Dagblaðið Vísir - DV - 02.11.2009, Blaðsíða 6

Stjórnvöld hafa enn ekki brugðist
við tilmælum GRECO, samtaka ríkja
í Evrópuráðinu, um hertar refsingar
gegn mútubrotum og aukið gagnsæi
í fjármálum frambjóðenda og stjórn-
málaflokka. Frestur sem gefinn var
til að bregðast við tilmælum rann út
í gær.
Ísland staðfesti og fullgilti aðild
sína að GRECO fyrir tíu árum. Síð-
an þá hafa eftirlitsmenn samtakanna
komið að minnsta kosti þrisvar sinn-
um til landsins og gert athugasemd-
ir á mörgum sviðum. Meðal annars
stuðluðu athugasemdir GRECO að
endurskoðun laga um fjármál stjórn-
málaflokka sem tóku gildi 1. janúar
2007.
Í sumar var rannsókn á framlög-
um til stjórnmálaflokkanna aftur til
ársins 2002 leidd í lög. Einstökum
frambjóðendum er einnig skylt að
framvísa gögnum um fjármál kosn-
ingabráttu aftur til ársins 2005. Frest-
ur flokka og einstakra frambjóðenda
til að skila þessum gögnum er til 15.
nóvember næstkomandi.
Reynir á ný lög
Þótt þegar hafi reynt á nýju lögin um
fjármál stjórnmálaflokkanna voru
sérfræðingar Evrópuráðsins ekki
sáttir eftir veru sína hér á landi haust-
ið 2007 og töldu að betur mætti gera
til þess að auka gagnsæi í fjáröflun
frambjóðenda og stjórnmálaflokka.
Meðal tilmæla sem beint var til
stjórnvalda var að gert yrði skylt að
upplýsa hvaða einstaklingar hefðu
stutt stjórnmálaflokka umfram lág-
mark, en eins og nú er háttað er ein-
ungis skylt að upplýsa framlög fyrir-
tækja.
Einnig var til þess mælst að regl-
ur um skil frambjóðenda á gögnum
til Ríkisendurskoðunar yrðu gerðar
skýrari. Meðal annars er talið brýnt
að skýrt liggi fyrir hvenær kosninga-
barátta er talin hefjast og að pening-
ar sem renni í sjóði frambjóðenda
frá stuðningsmönnum séu rétt fram
taldir.
Þess má geta að í anda nýju lag-
anna krafðist Ríkisendurskoðun þess
að liðlega 320 frambjóðendur í þing-
kosningunum í lok apríl síðastliðins
legðu fram gögn um fjáröflun um-
fram 300 þúsund krónur ellegar yf-
irlýsingu um að kosningabaráttan
hefði kostað minna. Þegar frestur til
að skila gögnum rann út 25. október
höfðu aðeins um 180 frambjóðend-
ur og kjörnir þingmenn, eða liðlega
helmingur, skilað gögnum um fjár-
reiður kosningabaráttu sinnar.
Upplýsingar fyrir fram
GRECO mælist einnig til þess að
leitað verði leiða til þess að upplýsa
kjósendur um fjármögnun kosninga-
baráttu áður en kosningar fara fram.
Með slíkar upplýsingar að vopni
væru kjósendur meðal annars betur
í stakk búnir til þess að meta hags-
munatengsl frambjóðendanna út frá
fjárhagslegum stuðningi við þá.
Eins og DV hefur greint frá eru
dæmi þess að frambjóðendur og
kjörnir þingmenn hafi leitast við að
hylja tilveru stuðningsmannafélaga
og komið sér undan því að gera grein
fyrir framlögum og upplýsa hverjir
leggi þeim fé í prófkjörs- eða kosn-
ingabaráttu. Þetta á síður við um
sjálfa stjórnmálaflokkana eftir gildis-
töku nýju laganna um fjármál þeirra.
Svo sem kunnugt er hafa þeir að
mestu gert grein fyrir fjármálum sín-
um til ársloka 2006. Í fyrra voru svo
meðal annars birtar upplýsingar um
30 milljóna króna framlag FL Group
og 25 milljóna króna framlag Lands-
bankans til Sjálfstæðisflokksins.
Framlögin þóttu jaðra við mútur og
ákvað Sjálfstæðisflokkurinn að skila
upphæðinni á tilteknu tímabili.
Sofandi Íslendingar
Í skýrslu GRECO frá 2008 segir að
ólíkar túlkanir hér á landi á spill-
ingu og mútubrotum hafi í för með
sér aukna hættu á að Ísland stand-
ist ekki þær kröfur sem gerðar eru í
Evrópusáttmálanum um spillingu og
viðurlög við brotum. Þetta eigi eink-
um við um ákvæði um mútubrot og
viðskipti sem snúa að þingmönnum
og óviðeigandi misnotkun á stöðu
þeirra til eigin hagsbóta. „Sú ríkj-
andi hugmynd að spilling sé afar lít-
il á Íslandi getur haft neikvæð áhrif á
hversu vökulir Íslendingar eru gagn-
vart mögulegri spillingu í nútíð og
framtíð. Þetta er afar þýðingarmikið
á tímum mikils hagvaxtar með mikl-
um fjárfestingum íslenskra fyrirtækja
innanlands sem erlendis, aukins
markaðsfrelsis og einkavæðingar.“
Hafa ber í huga að ofangreind um-
mæli eru rituð hálfu ári fyrir banka-
hrunið.
Nefndin taldi afar þýðingarmikið
að refsing fyrir mútubrot í einkageir-
anum yrði þyngd hér á landi og að
tryggt yrði að ákvæði hegningarlaga
um mútubrot næðu einnig tryggilega
til alþingismanna.
6 mánudagur 2. nóvember 2009 fréttir
Bjössi í World Class fékk húsleigu lækkaða hjá móðurfélaginu:
Landsbankinn hjálpaði til
Benedikt Einarsson, sérfræðingur
á lánasviði Landsbankans, aðstoð-
aði eigendur World Class við að færa
verðmæti úr greiðsluþrota félagi yfir
í annað félag. Hann rifti leigusamn-
ingnum við félagið í fjárhagsvand-
anum, Þrek ehf., og síðan var leigan
færð yfir í upprunalegt rekstrarfélag
líkamsræktarstöðvanna, Laugar ehf.,
með aðstoð lögmanns.
Björn Leifsson játar að rekstar-
samningar og daglegar tekjur, þar
með talinn viðskiptahópur félags-
ins, sem hefur að geyma fyrir tuttugu
þúsund meðlimi, hafi verið færðar
milli félaga til að bjarga rekstrinum.
Til þess að það væri hægt þurfti að-
stoð Landsbankans.
Þrek ehf. stefnir hraðbyri í gjald-
þrot þar sem félagið var í ábyrgð fyrir
lánum í útrásarverkefni í Danmörku.
Eftir að danska ævintýrið gekk ekki
upp féllu ábyrgðir á félagið og til að
bjarga rekstrinum ákvað Björn að
færa hann yfir á annað félag. Þang-
að hafa rekstrarsamningar og dag-
legar tekjur World Class verið færðar.
Það kom í hlut Landsbankans, ásamt
lögmanni eigenda World Class, að
færa húsaleigusamning World Class
Laugum af hinu gjaldþrota fyrirtæki
yfir á annað félag.
Aðspurður játar Björn því að
rekstri líkamsræktarstöðvanna hafi
verið bjargað með áðurnefndum
hætti en leggur áherslu á að ferlið sé
allt saman löglegt. „Húsið er nú leigt
inn á hina kennitöluna, ef við horf-
um á þetta kalt frá sjónarhóli Lands-
bankans er eðlilegt að þeir hafi vilj-
að færa leiguna á aðra kennitölu
og halda áfram að hafa reksturinn í
höndum þeirra sem kunna að reka
þetta. Hvað átti bankinn að gera?
Færa þetta í hendurnar á Jóhannesi
í Bónus?“ spyr Björn og bætir við.
„Ég fékk meira að segja lækkun á
leigunni.“
Þrátt fyrir ítrekaðar tilraunir fást
engin svör frá Landsbankanum.
Bankinn ber fyrir sig bankaleynd og
neitar að svara spurningum DV um
málið.
trausti@dv.is
Hjálpsamur banki Til að geta bjargað rekstri World Class þurftu eigendurnir aðstoð
Landsbankans.
Sex stútar á
laugardagsnótt
Sex ökumenn voru hand-
teknir fyrir ölvunarakstur í
umdæmi lögreglunnar á höf-
uðborgarsvæðinu aðfaranótt
sunnudags. Töluverður erill
var hjá lögreglunni vegna ölv-
unar í miðbæ Reykjavíkur en
töluverður fjöldi var á nætur-
lífinu vegna hrekkjavökunn-
ar. Tíu gistu fangageymslur
vegna ölvunar og annarlegs
ástands en engar líkamsárásir
höfðu verið kærðar að morgni
sunnudags. Þá voru tíu til-
kynningar á borði lögreglu
á sunnudagsmorgni vegna
minniháttar umferðaróhappa.
Einelti í Silfri
Egils
„Það liggur fyrir
að þar féllu orð
sem eru meið-
yrði að mínu
viti,“ sagði Jón
Magnússon,
hæstaréttarlög-
maður og fyrr-
verandi þing-
maður, um þátt
Egils Helga-
sonar á Ríkissjónvarpinu, Silfur
Egils, í þættinum Á Sprengisandi
á Bylgjunni í gær. Jón sagði um-
mæli í garð sonar hans og Davíðs
Oddssonar í Silfri Egils jaðra við
meiðyrði. Sonur Jóns er Jónas
Fr. Jónsson, fyrrverandi forstjóri
Fjármálaeftirlitsins.
Glas í höfuð lög-
reglumanns
Ung kona henti glasi í höfuð lög-
reglumanns fyrir utan skemmti-
stað á Selfossi á laugardagsnótt
en árásin var tilhæfulaus að sögn
lögreglunnar og átti sér engan
aðdraganda. Konan var færð í
fangageymslu lögreglunnar á
Selfossi og var látin sofa þar úr
sér ölvunina. Lögreglumaður-
inn hlaut mar og bólgur á höfði
en honum varð að öðru leyti
ekki meint af árásinni. Þá tókst
ökumanni á Selfossi að velta bíl
sínum innanbæjar en lögreglan
segir hann hafa verið að spóla í
hringi og við það velt bílnum. Þá
var einn ökumaður tekinn fyrir
ölvunarakstur á Selfossi á laugar-
dagsnótt.
Lamað eftirlit
gagnvart einokun
Þáttastjórnandinn Egill Helga-
son skrifaði um grein Styrmis
Gunnarssonar
í Morgunblað-
inu á laugar-
daginn á blogg-
síðu sinni. Egill
segir mikið til í
orðum Styrmis
þegar hann
leggur til að
sett verði víð-
tæk löggjöf til
þess að tryggja
frjálsa sam-
keppni og koma í vef fyrir ein-
okun stórfyrirtækja sem verður
til í skjóli frjálsrar verslunar án
sjálfsagðs aðhalds.Egill bætir þó
við að vandinn sé að stjórnmála-
flokkar hafi ekki sýnt áhuga á að
takast á við einokun. „Eftirlits-
stofnanir hafa verið sem lamaðar,
og skilningsleysið á þessum mál-
um hefur verið algjört, líka hjá
dómstólum,“ skrifar Egill og segir
að það hafi ekki verið fyrr en að
rangir aðilar hafi komist til valda í
fjölmiðlum að reynt var að brjóta
á bak aftur fákeppnisvald þar.
„ ...margháttuð önnur einokun
vakti ekki slík viðbrögð.“
„Sú ríkjandi hugmynd
að spilling sé afar lítil á
Íslandi getur haft nei-
kvæð áhrif á hversu
vökulir Íslendingar
eru gagnvart mögu-
legri spillingu í nútíð og
framtíð.“
Frestur stjórnvalda til að verða við tilmælum frá Strassburg um hert viðurlög við
mútubrotum og aukið gagnsæi í starfsemi stjórnmálaflokka rann út í gær. Enn verður
hert að frambjóðendum og stjórnmálaflokkum ef stjórnvöld verða við tilmælunum.
Aðeins um 180 frambjóðendur af 320 höfðu gert grein fyrir fjármálum framboða sinna
hjá Ríkisendurskoðun þegar frestur rann út fyrir viku.
JóHann HaUkSSon
blaðamaður skrifar: johannh@dv.is
REynt að uppRæta Laun-
unG mEð fRamboðSfé
Fallin á tíma Frestur stjórnvalda til að verða við tilmælum
frá Strassburg um hert viðurlög við mútubrotum og
aukið gagnsæi í starfsemi stjórnmálaflokka rann út í gær.
Jóhanna Sigurðardóttir forsætisráðherra beitti sér fyrir
því að fjármál stjórnmálaflokkanna yrðu rannsökuð aftur í
tímann. Það var samþykkt á sumarþingi.