Dagblaðið Vísir - DV - 27.10.2010, Qupperneq 15

Minna veggrip Aldrei verður vísan um réttan
loftþrýsting í dekkjum of oft kveðin, sérstaklega ekki nú þegar
veturinn lætur á sér kræla. Þeir sem skipta yfir á vetrardekk ættu
að passa að hafa réttan loftþrýsting í hjólbörðunum. Of hörð eða
of lin dekk minnka veggripið þannig að bíllinn verður óstöðug-
ari, hvort sem er á þurrum götum, blautum eða snjóhvítum. Þess
utan er það staðreynd að rangur loftþrýstingur í dekkjum eykur
eldsneytiseyðslu bílsins. Hafið það hugfast þegar þið setjið dekk-
in úr geymslunni undir bílinn.
gleyMskan kostar Bifreiðaeigendur eru
minntir á að stundum gleymist að fara með bílinn í skoðun. Slíkri
gleymsku kanna að fylgja allt að fimmtán þúsund króna sekt,
sem þarf að greiða næst þegar bíllinn er færður til skoðunar. Ef
viðkomandi getur ekki greitt sektina við skoðun, hækkar sektin
um allt að 100 prósent. Á móti kemur að 50 prósenta afsláttur er
veittur af sektinni, greiðist hún innan ákveðins tíma. Það er góð
regla að bíða ekki fram á síðustu stundu með að fara með bílinn í
skoðun. Það sparast ekkert á því.
miðvikudagur 27. október 2010 neytendur 15
Svona virkar
greiðSluaðlögun
„Til þess að þú getir fengið greiðsluað-
lögun er gert ráð fyrir að þú getir ekki
staðið undir skuldum þínum til fram-
tíðar,“ segir Svanborg Sigmarsdótt-
ir, upplýsingafulltrúi umboðsmanns
skuldara. DV hafði samband við emb-
ættið og fékk að vita hvers kyns sam-
komulag fólk gengst undir þegar það
fer í svokallaða greiðsluaðlögun.
Um síðustu mánaðamót var
551 umsókn um greiðsluaðlögun í
vinnslu en þeim hefur fjölgað nokkuð
síðan þá. Markmið greiðsluaðlögunar
er að gera fólki í verulegum greiðslu-
erfiðleikum kleift að endurskipu-
leggja fjármál sín og koma jafnvægi
á milli skulda og greiðslugetu og svo
að það geti staðið við skuldbindingar
sínar um fyrirsjáanlega framtíð.
Niðurfærsla skulda
Svanborg segir að eftir að umsókn sé
samþykkt fái viðkomandi löglærð-
an umsjónarmann. Hann skoði um-
sóknina og finni út hvar skuldirnar
liggi og hver greiðslugetan sé í raun
og veru. Hann leggi svo fyrir tillögu
að samningi við kröfuhafa. „Hann
getur lagt til niðurfærslu skulda að
hluta, frystingu eða algjöra niður-
færslu lána,“ segir Svanborg en á
heimasíðu umboðsmanns skuldara
segir að með greiðsluaðlögun megi
einnig kveða á um skilmálabreyting-
ar krafna og eða breytt greiðsluform.
Aldrei hafnað samningi
Umboðsmaður skuldara leggur fram
tillögu að samningi við kröfuhafa.
Hafni þeir samningnum er hægt að
fara dómstólaleiðina. „Dómarinn
metur þá hvort þú eigir rétt á greiðslu-
aðlögun,“ segir Svanborg og bætir við
að mun erfiðara sé fyrir kröfuhafa að
segja nei við samningi ef dómsúr-
skurður liggi fyrir.
Spurð hversu langan tíma það taki
að fá greiðsluaðlögun segir Svanborg
að eftir að umsókn sé samþykkt taki
um þrjá mánuði að kalla inn kröfur
og koma öllu á hreint. Þegar búið sé
að leggja inn umsókn um greiðsluað-
lögun megi kröfuhafar hvorki krefjast
greiðslna né nauðungarsölu eða grípa
til annarra aðgerða gegn skuldurum.
„Ef svo kröfuhafar vilja ekki gangast
við samningnum bætist við sá tími
sem það tekur að fara með málið fyr-
ir dóm. Tíminn sem það tekur ræðst af
önnum hjá dómstólum,“ segir hún og
bætir við að það geti tekið einhverja
mánuði. Hingað til hafi kröfuhafar
hins vegar aldrei hafnað samningi sem
umsjónarmenn embættisins leggi til.
Mismunandi samningar
Samningurinn sem umsjónarmað-
urinn leggur fram gildir í eitt, tvö eða
þrjú ár – eftir því hvernig staðan er hjá
hverjum og einum. Við samningslok
er gert ráð fyrir því að búið sé að laga
skuldirnar að greiðslugetu þess sem
fór í greiðsluaðlögun. Svanborg seg-
ir hins vegar að erfitt sé að tala um al-
mennar reglur í greiðsluaðlöguninni
þar sem hvert mál sé einstakt. „Ef þú
ert ungur og vel menntaður, en tíma-
bundið atvinnulaus, þá getur samn-
ingurinn verið öðruvísi en hjá þeim
sem er kannski á bótum þar sem lítil
von er um bættan hag,“ segir hún en
tekur fram að ákvæði sé í lögunum
sem snýr að því að sá sem er í greiðslu-
aðlögun þurfi að láta umsjónarmann
sinn vita ef greiðslugeta minnkar, til
dæmis vegna veikinda. Þá sé mið af
því tekið. Hið sama eigi við ef tekjurnar
aukist verulega – þá þurfi fólk að láta
vita. „Það er ekki verið að tala um að
þú látir vita ef þú færð fimm þúsund
króna launahækkun heldur ef hagur
þinn vænkast verulega,“ segir hún.
Viðmið um framfærslukostnað
Þeir sem samþykkja greiðsluaðlög-
un þurfa að gangast undir ákveðin
neysluviðmið. Þannig er gert ráð fyr-
ir að fjögurra manna fjölskylda (par
með tvö börn) þurfi 156.100 krónur
á mánuði til að kaupa mat, hrein-
lætisvörur, borga lækniskostnað,
tómstundir, fatnað og ýmislegt. Það
skiptist þannig:
Matur og hreinlætisvörur: 105.300 kr.
Tómstundir: 8.300 kr.
Fatnaður: 17.500 kr.
Lækniskostnaður: 16.700 kr.
Ýmislegt: 8.300 kr.
Nákvæmara neysluviðmið
Við þetta bætist kostnaður ef barn
notar bleiur, 6.900 krónur, og ef
fjölskyldan á bíl, 41.000 krónur, en
sú upphæð er fengin hjá Félagi ís-
lenskra bifreiðaeigenda. Inni í þeirri
upphæð er ekki afborgun af áhvíl-
andi láni eða tryggingum á bílnum,
heldur er aðeins miðað við að rekst-
ur bílsins kosti 41 þúsund krónur á
mánuði.
En fleira fellur til. „Gera þarf sér-
staklega ráð fyrir föstum liðum í
framfærslu svo sem rafmagni, hita,
dagvistun barna, húsaleigu, fast-
eignagjöldum og fleiru samkvæmt
greiðsluseðlum,“ stendur á heima-
síðu umboðsmanns skuldara. Svan-
borg segir að tekið sé mið af fleiri
kostnaðarliðum, svo sem trygging-
um, en tekur fram að nefnd sérfræð-
inga sé að meta framfærslukostnað-
inn með nákvæmari hætti en áður og
hún muni skila niðurstöðum vænt-
anlega um áramót. Þá verði neyslu-
viðmiðin nákvæmari.
Svanborg segir að tekið sé mið af
aðstæðum fólks hverju sinni þegar
neysluviðmið sé metið. Sé til dæm-
is lækniskostnaður hærri en 16.700
krónur að jafnaði á mánuði sé tekið
tillit til þess. Viðmiðin sem að ofan
eru talin séu því ekki endilega end-
anleg. „Það eru ofboðslega marg-
ir sem vita ekki hver kostnaðurinn
er við framfærsluna og þetta er bara
viðmið sem notað er,“ segir hún og
bætir við að ef veruleg hækkun verði
á einhverjum föstum kostnaði, svo
sem húsaleigu, fasteignagjöldum
eða rafmagni, sé upphæðin sem fólk
hafi til ráðstöfunar endurskoðuð.
Mátt eiga bíl og hafa
nettengingu
Spurð hvort fólki sé gert að minnka
við sig húsnæði segir Svanborg að í
lögunum um greiðsluaðlögun sé gert
ráð fyrir hæfilegu húsnæði. Þannig
geti sá sem býr einn í einbýlishúsi
átt von á því að upp komi sú krafa að
hann minnki við sig. Umsjónarmað-
urinn sér um það mat. „Hins vegar
er tekið tillit til þess að kostnaður-
inn við að selja húsnæði getur verið
það mikill að það borgi sig ekki,“ seg-
ir Svanborg.
Hið sama gildir um bíl. Gert er ráð
fyrir að fjölskylda eigi einn bíl og ef
hann er sérstaklega dýr er fólki, að
sögn Svanborgar, ráðlagt að skipta
honum út fyrir annan ódýrari, sé það
hagstætt.
Í tölunum um neysluviðmið er
ekki sérstaklega minnst á kostnað við
áskrift að fjölmiðlum, síma og net-
tengingu. Svanborg segir aðspurð að
fólk megi hafa nettengingu, síma og
hóflegan fjölda áskrifta að fjölmiðl-
um. Þeim sem séu áskrifendur að
öllum fjölmiðlum sé ef til vill ráðlagt
að fækka þeim en aldrei gert að segja
þeim öllum upp.
Svanborg bendir þó á að fólki sé
í sjálfsvald sett hvort það skrifi und-
ir samninginn um greiðsluaðlögun.
Umsókn um greiðsluaðlögun skuld-
bindi ekki neinn til að skrifa undir.
„Það er mikilvægt að fólk skrifi ekki
undir samning sem það telur sig
ekki geta staðið við,“ segir hún að
lokum.
bALdur guðMuNdssoN
blaðamaður skrifar: baldur@dv.is
Í tölunum er ekki sér-staklega minnst á
kostnað við áskrift að fjölmiðl-
um, síma og nettengingu.
Þú mátt eiga hús og bíl þegar þú ert í greiðsluaðlögun. Þú mátt hafa áskriftir, nettengingu, síma og trygg-
ingar og það er tekið mið af því ef þú verður fyrir fjárhagslegum áföllum svo sem atvinnumissi eða veik-
indum. Þó að neysluviðmið umboðsmanns skuldara séu þröng er tekið mið af öðrum föstum kostnaði þegar
framfærsla er reiknuð út. svanborg sigmarsdóttir upplýsingafulltrúi svaraði spurningum DV um hvernig
greiðsluaðlögun virkar.
svanborg sigmarsdóttir Hjá umboðs-
manni skuldara er samið um niðurfærslu
lána en þú verður að lifa eftir ákveðnu
neysluviðmiði.
geturðu ekki borgað? Ef endarnir ná ekki
saman geturðu sótt um greiðsluaðlögun sem
hefur það að markmiði að þú getir staðið við
skuldbindingar þínar.