Dagblaðið Vísir - DV - 02.05.2011, Blaðsíða 3

jafn mikill. Hagvöxtur á Íslandi frá
árinu 1998, þegar reglan var sett,
hafi hins vegar einungis verið 3,4
prósent að meðaltali á ári þrátt fyrir
mikla skuldasöfnun. Hagvöxtur á Ís-
landi síðustu 30 árin hafi að meðal-
tali verið 2,9 prósent. Því standist
ávöxtunarkrafa lífeyrissjóðanna ekki
til lengdar.
Ásgeir tekur undir það að ávöxt-
unarkrafa íslenskra lífeyrissjóða sé
of há. Hann segist þó efast um að
verðtrygging verði afnumin á Íslandi
nema með inngöngu í Evrópusam-
bandið eða með einhverri annarri
meiri háttar kerfisbreytingu.
Afnám verðtryggingar eitt
helsta hagsmunamálið
Þann 4. nóvember síðastliðinn skip-
aði Guðbjartur Hannesson, félags-
og tryggingamálaráðherra, samráðs-
hóp um húsnæðisstefnu sem hafði
það hlutverk að móta heildstæða
húsnæðisstefnu. Samráðshópurinn
skilaði skýrslu sinni þann 19. apríl.
Ein af niðustöðum samráðs-
hópsins er að samræma eigi húsa-
leigu- og vaxtabótakerfið. Sigríð-
ur Ingibjörg Ingadóttir, formaður
samráðshópsins, telur núverandi
kerfi mismuna þeim sem séu á
leigumarkaði. Fólk með háar tekjur
fái vaxtabætur en ekki húsaleigu-
bætur. Það vekur athygli að hvergi
er minnst orði á áhrif verðtrygg-
ingar á íslenskan fasteignamarkað í
skýrslunni. Þó hlýtur að mega full-
yrða að afnám verðtryggingar sé
eitt stærsta hagsmunamál þeirra
sem eru að hugsa um að kaupa sér
sína fyrstu íbúð. Hið sama á við
um flesta þeirra sem eru með fast-
eignalán á Íslandi í dag.
Fréttir | 3Mánudagur 2. maí 2011
„Það hefur verið mikil hækkun á fast-
eignaverði í Noregi allt frá árinu 1992. Það
hafa komið niðursveiflur eins og gerðist
árið 2007 en fasteignaverð hefur verið að
hækka síðan í upphafi árs 2009,“ segir Kyrre
Aamdal, hagfræðingur hjá greiningardeild
DnB Nor Markets í Osló. Árið 2006 og 2007
hafi sést merki um yfirspennu á norska
fasteignamarkaðinum og jafnvel merki um
að fjárfestar hafi verið í spákaupmennsku
sem leiddi til „lítillar“ fasteignabólu. Það að
fasteignaverð hafi þegar byrjað að hækka
aftur í upphafi árs 2009 sýni að bólan á
árunum 2006 og 2007 hafi verið lítil í al-
þjóðlegum samanburði.
Jöfn uppsveifla frá 1992
Íbúðaverð í Noregi hækkaði að meðaltali
um átta prósent árið í fyrra og samkvæmt
þjóðhagsspá DnB Nor Markets er gert ráð
fyrir sömu hækkun árið á þessu ári. Aamdal
segir að spá þeirra geri ráð fyrir fimm
prósenta hækkun árið 2012 og fjögurra
prósenta hækkun árið 2013. Hann segir
erfitt að leggja mat á það hver sé eðlileg
raunhækkun fasteignaverðs í Noregi.
Markaðurinn hafi að mestu leyti verið á
uppleið allt frá árinu 1992 eftir norsku
fjármálakreppuna. Frá þeim tíma hafi
hagvöxtur, laun og fasteignaverð hækkað
nokkuð stöðugt þrátt fyrir lítils háttar
niðursveiflu árið 2008.
40–60 prósenta hækkun á næstu
tíu árum
Að mati Aamdals ætti verð á norskum
fasteignamarkaði að geta hækkað um
40 til 60 prósent á næstu tíu árum. „Ef
fasteignaverð hækkar í samræmi við tekjur
má gera ráð fyrir 5–6 prósenta hækkun á
ári,“ segir hann. Það sé hins vegar líklegt að
á vissum svæðum þar sem mikill uppgangur
er um þessar mundir eins og í Stavanger
og Osló verðir vöxturinn jafnvel enn meiri.
Dæmi um þetta er að í Rogaland-fylki, þar
sem Stavanger er, hefur fasteignaverð
hækkað um tæplega 40 prósent frá árinu
2009. Þetta skýrist meðal annars af því að
erlent vinnuafl aukist á vinsælum stöðum
í Noregi auk þess sem fólk úr dreifðari
byggðum flytur sig um set. Ekki ósvipuð
þróun og hefur verið á höfuðborgarsvæðinu
á Íslandi.
Breytilegir vextir á íbúðalánum
Vextir á íbúðalánum eru á bilinu 3,5–4
prósent í Noregi í dag. Þrátt fyrir að
norski seðlabankinn stefni að hækkun
stýrivaxta telur Aamdal ólíklegt að
vextir á íbúða lánum sem séu breytilegir
(fljótandi) fari yfir fimm prósent á næstu
árum. Skammtímavextir á norskum
fjármálamarkaði eiga að fara í allt að
4,7 prósent árið 2013 en Aamdal segir að
samkvæmt spátímabili DnB Nor Markets sé
gert ráð fyrir að skammtímavextir haldist
að meðaltali í kringum 2,8 prósent. Hins
vegar muni hækkun stýrivaxta leiða til
minni eftirspurnar á fasteignum þar sem
meirihluti íbúðalána í Noregi fylgi þróun
stýrivaxta. Því geri greiningardeild DnB Nor
Markets ráð fyrir að húsnæðisverð hækki
einungis um fimm prósent árið 2012 og
fjögur prósent árið 2013.
n 8% hækkun í fyrra og sömu hækkun spáð í ár
Uppsveifla á norskum
fasteignamarkaði
Hagstæðara
að búa í Noregi
Eigna myndun á Íslandi og í Noregi
Stavanger í Noregi Fasteignaverð
á svæðinu hefur hækkað um nærri 40
prósent frá árinu 2009.
MyNd ANNAS SigMuNdSSoN
Á meðfylgjandi mynd eru sett upp dæmi af
sambýlisfólki sem hvert um sig er með um
400 þúsund krónur í laun á mánuði á Ís-
landi. Talið er að það gæti hækkað laun sín
í 750 þúsund krónur við sambærileg störf
í Noregi. Gefnar forsendur eru að það ráði
við að borga af 20 milljóna króna láni til
25 ára á Íslandi en gæti ráðið við að borga
af 35 milljóna króna láni til 25 ára í Noregi
vegna hærri tekna þar. Einnig er gengið
út frá því að það eigi fimm milljóna króna
höfuðstól sem það myndi leggja fram til
íbúðakaupa, hvort sem væri á Íslandi eða
í Noregi.
Svona gæti eignamyndun þeirra orðið
eftir tíu ár eftir því hvort þau halda áfram
að búa á Íslandi eða flytja til Noregs. Gert
er ráð fyrir að hækkun á Íslandi verði 40
prósent á næstu tíu árum en 60 prósent í
Noregi. Í tölum yfir Ísland er gert ráð fyrir
25 prósenta styrkingu krónunnar og 15
prósenta hækkun á fasteignamarkaði.
Íslenska lánið er með 5 prósenta verð-
tryggðum vöxtum og er gert ráð fyrir 3
prósenta verðbólgu út spátímann. Norska
lánið ber 3,7 prósenta óverðtryggða vexti
sem ekki breytast á spátímanum. Búið er
að núvirða höfuðstól árið 2021 miðað við
þriggja prósenta verðbólgu út spátímann á
Íslandi og 1,5 prósenta verðbólgu í Noregi.
ÍSlANd NorEgur
Verð 2011
25 milljónir
Höfuðstóll 2011
5 milljónir
Fasteignalán:
20 milljónir
Verð 2011
35 milljónir
Höfuðstóll 2011
5 milljónir
Fasteignalán:
35 milljónir
Verð 2021
40 milljónir
Höfuðstóll 2021
14 milljónir
Verð 2021
64 milljónir
Höfuðstóll 2021
34,5 milljónir
Há greiðslubyrði Greiðslubyrði lána á Íslandi er miklu hærri en í Noregi.
MyNd róBErt rEyNiSSoN