Dagblaðið Vísir - DV - 03.10.2012, Qupperneq 21

Lífsstíll 21Miðvikudagur 3. október 2012
Þekktu einkenni
hjartasjúkdóma
n Líkaminn sendir ýmis viðvörunarmerki áður en hjartaáfall á sér stað
L
íkaminn getur með ýmsu móti
gefið til kynna að hjartaáfall
sé yfirvofandi áður en vanda-
málið verður svo alvarlegt að
hjartaáfall á sér stað. Það þarf bara
að gefa gaum vísbendingum og
átta sig á að um er að ræða viðvör-
unarmerki líkamans til þín.
Tannverkur
Ein algengasta vísbendingin
um að eitthvað sé að hjart-
anu er brjóstverkur sem orsakast
af þröngum kransæðum sem tak-
marka blóðflæði til hjartans
og súrefnisbirgðirnar.
Verkurinn þarf þó ekki
að vera bundinn við
brjóstið og getur kom-
ið fram á ýmsum stöð-
um. Til að mynda sem
tannverkur sem leiðir út
í kjálka og upp í eyru. Verk-
urinn kemur sérstaklega fram við
göngu upp í móti.
Mígreni
Konur sem verða fyrir sjón-
truflunum vegna mígrenis að
minnsta kosti einu sinni í mánuði
eru tvisvar sinnum líklegri en aðr-
ar til að fá hjartaáfall, samkvæmt
niðurstöðum bandarískrar rann-
sóknar.
Ástæða þess er sú að höf-
uðverkirnir orsakast líklega af
óreglulegri hringrás blóðsins um
líkamann sem má rekja til undir-
liggjandi hjarta- eða æðasjúk-
dóma.
Þurrkblettir á höndum
Gulleitir eða húðlitaðir
þurrkblettir á höndum og
fótum geta verið merki um of hátt
magn kólesteróls í blóðinu. Um
er að ræða sjúkdóm sem getur
verið ættgengur og veldur því að
einstaklingar á unga aldri geta átt á
hættu að þróa með sér hjartasjúk-
dóma. Sjúkdómurinn veldur því að
líkaminn getur ekki sjálfur hreins-
að slæmt kólesteról úr blóðinu.
Gulleitir blettir í kringum augun
geta einnig verið merki um of hátt
magn kólesteróls í blóðinu.
Þrálát flensa
Flensa sem hverf-
ur ekki á fimm til
sex dögum getur ver-
ið merki um að hjart-
að geti ekki dælt blóð-
inu sem skyldi og sé að gefa
sig. Helstu einkennin eru mikil
þreyta og sjúklingar verða and-
stuttir. Í fyrstu eru þessi ein-
kenni oft rakin til veirusýk-
ingar en ef þau verða þrálát
er nauðsynlegt að veita þeim
meiri gaum.
Flensueinkennin geta líka
orsakast af hjartabólgum, sem er
sýking sem veldur því að hjart-
að þenst út og getur skaðast. Þetta
getur þróast á sama tíma og svæsin
háls- eða lungnabólga herjar á við-
komandi.
Sinnuleysi eða
einbeitingarskortur
Tilfinningin að þú sért ekki alveg
100 prósent með á nótunum eða
eigir erfitt með að einbeita þér get-
ur verið merki um undirliggjandi
hjartasjúkdóm sem veldur hjart-
sláttartruflunum.
Hjartavöðvinn dregst ekki rétt
saman sem gerir það að verkum
að hjartslátturinn verður of hraður
eða hægur. Þegar þetta gerist trufl-
ast blóðið til heilans og fólki get-
ur liðið eins og það missi fókusinn
eða sé ekki alveg með á nótunum.
Hármissir
Hármissir, sérstaklega í
hliðunum, getur verið merki
um hjartasjúkdóma. Niðurstöð-
ur rannsóknar sem gerð var
af vísindamönnum við
Harvard-háskóla og birt-
ust í Archives of Internal
Medicine, leiddu í ljós
að karlmenn sem misstu
hárið í hliðunum voru í
36 prósent meiri hættu
en aðrir á að þróa með
sér hjartasjúkdóma.
Niðurstöður rannsóknar
vísindamanna við University
of California leiddu í ljós að
meiri líkur eru á hjartasjúk-
dómum hjá þeim sem eru með
mikið magn testósteróns í líkaman-
um. Ástæðan gæti verið sú að mik-
ið magn testósteróns hækkar blóð-
þrýstinginn.
Bláar neglur
Auðveldasta leiðin til að sjá
hvort blóðið sé nógu súrefnisríkt er
að skoða neglur og varir. Súrefnis-
ríkt blóð er rautt svo ef magn súr-
efnis í blóðinu er eðlilegt eru var-
irnar og neglurnar bleikar að lit. Sé
liturinn hins vegar bláleitur gæti það
verið merki um lítið súrefni í blóð-
inu. Kann það að orsakast af því að
hjartað dælir blóðinu ekki rétt um
líkamann. Bláleitar varir og neglur
geta bæði verið merki um hjarta- og
lungasjúkdóma.
Getuleysi
Risvandamál getur verið fyrsta
merki um æðakerfissjúkdóma og
ætti aldrei að hundsa. Blóðflæði lík-
amans þarf að vera gott til að karl-
manni rísi hold og er því ágætis
mælikvarði á það hvort æðakerfið
virki sem skyldi.
Karlmaður á fimmtugsaldri sem
glímir við risvandamál er fimmtíu
sinnum líklegri til að fá hjartaáfall á
næstu tíu árum, en sá sem ekki glím-
ir við slíkt vandamál.
Sviti
Einkenni hjartasjúkdóma geta
verið mjög mismunandi hjá
körlum og konum. Algengt
er að karlmenn finni fyrir
þyngslum fyrir brjósti og
verkjum út í vinstri hand-
legg. Konur geta einnig
fundið fyrir því en það er al-
gengara að þær fái einkenni
sem ekki eru jafn augljós. Þær geta
verið andstuttar, fengið verki í kjálka,
axlir, bakverki, svitnað mikið, kastað
upp og þjáðst af almennri þreytu.
Vissulega eru líkur á að þessi ein-
kenni tengist ekki hjartasjúkdóm-
um en það er vert að láta kanna það.
Konur virðast líka gjarnan telja að
hjarta- og æðasjúkdómar leggist ein-
göngu á karlmenn, en það er rangt.
Verkir í fótleggjum
Þú þarft ekki eingöngu að
hafa áhyggjur af æðunum í kring-
um hjartað. Krampakenndir verkir
í fótum á meðan gengið er geta ver-
ið merki um þrengingar í æðunum í
fótunum. Ef farnar eru að myndast
þrengingar þar þá er líklegt að þær
séu á fleiri stöðum.
Krumpaðir eyrnasneplar
Krumpur á eyrnasneplunum
geta verið merki um of hátt kólesteról
í blóði. Niðurstöður rannsóknar á 300
karlmönnum eftir andlát, sem birtu-
st í The British Heart Journal, leiddu í
ljós að krumpaðir eyrnasneplar voru
einkennandi fyrir þá sem látist höfðu
úr hjartasjúkdómum.
Hrotur
Hrotur eru eitt helsta ein-
kenni kæfisvefns. Algengasta orsök
kæfisvefns er sú að vefir aftast í háls-
inum falla saman og þrengja að
öndunarveginum.
Þá getur kæfisvefn einnig orsakast
af því að heilinn sendir ekki rétt tauga-
boð um öndun á meðan einstakling-
ur sefur. Þetta getur verið merki um
undirliggjandi hjartasjúkdóma.
Hjartaáfall Nauðsynlegt er að gefa
gaum ýmsum einkennum sem geta
verið fyrirboðar hjartaáfalls.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
11
12
10
Hreyfing
gegn brjósta-
krabbameini
Athafnasamur lífsstíll, líkt og að
sinna húsverkum, fara reglulega í
röskar göngur eða vinna í garðin-
um getur dregið úr líkunum á því
að konur fái brjóstakrabbamein,
samkvæmt niðurstöðum nýlegrar
samevrópskar rannsóknar.
Vísindamenn rannsök-
uðu yfir átta þúsund tilfelli af
brjóstakrabbameinum í konum
og komust að þeirri niðurstöðu að
þær konur sem hreyfðu sig reglu-
lega voru í þrettán prósent minni
hættu á að fá krabbamein en aðrar
kynsystur þeirra. Þær konur sem
stunduðu hreyfingu, en minni en
hinar, voru í átta prósent minni
hættu á fá brjóstakrabbamein.
Verkjalyf
valda verkjum
Algeng verkjalyf líkt og asprín og
parasetamól geta orsakað verki
í stað þess að draga úr þeim séu
þau notuð of mikið. Þetta fullyrða
breskir læknar. Svo virðist sem,
ofnotkun vægra verkjalyfja geti til
að mynda framkallað höfuðverki.
Með ofnotkun er átt við einstak-
lingur neyti lyfjanna að minnsta
kosti annan hvern dag yfir þriggja
mánaða tímabil. Talið er að um
einn af hverjum fimmtíu sem þjá-
ist af viðvarandi höfuverk, þjáist
vegna ofnotkunar verkjalyfja.
Ef lyf eins og asprín og para-
setamól eru notuð við streitu-
höfuðverk eða mígreniköstum get-
ur það dregið úr virkni þeirra, að
sögn læknanna.
Taktu mark á
efasemdum
Þær konur sem fá bakþanka rétt
fyrir brúðkaupið sitt ættu hugsan-
lega að staldra við og hugsa sig vel
og vandlega um hvort þær séu til-
búnar að stíga skrefið til fulls við
altarið.
Nýleg rannsókn sýnir fram á að
bakþankar af slíku tagi geti oftar en
ekki verið fyrirboði um vandræði í
komandi hjónabandi og eru hjóna-
bönd þar sem annar aðilinn fyllist
efasemdum rétt fyrir stóra daginn
mun líklegri til að enda með skiln-
aði innan fimm ára. Þetta virðist
eiga við um bæði kynin, en konur
eru þó næmari. „Fólk heldur að all-
ir fyllist efasemdum rétt fyrir brúð-
kaupið en það sé óþarfi að taka
mark á þeim,“ segir Justin Lavner
sem leiddi rannsóknina við UCLA-
háskólann. Niðurstöðurnar sýna
hins vegar að vert er að taka mark á
þessum efasemdum.