sér
stað án þess að allt færi úr
skorðum. Ferðaþjónusta fatl-
aðra er fyrir fólk, hún er ekki
æfing á blaði. Það er mikil
mildi að meirihlutinn í Reykja-
vík skuli ekki reka skurðstofur.
Ekki stendur steinn
yfir steini í ferða-
þjónustu fatlaðra og
klúðrið var full-
komlega fyrir-
sjánlegt}
Skammarlegar aðfarir
S
tór hluti viðskipta minna fer fram
hjá vefrisanum Amazon. Að mestu
leyti er um að ræða bækur, oftar
en ekki á allt að því glæpsamlegum
afslætti, sem svo birtast vandlega
innpakkaðar í póstkassanum niðri í anddyri
nokkrum dögum síðar. Í hvert skipti sem ég
heimsæki þennan stafræna og ofurskilvirka
neyslufrumskóg og vafra milli forvitnilegra
bóka blasir alltaf tiltekin ræma við mér neðar-
lega á síðunni undir yfirskriftinni „You might
also like …“ Þar er að finna röð af bókum sem
vefsíðan telur líklegt að höfða muni til mín og
leyfir sér að benda mér á.
Og yfirleitt hefur vefsíðan rétt fyrir sér.
Hún velur jafnan afskaplega margvíslega og
ólíka titla sem ég þekkti ekki fyrir en hef
raunverulegan áhuga á að lesa þegar ég hef
kynnt mér inntak þeirra stuttlega. Þessi hversdagslega
birtingarmynd 21. aldar er alveg hreint botnlaust
heillandi – hún er næstum því ægifögur:
Tölva veit á hverju ég hef áhuga áður en ég veit það
sjálfur.
Auðvitað er það deilumál hvort hægt er að nota sögnina
að vita í þessu samhengi, enda er kannski réttara að segja
að tölvan sé fær um að reikna út á hverju ég hef áhuga áð-
ur en ég verð meðvitaður um það sjálfur. Ég læt heim-
spekinga og tölvufræðinga svo um að svara því hvenær
gervigreind og algóritmar hafa þróast nægilega til þess að
réttlætanlegt sé að segja að þeir viti eitt eða annað.
Frá örófi alda hafa menn þurft að treysta á
ímyndunarafl sitt þegar kemur að því að
segja fyrir um hvað er á seyði inni í höfði ann-
ars fólks. Ein af grundvallarstaðreyndum
mannlegrar tilveru er að við erum föst inni í
okkur sjálfum – að lokum verður auðvitað
hver maður að sjálfum sér, ekki einhverjum
öðrum – og flest verjum við bróðurparti okk-
ar jarðneska tíma í misskynsamlegar getgát-
ur um leyndardóma hugsana annarra. Í gegn-
um skáldskap öðlumst við innsýn í hugarheim
annarra og dýpkum þannig skynjun okkar á
eigin tilveru.
Algóritminn sem stjórnar því hvað vefsíða
Amazon telur heppilegast að sýna mér hverju
sinni veit kannski ekki hvað er á seyði í höfði
mínu. En markaðsöflin honum að baki þurfa
líka ekki lengur að láta sig dreyma um að
komast einhvern veginn inn í höfuð mitt til að sjá á
hverju ég hef og hef ekki áhuga vegna þess að geta for-
ritsins til að reikna það út að utanverðu verður öflugri og
nákvæmari með hverjum einasta degi. Um leið verða
mörkin milli líkama míns og andlegs lífs annars vegar og
þess sem fram kemur á skjám ofurgreindra tölva sífellt
óskýrari.
Nýjum tímum fylgja ótal nýjar spurningar, en líka ný-
ir fletir á gömlum álitamálum. Hvaða áhrif hefur sú stað-
reynd að venjuleg vefsíða á í dag mjög auðvelt með að
kortleggja áhugasvið fólks á hugmyndir okkar um frjáls-
an vilja? haa@mbl.is
Halldór
Armand
Pistill
„You might also like …“
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen
BAKSVIÐ
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
Ærin vinna bíður núverkefnisstjórnar umþriðja áfangarammaáætlunar og
faghópa hennar. Meta þarf alla þá
virkjanakosti sem orkufyrirtækin
og Orkustofnun leggja fram, og
flokka. Aðeins gefst rúmt ár til
þessarar vinnu.
Vinna við rammaáætlun miðar
að því að flokka virkjanakosti í
orkunýtingar-, bið- eða vernd-
arflokka. Sú verkefnisstjórn sem
stýrir vinnu við 3. áfanga ramma-
áætlunar var skipuð í mars 2013.
Hún hefur ekki fyrr en nú haft upp-
lýsingar til að vinna í. Tíminn hefur
þó verið notaður til undirbúnings.
Orkustofnun bætir við
Það er hlutverk Orkustofnunar
að leggja kostina fyrir verkefna-
stjórnina. Hún gerir það á grund-
velli reglna sem ekki lágu fyrir fyrr
en um mitt síðasta ár. Í gær skilaði
stofnunin upplýsingum um hluta
kostanna í formi skýrsludraga. Það
var gert á grundvelli upplýsinga frá
orkufyrirtækjunum ásamt viðbót
frá stofnuninni sjálfri.
Verið er að vinna með lista með
88 tillögum. Þar af eru 53 í vatnsafli
og 35 í jarðvarma. Upplýsingum um
50 þeirra var skilað í skýrslunni til
verkefnisstjórnar nú. Þó var tekið
fram að upplýsingar um kostn-
aðarflokkun þeirra ýmist vantaði
eða hefðu ekki verið rýndar.
Þá standa út af 38 kostir sem
ekki hefur verið skilað til verk-
efnastjórnar með nauðsynlegum
upplýsingum. Það er ýmist vegna
þess að Orkustofnun hefur gert at-
hugasemdir við upplýsingar frá
orkufyrirtækjunum eða stofnunin
hefur ekki lokið vinnu við að setja
saman upplýsingar um kosti sem
hún sjálf telur nauðsynlegt að hafa
með í rammaáætlun. Í skilabréfinu
kemur fram að vonast er til að
megnið af skilgreiningum á tilhögun
virkjanakosta verði tilbúið fyrir lok
febrúar en skýrslan í heild liggi þó
ekki fyrir fyrr en í sumar.
Í tillögum Orkustofnunar er
fjöldi kosta sem orkufyrirtækin hafa
ekki tekið upp og jafnvel fallið frá.
Guðni A. Jóhannesson orkumála-
stjóri segir að ýmis sjónarmið séu
þar að baki. Nefnir hann að hallað
hafi á vatnsaflið í síðustu ramma-
áætlun og talið mikilvægt að bæta
við kostum á því sviði. Þá sé mikil-
vægt að finna virkjanakosti utan
gosbeltisins til að auka raforku-
öryggið og virkjanir af ýmsum
stærðum í mismunandi héruðum til
að hægt sé að virkja til marg-
víslegra þarfa. Verkefnisstjórnin
sem nú starfi eftir nýjum lögum taki
síðan allt mengið og endurraði því.
Þrefalt samráð
Skipaðir hafa verið tveir af
þremur faghópum sem vinna munu
að mati á virkjanakostunum á veg-
um verkefnisstjórnar um ramma-
áætlun. Verkefnisstjórnin og fag-
hóparnir þurfa sinn tíma til að vinna
og auk þess er í lögunum gert ráð
fyrir tvöföldu samráði við almenn-
ing. Verkefnisstjórnin á að skila til-
lögum það tímanlega að umhverfis-
ráðherra geti lagt fram tillögu um
röðun kosta og fengið afgreidda á
Alþingi vorið 2017. Áður en ráð-
herra gengur frá þingsályktunar-
tillögu sinni um verndar- og orku-
nýtingaráætlun þarf þriðja
samráðsferlið að fara fram.
Stefán Gíslason, formaður
verkefnisstjórnarinnar, hef-
ur sagt að til þess að það sé
unnt þurfi hún að vera tilbú-
in með endanlegar tillögur
ekki seinna en í mars 2016.
Verkefnisstjórn vinn-
ur nú í 50 orkukostum
Morgunblaðið/RAX
Þjórsá Áfram verður fjallað um virkjanakosti í Neðri-Þjórsá. Hvamms-
virkjun er enn undir þar sem Alþingi hefur enn ekki sett hana í nýtingu.
„Þetta er mjög stór pakki sem
þarf að klára á einu ári,“ segir
Stefán Gíslason, formaður verk-
efnastjórnar 3. áfanga ramma-
áætlunar. Verkefnisstjórnin var
á fundi í Orkustofnun í gær til
að fara yfir málið.
Stefán tekur fram að farið
verði sérstaklega yfir þá virkj-
anakosti sem flokkaðir voru í
nýtingar- og verndarflokka í 2.
áfanga rammaáætlunar. Ekki
verði farið í endurmat á þeim
nema forsendur hafi breyst það
mikið að ástæða sé talin til
breytinga. Listinn muni
því styttast eitthvað og
meiri tími gefast til að
meta nýja kosti og þá
sem voru í biðflokki. Síð-
an verði tíminn að leiða í
ljós hvort tími gefist
til að meta alla
kostina eða
hvort nauðsyn-
legt verði að
forgangsraða.
Stíf vinna
framundan
3. ÁFANGI RAMMANS
Stefán Gíslason