Ægir - 01.04.2014, Page 36

36
Samband stéttarfélaga sjó­
manna á höfuðborgarsvæðinu
er án efa eitt mikilvægasta fé­
lag sem við Íslendingar höfum
átt en stofnfundur þess var
haldinn í nóvember 1937. Sjó­
mannadagsráð þvír barist ötul­
lega í 77 ár fyrir bættum að­
búnaði, öryggi og kjörum sjó­
manna sem hafa unnið við
undirstöðuatvinnugrein okkar
Íslendinga við misjöfn skilyrði.
Ellefu stéttarfélög sjómanna í
Reykjavík og Hafnarfirði komu
að stofnuninni.
Þriðji hver Reykvíkingur mætti
„Gildi sjómannadagsins hefur
verið ótvírætt frá því hann var
fyrst haldinn 1938,“ segir Guð-
mundur Hallvarðsson formaður
Sjómannadagsráðs. „Upphafið
var að Henry Hálfdánarson, sem
þá var formaður Félags loft-
skeytamanna, fékk bréf frá nor-
rænum samtökum loftskeyta-
manna þar sem hvatt var til að
tekinn yrði upp einn minningar-
dagur á ári til að minnast
drukknaðra loftskeytamanna.
Henry sneri þessu upp á ís-
lenska vísu, efndi til fundar í
nóvember 1937 og kallaði til 11
stéttarfélög sjómanna í Reykja-
vík og Hafnarfirði. Þar með var
Sjómannadagsráð stofnað með
þeim tilgangi að halda einn
minningardag á ári til að minn-
ast drukknaðra sjómanna og
minna um leið á mikilvægi sjó-
mannastéttarinnar og kynna
fólki áhættusöm störf sjó-
manna. Fyrsti sjómannadagur-
inn var haldinn á hvítasunnunni
1938 og tókst vonum framar.
Að viðstöddum tíu þúsund
manns við styttu Leifs Eiríksson-
ar var látinna sjómanna minnst
en það þýddi að þriðji hver
Reykvíkingur var mættur til að
hlusta á ræðuhöld og minnast
látinna ættingja, vina og
annarra sem drukknað höfðu
við sjómennsku. Útvarpað var
frá hátíðahöldunum sem þóttu
takast mjög vel og um kvöldið
fór aðal hófið fram á Hótel Borg.
Þar voru haldnar 11 ræður undir
borðhaldinu og ættjarðarlög
spiluð á milli ræðumanna. Þess
var sérstaklega getið að hóf sjó-
manna á Hótel Borg hafi tekist
ákaflega vel og ekki hafi verið
brotið eitt einasta glas,“ segir
Guðmundur og brosir að sög-
um af skemmtunum sjómanna
þar sem iðulega er glatt á hjalla.
Stefnumótun og framtíðarsýn
Guðmundur segir að fljótlega
hafi menn gert sér grein fyrir að
ekki væri ráð að eina starfsemi
ráðsins yrði að halda utanum
sjómannadag svo að í byrjun
árs 1939 hafi verið sett á stofn
nefnd sem kölluð var „stefnu-
skrárnefnd“. „Í dag væri hlut-
verk slíkrar nefndar stefnumót-
un og framtíðarsýn,“ segir
hann. „Sigurjón Á. Ólafsson var
formaður þessarar nefndar og
þegar hún skilaði af sér greinar-
gerð var orðuð þessi spurning:
„Hvað er það sem ríki og
sveitarfélög munu ekki gera í
nánustu framtíð fyrir sjómenn?“
og svarið var: „Að byggja elli-
og hvíldarheimili fyrir aldraða
sjómenn.“ Þar með segir Guð-
mundur að strax hafi orðið bar-
áttumál Sjómannadagsráðs að
standa fyrir slíkum heimilum
fyrir farmenn og fiskimenn. „Til-
lagan var samþykkt og það var
upphafið að því að nú á og rek-
ur Sjómannadagsráð Hrafnistu í
Reykjavík og Hafnarfirði en sér
um rekstur hjúkrunarheimila í
Kópavogi og Reykjanesbæ,
Happdrætti DAS, orlofssvæðið
að Hraunborgum í Grímsnesi,
Naustavör ehf. og Laugarásbíó
sem leigt er til Kvikmynda-
hússins ehf.“
Af hverju
Sjómanna-
dagsráð?
Guðmundur Hallvarðsson, formaður Sjómannadagsráðs.
S
jóm
a
n
n
a
d
a
g
u
rin
n
Fjölbreytt þjónusta
við sjávarútveg
Bás G40
» SÖLUDEILD
» SÉRPANTANIR
» DIESELSTILLINGAR
» VARAHLUTAÞJÓNUSTA
» TÚRBÍNUVIÐGERÐIR OG SALA
DVERGSHÖFÐI 27
110 Reykjavík
Sími 535 5850 - blossi.is
NÝTT
VökvaspilAfgastúrbínurHita- & þrýstimælar
Kranar Efnavörur Loftpressur
Vélar & varahlutir Dælur Síubúnaður