Dagblaðið Vísir - DV - 17.09.2012, Blaðsíða 6

„Mér féllust
bara hendur“
Berskjaldað í svartri vinnu
n 0,5 prósent af vinnutíma Íslendinga innan veggja heimilisins
S
törf innan heimila er vaxandi
iðnaður í Evrópu og ekkert bend-
ir til þess að Ísland sé þar undan-
skilið,“ segir Drífa Snædal, MA
í vinnumarkaðsfræði, sem flutti er-
indið „Þegar heimili eins er vinnu-
staður annarra. Lagaumhverfi heim-
ilisstarfa á Íslandi“ í fyrirlestrarsal
Þjóðminjasafnsins á föstudag í síðustu
viku. Drífa hefur áhyggjur af réttar-
stöðu þeirra sem vinna störf á heimil-
um annarra og segir helst um ræstingar
kvenna að ræða og sagði greinina hér á
landi að stærstu leyti undir yfirborðinu.
„Ýmsar hættur fylgja því að vinna inni
á heimilum annarra,“ segir Drífa. „Það
sem vekur áhyggjur er að fólk er nær al-
gjörlega réttlaust þegar það er að vinna
þessa svörtu vinnu. Við þetta má bæta
að þegar fólk er að vinna á heimilum
annarra þá er það berskjaldað. Bæði
fyrir áreiti og þá verður ráðningarsam-
bandið persónulegt, sem flækir mál-
in. Þá er erfitt að draga skýrar línur um
hvað er vinna og hvað er ekki vinna.“
Drífu finnst tími til kominn að tak-
ast á við vandann. Hún vill koma mark-
aðnum upp á yfirborðið svo lög nái yfir
hann og uppfæra hjúalögin sem eru
enn í gildi frá árinu 1928 með tilliti til
breytts samfélags. „Það er ákveðið um-
burðarlyndi gagnvart svartri vinnu hér
á landi, sérstaklega heimilisstörfum.
Það sætir furðu að þetta hafi ekki ver-
ið kortlagt því það má leiða líkum að
því að meira en 0,5 prósent af vinnu-
tímum Íslendinga séu unnin í laun-
aðri vinnu innan heimila. Það þarf að
fara í þessi mál og forðast þá um leið að
festa stétta- og kynjamisrétti í sessi við
breytingar á lögum,“ segir Drífa og bæt-
ir því við að í Svíþjóð hafi verið hleypt af
stokkunum skattaívilnunarátaki svip-
uðu því og á Íslandi og er kallað „All-
ir vinna“. „Munurinn er sá að þar náði
átakið ekki bara yfir vinnu iðnaðar-
manna, heldur líka yfir heimilisstörfin.“
Við þurfum þó að taka tillit til sérstöðu
íslensks vinnumarkaðar við allar svona
breytingar. kristjana@dv.is
6 Fréttir 17. september 2012 Mánudagur
H
ún er kannski mismun-
andi tilfinningin sem fólk
fær þegar lögreglan hring-
ir en það er ekki hægt að
segja annað en að gleði
hafi fyllt hjarta Jóns Kristins Frið-
geirssonar þegar hann fékk símtal
frá lögreglunni á fimmtudag. Vesp-
an sem sonur hans keypti fyrir ferm-
ingarpeningana og saknaði sárt eftir
að henni var stolið var loks fundin!
Hann hélt rakleiðis niður á lögreglu-
stöð til þess að sækja vespuna og fara
með hana heim, en gleðin entist ekki
lengi. Um leið og hann sá vespuna
áttaði hann sig á því að hún var í rúst
og að skemmdarfíknin hefði ráðið
för hjá þeim sem stálu henni. Von-
brigðin voru ólýsanleg og þetta kvöld
var mikið grátið.
Gríðarlegt tjón
„Mér féllust bara hendur,“ segir Jón
Kristinn. „Ég átti von á því að hún
væri kannski eitthvað skemmd en
ekki svona svakalega. Ég veit ekki
hvar ég á að byrja að telja, allur fram-
hlutinn á henni er ónýtur, hún er
mikið brotin, sætið hefur verið rifið
af til að komast í bensíntakinn og það
er greinilegt að hún hefur verið not-
uð sem leikfang. Hún virðist einnig
hafa verið keyrð töluvert. Svo er
spurning hvort sumir hlutir hafi ver-
ið teknir af vespunni til þess að nota
á annað,“ veltir Jón Kristinn fyrir sér.
„Hún er gríðarlega illa farin. Þetta
er tjón upp á tugi þúsunda. Ég var
búinn að senda verkstæðinu á N1
myndir af vespunni en þeir ætla að
meta hjólið fyrir mig eftir helgi. Eftir
að hafa séð myndirnar þá sögðu þeir
strax að þetta hjól yrði ekki gert upp,
það kostaði að minnsta tvo þriðju af
heildarverði hjólsins. Skemmdar-
fíknin var þvílík.“
Mikið grátið
Áfallið var því mikið. „Ég get al-
veg sagt þér eins og er. Við erum öll
í sjokki. Jón Frímann ætlaði ekki að
vilja koma út og sjá vespuna en ég
vildi að hann sæi hana. Hann kom
loks út en var bara niðurbrotinn eftir
það. Það var mjög sárt að sjá hversu
illa farin vespan er því ég kem ekki til
með að geta gert hana upp yfir hann
eða keypt nýtt hjól. Þegar mamma
hans kom svo heim þá hélt ég að hún
myndi fá taugaáfall. Það var mikið
grátið í gær.“
Til þess að fá útrás fyrir reiðina
hefur Jón Frímann haldið sig úti á
golfvelli þar sem hann getur slegið
hvert höggið á fætur öðru og slegið
fast. „Hann getur ekkert annað gert,“
segir Jón Kristinn faðir hans.
Skemmdarfíknin sár
Hann segir að í raun hafi jafnvel ver-
ið verra að fá hjólið aftur í hendurnar
í þessu ásigkomulagi en að tapa því
alveg. „Ég tók myndir af hjólinu og
sendi út á fjölskyldu og vini. Nokkrir
komu strax í heimsókn og við vorum
sammála um að það hefði verið betra
ef hjólið hefði ekki fundist. Þetta er
eins og að bílnum manns sé stolið og
maður fái hann svo loks aftur eins og
flak, við stöndum uppi með ónýtan
hlut í höndunum og það er vont að
sjá þessa vanvirðingu og skemmdar-
fíkn. Ég skil ekki hvaða hugsun hef-
ur verið hjá þessum krökkum sem
stóðu á bak við þetta.“
Lögreglan fann vespuna í Vestur-
bænum en meira veit Jón Kristinn
ekki um afdrif vespunnar á þeim
tíma sem hún var týnd.
Að lokum segist hann ætla að
gera kröfu á unglingspiltinn sem stal
vespunni. „Ég kem til með að gera
það vitandi það að í dag fæ ég ekk-
ert. Þetta fer allt að skýrast þegar ég
er kominn með skýrari hugmynd af
kostnaði við viðgerð. Ég meina, við
fáum hana hvort eð er ekki bætta af
tryggingunum eða neitt,“ segir hann
svekktur. n
n Vespunni sem Jón Frímann keypti var stolið n Fannst aftur en í rúst
Ingibjörg Dögg Kjartansdóttir
blaðamaður skrifar ingibjorg@dv.is
Skemmdarverk Hér má sjá hvernig búið er að skemma vespuna en tjónið er metið upp á
tugi þúsunda, í raun borgar sig ekki einu sinni að reyna að laga þetta, vespan er bara ónýt.
Vespan var eyðilögð Jón Frímann og Jón
Kristinn bundu miklar væntingar við það að
finna vespuna og leituðu lengi. Lögreglan
fann hana svo í Vesturbænum og þá var hún
í afar slæmu ásigkomulagi.
Þingmenn gegn offitu:
Hitaeiningar í
skyndibita
verði merktar
Þrettán þingmenn hafa lagt fram
þingsályktunartillögu þess efnis
að velferðarráðherra beiti sér fyrir
því að sölustaðir sem selja skyndi-
bita upplýsi á áberandi stað um
magn hitaeininga í skyndibita-
réttum sem þar eru seldir. Tillaga
sama efnis hefur tvisvar áður verið
lögð fram en ekki verið afgreidd.
„Í nútímasamfélagi hefur orðið
æ vinsælla að fá sér skyndibita.
Mataræðið í vestrænum ríkjum
hefur þróast í þá átt að skyndi-
bitinn hefur unnið á gagnvart
hefðbundnum heimilismat. Þessi
þróun á án efa átt þátt í því að
mörg ríki hafa gert lýðheilsuá-
ætlanir þar sem lögð er áhersla á
aukna hreyfingu og bætt matar-
æði almennings. Norðurlandabú-
ar standa frammi fyrir áskorunum
hvað varðar lífsstíl og mataræði og
stjórnvöld flestra norrænna ríkja
telja brýnt að vinna gegn offitu og
lífsstíls- og velmegunarsjúkdóm-
um sem tengjast henni. Þau hafa
lagt áherslu á að bæta mataræði,
m.a. með því að auðvelda fólki
að velja holla matvöru. Til að svo
megi verða þarf að auðvelda fólki
að taka upplýst val, t.d. þegar það
velur sér skyndibita. Offita er að
verða eitt alvarlegasta heilbrigð-
isvandamálið hérlendis, en sam-
kvæmt upplýsingum frá OECD
þjáist fimmtungur landsmanna
af alvarlegustu tegund ofþyngd-
ar og Íslendingar eru orðnir fjórða
feitasta þjóð Evrópu, á eftir Bret-
um, Írum og Möltubúum,“ segir í
greinargerð sem fylgir tillögunni.
Meðal flutningsmanna til-
lögunnar er Sigmundur Davíð
Gunnlaugsson, formaður Fram-
sóknarflokksins, sem háði bar-
áttu við aukakílóin með íslenskt
fæði að vopni ekki alls fyrir löngu.
Meðal annarra flutningsmanna
má nefna Siv Friðleifsdóttur, Guð-
mund Steingrímsson, Þór Saari og
Ragnheiði Ríkharðsdóttur.
Flókið ráðningarsamband „Þegar fólk
er að vinna á heimilum annarra þá er það
berskjaldað,“ segir Drífa Snædal sem vill
færa svartan markað upp á yfirborðið.
„Ég get
alveg
sagt þér eins
og er. Við erum
öll í sjokki.