Dagblaðið Vísir - DV - 02.05.2011, Blaðsíða 14

„Við fórum nokkur frá Velbú í heim-
sókn til eggjaframleiðanda sem
framleiðir vistvænt vottuð egg. Eft-
ir heimsóknina kynntum við okk-
ur reglugerðina um vistvæna vottun
og vorum öll sammála um að að-
staða dýranna væri ekki í samræmi
við reglugerðina. Fuglarnir fá ekki að
fara út og eru í frekar þröngu rými.
Þetta gefur neytandanum blekkjandi
mynd af því sem um er að ræða,“ seg-
ir Árni Stefán Árnason, lögfræðingur
og meðlimur í Velbúi. Eggjaframleið-
andinn sem um ræðir er Brúnegg og
vert er að benda á þann samstarfs-
vilja fyrirtækisins að leyfa samtök-
unum að heimsækja búið og leyfa
myndatöku.
Engin útigerði
Samkvæmt reglugerð um vistvæna
vottun frá 1998 skal gæta þess að
hænsnin njóti eðlislægs atferlis í hví-
vetna, þau skuli vera í lausagöngu í
húsi og njóta útvistar þegar aðstæð-
ur leyfa auk þess sem hús og útigerði
skulu vera þurr og hús vel loftræst,
hæfilega björt og auðþrífanleg. Árni
Stefán segir að svo hafi ekki verið á
eggjabúinu. „Það er alveg af og frá að
segja að þær geti notið eðlislægs at-
ferlis, það mundi hver sem er viður-
kenna það. Auk þess sáum við engin
útigerði, þau voru í gluggalausu rými
sem var lýst upp með rafmagnslýs-
ingu og ammóníakslyktin var slík að
við eiginlega flúðum út,“ segir Árni
Stefán. Hann bætir við að hann hafi
ekki komið inn á fleiri eggjabú og
segir það vera vegna skorts á upp-
lýsingum um hvaða bú hafi vistvæna
vottun. Í febrúar sendi hann öllum
búnaðarsamböndum landsins fyrir-
spurn þar sem hann bað um upp-
lýsingar um hvort samböndin hefur
viðurkenningu um vistvæna vottun.
Hann fékk svör frá helmingi bún-
aðarsambandanna en ekkert þeirra
staðfesti að þau hefðu gefið út vottun
á vistvænar landbúnaðarafurðir.
Álag á dýrunum
Árni Stefán veltir því fyrir sér hvort
það sé hreinlega verið að blekkja
neytendur. „Mér finnst það persónu-
lega þar sem ekki er farið eftir þeim
kröfum sem reglurnar segja til um.
Þetta er auglýst sem mjög heilsu-
samleg vara og að dýrin séu frjáls.
Það er hins vegar ekki þannig. Þetta
eru að vísu gólfhænur en það er
mjög þröngt um þær, þær fara aldrei
út og eru alltaf undir raflýsingu,“ seg-
ir hann og bætir við að það sé mik-
ið álag á dýrunum. Mikilvægt sé því
að rétt sé staðið að aðbúnaði dýr-
anna og samkvæmt því sem hann sá
sé það ekki gert í samræmi við reglu-
gerðina.
Eftirlitið ekki sem skyldi
Heimilt er að einkenna íslenskar
sláturafurðir, aðrar búfjárafurðir og
afurðir nytjajurta með merki fyrir
vistvæna landbúnaðarafurð, upp-
fylli þær kröfur þessarar reglugerð-
ar.
Það eru Búnaðarfélögin sem
veita vottunina en þegar blaðamað-
ur náði tali af starfsmanni Búnaðar-
félags Suðurlands og spurðist fyrir
um hvernig eftirliti væri háttað sagði
hann að úttektir hjá framleiðendum
og afurðastöðvum færu í flestum til-
fellum einungis einu sinni fram en
ekki einu sinni á ári eins og segir til
um í reglugerðinni.
Árni Stefán telur að hér sé um
hreina pólitík að ræða og persónu-
tengsl. „Menn komast upp með
ýmislegt í skjóli tengsla. Það er ekk-
ert opinbert eftirlit og búnaðarsam-
böndin votta þetta en virðast svo ekki
halda utan um þetta eins og þeim
ber.“
Óbeinar blekkingar
„Sú krafa er uppi hjá neytendum
að þeir fái betri upplýsingar en það
er mín skoðun að verið sé að beita
óbeinum blekkingum. Þeir gefa
ákveðna hluti í skyn á umbúðunum
til þess að fá neytendur til að kaupa
vöruna. Það er einungis verið að fegra
hlutina og gefa ranga mynd af raun-
veruleikanum til að fá neytandann
til að trúa því að hann sé að leggja
eitthvað gott til málanna með því að
kaupa þessa afurð,“ segir Árni Stef-
án en bætir við að vitanlega sé þetta
betra en að kaupa búregg. Neytendur
verði þó að gera sér grein fyrir því að
þeir séu ekki að kaupa egg úr hænum
sem gangi lausar úti og bíti gras. Hann
hafi sjálfur trúað því lengi.
Grunur um misnotkun
Hann segir að sér hafi verið bent á
að ákveðinn grunur væri uppi um
að einhverjir framleiðendur notuðu
stimpilinn án tilskilinna leyfa. „Mér
sýnist sá grunur á rökum byggður.
Ég ætlaði að komast að því hverj-
ir eru raunverulega með vottun en
mér hefur ekki tekist að fá þær upp-
lýsingar. Hvað segir það okkur? Þegar
öllu er á botninn hvolft er þetta neyt-
endamál og það er ljótt ef það er ver-
ið að plata fólk.“
14 | Neytendur Umsjón: Gunnhildur Steinarsdóttir gunnhildur@dv.is 2. maí 2011 Mánudagur
Mýkingarefni
á rykið
Einn af fáum ókostum við hækk-
andi sól er að skyndilega verður
rykið yfirþyrmandi sýnilegt á hinum
ýmsu stöðum og ekki síst á raftækj-
um. Þegar þurrkað er af er tilvalið
að nota mýkingarefni. Efnið er afraf-
magnandi og stórsniðugt til þess að
meðal annars strjúka af rimlagardín-
um og rafmagnstækjunum. Blandið
mýkingarefninu við vatn og vindið
tusku upp úr því. Þetta mun halda
rykinu frá í einhvern tíma.
Naglarnir geta verið dýrir Nagladekkin
eiga nú að vera farin undan bílunum og er lögreglan farin að
sekta þá sem hafa ekki skipt enn. Það er því vert að rifja upp
staðreyndir um nagladekk sem má finna á nattura.is. Þar segir
að nagladekk spæni upp malbikið og skapa þannig svifryks-
mengun. Í sumum dekkjum er jafnframt að finna hættuleg
efni sem geta borist út í umhverfið. Það sé því betra fyrir
umhverfið og heilsu okkar allra að nota heilsársdekk í stað
naglanna. Höfum það í huga næsta haust.
E
ld
sn
ey
ti Verð á lítra 241,4 kr. Verð á lítra 242,3 kr.
Bensín Dísilolía
Verð á lítra 240,9 kr. Verð á lítra 242,1 kr.
Verð á lítra 242,8 kr. Verð á lítra 242,3 kr.
Verð á lítra 240,8 kr. Verð á lítra 242,0 kr.
Verð á lítra 240,9 kr. Verð á lítra 242,1 kr.
Verð á lítra 241,1 kr. Verð á lítra 242,3 kr.
Algengt verð
Atlantsolía
Algengt verð
Höfuðborgin
Melabraut
Algengt verð
Góð upplifun
n Lofið fær Hótel Natur við Eyjafjörð.
Hótelgestur sem var þar fyrir stuttu
vildi koma eftirfarandi á fram-
færi. „Þetta er alveg einstak-
lega frábært hótel við Eyja-
fjörð, fallegur staður, góð
herbergi og sérstaklega
elskulegir staðarhald-
arar. Að gista þar er, að
mínu mati, uppskrift að
góðri upplifun.“
Kunnáttuskortur
n Lastið að þessu sinni fær Lyfja í
Smáralind. Viðskiptavinur segist hafa
farið þangað til að kaupa hitamæli en
starfsmenn hafi lítið getað leiðbeint.
„Ég bað um aðstoð við að finna rétta
hitamælinn og þeir tveir
starfsmenn sem aðstoð-
uðu mig vissu minna
um úrval hitamælanna
hjá sér en ég, og hafði
ég þó alls enga kunn-
áttu aðra en þá sem ég las
mér til um á merkimiðum
Lyfju í hillunni.“
SENDIÐ LOF EÐA LAST Á NEYTENDUR@DV.IS
Lof&Last
Úr reglugerð um vistvæna vottun
„Gæðaeftirlit er til þess að tryggja að framleiðsla sláturafurða, annarra búfjárafurða og
afurða nytjajurta, sem merkt er „Vistvæn landbúnaðarafurð“, uppfylli kröfur þess-
arar reglugerðar. Eftirlitsaðilar með gæðastjórnun samkvæmt reglugerð þessari eru
búnaðarráðunautar og dýralæknar, sem sótt hafa sérstök námskeið eins og krafist er
hverju sinni og hlotið hafa viðurkenningu landbúnaðarráðuneytisins til að starfa við
eftirlitið. Hver framleiðandi og afurðastöð sem óskar eftir viðurkenningu skal sækja um
hana til viðkomandi búnaðarsambands sem felur eftirlitsaðila að framkvæma úttekt
á framleiðsluaðstöðu umsækjanda. Eftirlitsaðilar skulu eigi sjaldnar en einu sinni á ári
gera úttekt hjá framleiðendum og afurðastöðvum sem hafa hlotið viðurkenningu á
aðstöðu, þar með talið landgæðum og búnaði til framleiðslu og vinnslu.“
Um húsakost og búnað segir:
„Hús og útigerði skulu vera þurr og hús vel loftræst, hæfilega björt og auðþrífanleg.
Tryggja þarf nægan undirburð í húsi og skulu hænsnin hafa aðgang að setprikum, sandi
og fersku vatni allan sólarhringinn. Þau skulu hafa aðgang að varpkössum, einum
á hverjar fimm hænur. Lágmarks gólfrými skal við það miðað að á hvern fermetra
gólfflatar skulu vera mest átta hænur. Heimilt er að hafa net eða grindur í allt að 2/3
gólfflatar í húsi. Hámarksfjöldi varphænsna skal eigi vera meiri en 10.000 í hverri fram-
leiðslueiningu. Utandyra skulu hænsnin ekki ganga stöðugt á sömu blettunum.“
Gunnhildur Steinarsdóttir
blaðamaður skrifar gunnhildur@dv.is
n Aðbúnaður hænsna er ekki í sam-
ræmi við reglugerð um vistvæna
vottun n Lögfræðingur segir að að-
búnaðarreglur séu fjarri því að vera í
samræmi við dýraverndunarlög
Árni Stefán Árnason Hefur kynnt sér
reglugerð um vistvæna vottun.
MYND STEFÁN KARLSSON
„Fara ekki út og
eru í þröngu rými“
Gólfhænur Hænurnar hjá
Brúneggjum eru ekki lokaðar
inni í búrum. MYND VELbú