Dagblaðið Vísir - DV - 24.09.2012, Qupperneq 18

18 Neytendur 24. september 2012 Mánudagur
Algengt verð 257,4 kr. 260,6 kr.
Algengt verð 257,2 kr. 260,4 kr.
Algengt verð 257,1 kr. 260,3 kr.
Algengt verð 257,4 kr. 260,6 kr.
Algengt verð 259,6 kr. 260,7 kr.
Algengt verð 257,2 kr. 260,4 kr.
Eldsneytisverð 23. september
Bensín Dísilolía
Örugg og
fumlaus
n Lofið fær Prooptik í Kringlunni
en viðskiptavinur er ánægður með
þá þjónustu sem þar er veitt. „Kon-
an sem afgreiddi okkur
var örugg, fumlaus og
með skoðanir án þess
þó að troða þeim á
okkur. Hún hafði
góða þekkingu
á vörunni og
hafði greini-
lega gaman að
vinnunni sinni,“
segir viðskipta-
vinurinn.
Fékk ekki
aðstoð
n Lastið að þessu sinni fær Félag
íslenskra bifreiðaeigenda en félags-
maður vill kvarta undan viðmóti
starfsmanns þar. Fyrir skömmu
sprakk dekk hjá honum og í fram-
haldi hafi hann hringt í FÍB til að fá
aðstoð. „Starfsmaður þar fletti mér
upp og sagði að þar sem ég væri
ekki félagsmaður gæti hann ekk-
ert gert fyrir mig og þannig endaði
símtalið. Ég fékk svo símtal daginn
eftir frá öðrum starfsmanni þegar
það hafði komið í ljós að ég væri
fullgildur félagi í FÍB en ég er samt
ósáttur við það að starfsmaðurinn
sem ég talaði við fyrst vildi ekkert
fyrir mig gera þar sem ég er félagi
og greiði mín gjöld.“
Stefán Arngrímsson hjá FÍB
segir að skrifstofan hafi verið lok-
uð þegar umrætt atvik gerðist.
„Það var því ekki starfsmaður FÍB
sem svaraði heldur starfsmað-
ur fyrirtækis sem annast símsvör-
un og miðlun neyðarþjónustu FÍB
við félagsmenn um kvöld, nætur
og helgar. Þegar þetta átti sér stað
hafði komið upp bilun í tölvusam-
bandi sem olli því að starfsmað-
ur svörunarfyrirtækisins fékk ekki
samband við félagsmannaskrá.
Á tölvuskjá símsvörunarfyrirtæk-
isins birtist bilunin eins og að fé-
lagsmaðurinn væri ekki á félags-
mannaskrá. Strax og
starfsfólk FÍB kom
til vinnu eftir þessa
umræddu helgi og
uppgötvaði hvað
gerst hafði, var
haft samband við
viðkomandi félags-
mann og ástæður þessarar
óheppilegu atburðarás-
ar skýrðar fyrir honum og
hann beðinn afsökunar.“
Lof og last
Sendið lof eða last á neytendur@dv.is
Þ
að borgar sig alltaf að borga
niður óhagstæð lán, svo sem
neysluskuldir, yfirdrætti og
smá lán. Það borgar sig að
sjálfsögðu aldrei að taka lán
fyrir neyslu til að byrja með,“ seg-
ir Breki Karlsson, forstöðumaður
Stofn unar um fjármálalæsi, aðspurð-
ur hvort hann mæli með því að fólk
taki út viðbótarsparnaðinn sinn til að
greiða niður lán.
Þann 30. september rennur út
heim ild til að óska eftir fyrirfram-
greiðslu viðbótarlífeyrissparnaðar.
Tökum upplýsta ákvörðun
Að sögn Breka á hann erfitt með að
segja til um hvað fólk eigi að gera
því það fari eftir stöðu hvers og eins.
„Það er margt í þessu sem fólk þarf að
huga að til að það geti tekið upplýsta
ákvörðun um hvort það eigi að taka
út viðbótarlífeyrissparnaðinn sinn. Til
dæmis er kannski ekki sniðugt að vera
með milljón í yfirdrátt og vera svo að
safna í varasjóð. Heldur væri betra að
greiða fyrst niður yfirdráttinn. Fólk
þarf eiginlega að komast að því hvern-
ig það horfir til framtíðarinnar, bæði
hjá sjálfu sér og í víðara samhengi. Þú
þarft að spyrja þig hvort þú teljir að
það muni koma gífurlegt verðbólgu-
skot á næstu mánuðum og árum. Ef
svo er þá væri sniðugt að borga nið-
ur skuldir og hafa þær sem minnstar,
sérstaklega þær sem eru verðtryggðar.“
Aðrar spurningar sem Breki segir að sé
mikilvægt að spyrja sjálfan sig eru til
dæmis: Er ég í tryggri vinnu? Verð ég í
henni eftir ár, tvö ár, tíu ár? Mun ég ná
að vinna upp það gat sem myndast ef
ég tek út sparnaðinn?
Yfirdráttur heimilanna hækkar
Hann segir að þótt hann mæli með
því að fólk borgi upp neysluskuld-
ir með viðbótarlífeyrissparnaðinum
þá vilji hann vara fólk við því að detta
ekki strax í sama farið. „Fólk má ekki
detta í þennan vítahring að fjármagna
neysluna með lánum. Varðandi yfir-
drátt heimilanna þá lækkaði hann gíf-
urlega eftir hrun en er nú kominn upp
fyrir það sem hann var. Þetta er eins og
þegar bankarnir buðu upp á endur-
fjármögnun hjá fólki árið 2004. Þá kom
skörp niðursveifla í yfirdráttarlánum
en það tók bara tvö ár að komast í sama
farið aftur. Þetta er eins og líkamsrækt.
Þú getur tekið þig á og komist í form en
ef þú tekur ekki mataræðið í gegn líka,
þá fellur þú fljótt í sama farið aftur.“
Hann bætir við að hann vilji einnig
vara fólk við að taka sparnaðinn út til
að fara til útlanda eða til að auka neysl-
una. Það sé aldrei góð hugmynd.
Greiða neyslulánin niður
Aðspurður hvort hann mæli með
að fólk sem á erfitt núna og nær ekki
endum saman eigi að íhuga að taka
út sparnaðinn til að bjarga málunum
segir Breki að hann vilji líkja því við
að pissa í skóinn og hlýja sér þannig
tímabundið á fótunum. „Auðvitað eru
margir í erfiðri stöðu í dag og ná ekki
endum saman en menn verða að líta
til framtíðar. Viltu að þér sé kalt núna
eða seinna á fótunum? Ef þú sérð fram
á að þú munir ná að rétta úr kútnum
í mjög náinni framtíð þá er hægt að
skoða hvort það sé skynsamlegt að
nýta sparnaðinn núna. Ef það er hins
vegar til að viðhalda lífsstíl sem þú hef-
ur ekki efni á, þá þarftu að endurskoða
lífsstílinn.
Eitt af því sem þarf að horfa til er
aldur fólks, að mati Breka, og bendir
hann á að yngra fólk sem ákveður að
taka út sparnaðinn hefur lengri tíma til
að vinna hann upp. Aftur á móti þurfi
einnig að taka inn í myndina þá vexti
og vaxtavexti sem hefðu getað lagst á
upphæðina og margfaldað hana yfir
tímann. „Í þeim tilvikum sem fólk er
að borga hærri vexti á yfirdrætti eða
að rúlla áfram kreditkortaskuld, þá er
klárlega sniðugt að greiða það niður
með sparnaðinum.“
Ömmuhagfræðin
Þegar öllu er á botninn hvolft, segir
Breki að það sé nær vonlaust að segja
til um hvað framtíðin beri í skauti sér.
„Ég veit ekki hvernig hlutirnir þróast
og það veit það enginn fullkomlega.
Fólk þarf að kanna stöðu sína og taka
ákvörðun út frá því. Það er enginn sem
tekur skellinn nema þú. Sá sem veitir
þér ráðgjöf tapar engu. Ef þú ætlar að
framselja ákvörðunarvald þitt þá ertu
að framselja framtíð þína. Við verð-
um að taka ábyrgð á eigin gjörðum og
eigin fjármálum. Þú getur fengið ráð-
gjöf en á endanum tekur þú ákvörðun-
ina sjálfur,“ segir Breki. Eina ráðið sem
hann segist gefa fólki er ömmuhag-
fræði og útskýrir þá hagfræði með því
að báðar ömmur hans hafi verið afar
skynsamar konur. „Þegar ég þarf að
taka ákvörðun spyr ég sjálfan mig alltaf
hvað amma hefði gert og þá kemur oft
rétta svarið.“
100 prósenta ávöxtun
Að lokum bendir Breki á að viðbótarlíf-
eyrissparnaðurinn hafi verið settur á af
ástæðu þar sem menn hafi séð að lög-
bundinn sparnaður var ekki að duga.
„Ég sé í mínu starfi fólk sem er að kom-
ast á eftirlaun og er að vakna upp við
vondan draum. Lögbundni sparnað-
urinn á að tryggja 56 prósent af meðal
starfstekjum ævinnar og þá er miðað
við 40 ára starfsævi. Ef þú hefur misst
út vinnu, vegna veikinda eða náms,
þá skerðist þetta. Einnig vil ég benda
á að meðaltekjur í upphafi starfsævi
eru miklu lægri en í lokin. Þannig að
þegar þú hættir að vinna þá er mikið
tekjufall, jafnvel allt upp í 60 prósent.
Það getur verið mikið áfall hafir þú
ekki búið þig undir það.“ Breki hvetur
því fólk til að láta það ógert að taka út
viðbótarlífeyrissparnaðinn komist það
hjá því. Hann ítrekar einnig kosti þess
að borga í viðbótarlífeyrissjóð. „Sér-
eignarlífeyrissparnaðurinn er snilld,
því hann er settur upp þannig að þú
borgar 2 prósent og atvinnurekandinn
er skyldugur til að borga 2 prósent á
móti. Þú ert því kominn með 100 pró-
senta ávöxtun frá degi eitt,“ segir Breki
að lokum. n
Hafið þetta í huga
Taktu hann út
n Til að borga niður yfirdrætti, smálán
og önnur neyslulán.
Mögulega skynsamlegt
að taka hann út
n Ef þú ert ung/ur og sérð fram á að hafa
nægan tíma til að vinna hann upp.
n Ef þú ert í tímabundnum vandræðum
og sérð fram á bjartari tíma.
ekki taka hann út
n Ef þú kemst hjá því.
n Ef þú nálgast eftirlaunaaldur.
n Ef þú nærð ekki endum saman og sérð
fram á að það haldi áfram.
n Ef þig vantar neyslupening, svo sem í ut-
anlandsferðir og til að viðhalda lífsstíl.
Um úttekt viðbótar-
lífeyrissparnaðar
n Hámarksúttekt er 6.250.000 krónur sem greiðist með
mánaðarlegum greiðslum að hámarki 416.667 krónur í allt
að 15 mánuði.
n Ef úttekt er lægri en 6.250.000 krónur styttist
útgreiðslutími hlutfallslega.
n Sú fjárhæð sem viðskiptavinur hefur nú þegar tekið út eða
er í útgreiðsluferli mun dragast frá hámarksupphæðinni
sem laus er til útgreiðslu.
n Tekjuskattur er greiddur af úttektarupphæðinni.
n Útgreiðsla viðbótarlífeyrissparnaðar hefur ekki áhrif á bætur samkvæmt lögum um
almannatryggingar og lögum um félagslega aðstoð.
n Útgreiðslan hefur ekki áhrif á greiðslu húsaleigubóta, greiðslu barnabóta eða
vaxtabóta og atvinnuleysisbóta.
n Útgreiðslan hefur engin áhrif á innborganir í sjóðinn.
n Það er ekki heimilt að taka út viðbótarlífeyrissparnað sem greiddur er inn í sjóðinn
eftir 31. desember 2011.
n Inneign er reiknuð við gildistöku laganna þann 1. janúar 2012. Greiðslur sem berast í
sjóði eftir þann tíma er ekki hægt að greiða út í fyrirframgreiðslu.
n Ekki er tekin þóknun af tímabundnum úttektum viðbótarlífeyrissparnaðar.
n Ríkisskattstjóri hefur hækkað tekjuskattprósentu og tekjuviðmið. Allar útgreiðslur
miðast við þessi breyttu skattalög.
- Skattþrep 1 (37,34%) tekjuskattur á tekjur undir 230.000 krónur.
- Skattþrep 2 (40,24%) tekjuskattur á tekjur frá 230.000 til 704.367 króna.
- Skattþrep 3 (46,24%) tekjuskattur á tekjur yfir 704.367 krónur.
*** UpplýsinGar af vef lanDsBankans
Gunnhildur Steinarsdóttir
blaðamaður skrifar gunnhildur@dv.is
Breki karlsson Ráðleggur fólki að greiða
niður óhagstæð lán. MYnD eYþór Árnason
Hugsum til efri ára
Mikilvægt er að eyða
ekki viðbótarlífeyris-
sparnaði í dýran lífsstíl
núna því lögbundinn
sparnaður nægir ekki.
MYnD pHoTos.coM
„Ef það er hins vegar
til að viðhalda lífs-
stíl sem þú hefur ekki efni
á, þá þarftu að endur-
skoða lífsstílinn.
n Ekki er ráðlagt að taka hann út til að fjármagna neyslu
Lækkaðu lánin með
lífeyrissparnaðinum