Dagblaðið Vísir - DV - 08.04.2013, Qupperneq 8

800 prósenta
fylgisaukning
S
igmundur Davíð Gunnlaugs-
son velti því fyrir sér í nokkurn
tíma í hvaða stjórnmálaflokki
hann ætti að ganga í áður en
hann valdi Framsóknarflokk-
inn á seinni hluta árs 2008. Hann hafði
hug á reyna fyrir sér í stjórnmálum eft-
ir að hafa unnið sem fjölmiðlamaður
og verið í námi erlendis. Samfylk-
ingin var einn af þeim kostum sem
hann velti fyrir sér áður en Framsókn
varð fyrir valinu. Þar fylgdi Sigmundur
Davíð í fótspor föður síns, Gunnlaugs
Sigmundssonar, sem sat á þingi fyrir
flokkinn á níunda áratugnum.
Í lok desember 2008 ákvað hann
svo að bjóða sig fram til formanns í
Framsóknarflokknum og sagði um
þá ákvörðun í viðtali við RÚV eftir að
hann hafði sigrað í kosningunum:
„Ég tel að ég hafi verið kjörinn for-
maður fyrst og fremst vegna þess að
Framsóknarflokkurinn vildi sýna með
óhyggjandi hætti að hann ætlaði að
byrja frá grunni.“ Á einungis nokkrum
mánuðum hafði Sigmundur Davíð
tekið tvær stórar ákvarðanir sem báðar
skiluðu árangri fyrir hann: Fyrst gekk
hann í Framsóknarflokkinn og svo
var hann kjörinn formaður flokksins
skömmu síðar.
Birtingarmynd breytinga
Sigmundur Davíð var því, að eigin
sögn, birtingarmynd þeirra breytinga
sem áttu sér stað í Framsóknarflokkn-
um. Borgarfulltrúi flokksins, Óskar
Bergsson, lýsti innkomu hans í íslensk
stjórnmál meðal annars svona þegar
fyrir lá að Sigmundur Davíð yrði for-
maður flokksins: „Þetta eru mikil tíð-
indi, að 33 ára maður geti komið af
götunni í rótgróinn stjórnmálaflokk og
heillað þingið með sér og náð að sigra.“
Þessi skýring á velgengni Sigmund-
ar Davíðs var nokkuð útbreidd í byrj-
un árs 2009 og taldi óperusöngkonan
Sigrún Hjálmtýsdóttir meðal annars
að sú staðreynd að formaðurinn hefði
ekki verið í Framsóknarflokknum, og
væri því ekki samsamaður við hann,
kæmi sér vel fyrir hann: „Ég held að
Sigmundur Davíð Gunnlaugsson geti
orðið bjargvættur fyrir flokkinn. […]
Hinir frambjóðendurnir hafa verið
áberandi framsóknarmenn en hann
kemur þarna ferskur inn því fólk hefur
ekki verið að samsama hann flokkn-
um. Hann er líka eitthvað svo skelegg-
ur, sér hlutina í réttu ljósi og kemur
fram með raunhæfar lausnir. Þannig
að innkoma hans er gleðifrétt fyrir
flokkinn.“ Mikilvægt var því fyrir Sig-
mund Davíð, miðað við orð margra
á þeim tíma, að hann var ekki litaður
af pólitísku starfi þegar hann tók við
formannsstarfinu heldur kom inn í
stjórnmálin sem óskrifað blað – flekk-
laus.
Um það verður ekki deilt að mikil
endurnýjun átti sér stað í Framsóknar-
flokknum eftir hrunið 2008 og er hugs-
anlegt að þessi staðreynd, meðal
annars tilkoma Sigmundar Davíðs,
hafi skilað sér í því ótrúlega fylgi – á
milli 30 og 40 prósent – sem Fram-
sóknarflokkurinn mælist nú með í
skoðanakönnunum í aðdraganda
kosninga til Alþingis. Allir umdeildari
þingmenn flokksins, sem verið höfðu
ráðherrar í ríkisstjórnartíð Framsókn-
ar og Sjálfstæðisflokks, hættu um eða
eftir hrunið 2008. Þessar breytingar
skiluðu sér: Framsóknarflokkurinn
er kominn í oddastöðu í íslenskum
stjórnmálum.
Fylgið rauk strax upp
Strax eftir að Sigmundur Davíð varð
formaður rauk fylgi Framsóknar-
flokksins upp í skoðanakönnunum. Í
fyrstu könnuninni sem MMR gerði á
fylgi Framsóknar eftir kjör hans mæld-
ist Framsókn með rúmlega 17 pró-
senta fylgi en hafði mælst með tæp
fimm prósent í könnuninni þar á und-
an. Aukningin nam því meira en 300
prósentum á milli kannanna. Fram-
sóknarflokkurinn var því næstum því
horfinn sem stjórnmálaafl þegar Sig-
mundur Davíð tók við honum í kjölfar
hrunsins. Flokkurinn hefði varla náð
mönnum á þing þegar hann tók við.
Inn í auknar vinsældir Framsóknar-
flokksins á þessum tíma spilaði líklega
að Sigmundur Davíð hafði aflað sér
nokkurra vinsælda með þátttöku sinni
í starfi Indefence-hópsins sem barð-
ist gegn því að Íslendingar tækju á sig
Icesave-skuldbindingarnar vegna falls
Landsbanka Íslands. Strax og hann tók
við sem formaður var talað um hann
sem guðföður minnihlutastjórnar
Samfylkingarinnar og Vinstri grænna
sem mynduð var í ársbyrjun 2009 og
stýrði landinu fram að kosningunum
þá um vorið. Í þeim kosningum fékk
Framsóknarflokkurinn 15 prósenta
fylgi, sem var mikill sigur fyrir flokk-
inn miðað við þá stöðu sem hann var
í þegar Sigmundur Davíð tók við hon-
um. Sigmundur Davíð kom því inn í
Framsóknarflokkinn og íslensk stjórn-
völd á réttum tíma og hefur uppskera
hans í skoðanakönnununum verið eft-
ir því hingað til.
Fengitími Framsóknarflokksins
Fylgi Framsóknarflokksins í skoðana-
könnunum hélst almennt á bilinu 12–
18 prósent á kjörtímabilinu sem nú er
senn á enda. Fylgi flokksins tók svo aft-
ur stökk í lok janúar síðastliðinn þegar
EFTA-dómstóllinn dæmdi Íslending-
um í hag í Icesave-málinu. Sigmund-
ur Davíð hafði barist gegn greiðslu Ice-
save-skuldbindinganna frá því áður en
hann varð formaður og eins ötullega
eftir að hann tók við formannsstarfinu.
Niðurstaða EFTA-dómstólsins var
því persónulegur sigur fyrir Sigmund
Davíð og Framsóknarflokkinn. Þá fór
fylgið úr 13 prósentum í 21 prósent
í skoðanakönnunum sem Stöð 2 og
Fréttablaðið stóðu fyrir og hafði fylgi
flokksins ekki mælst eins mikið allt
kjörtímabilið.
Sigmundur Davíð var ekki lengi
að eigna sér og Framsóknarflokkn-
um sinn hluta af sigrinum og sagði
meðal annars á flokksþinginu í byrjun
febrúar að flokkurinn hefði haft „for-
göngu“ í Icesave-málinu: „Nú er ný-
lokið deilu sem flestir virðast sammála
um að hafi verið ein stærsta milliríkja-
deila í seinnitímasögu landsins. Að
minnsta kosti sú stærsta frá því í land-
helgisdeilunum.
Það er engin tilviljun að Fram-
sóknarflokkurinn hafði forgöngu í
baráttunni gegn því óréttlæti sem Ís-
lendingar voru beittir … ásamt hóp-
um fólks sem var reiðubúið að leggja á
sig óhemju vinnu til að verja hagsmuni
samborgaranna.“
Þessi söguskoðun Sigmundar
var vitanlega ekki röng – hann hafði
barist lengi gegn Icesave – og það
var kannski ekki óeðlilegt að for-
maðurinn hossaði sér á þessu aðal-
máli sínu á annars stuttri pólitískri
ævi. Ice save-málið var hans ær og kýr
þar til í lok janúar: Sigmundur Davíð
hafði komið inn í stjórnmálin á þeirri
óánægjubylgju sem Icesave-málið
leiddi af sér í ársbyrjun 2009, flokkur
hans hafði barist gegn samþykkt Ice-
save-frumvarpsins lungann úr kjör-
tímabilinu og nú var þessi vinna að
skila sér í stórbættri stöðu flokksins
í skoðanakönnunum. Niðurstaðan
í Icesave-málinu leiddi af sér fengi-
tíma Framsóknarflokksins sem er að
springa út á réttum tíma, skömmu
fyrir kosningar. Sigmundur Davíð
hefði sjálfsagt sjálfur ekki getað valið
betri tíma fyrir niðurstöðu EFTA-
dómstólsins í málinu.
Svo koma kosningaloforðin
Þetta var í febrúar 2013, áður en kosn-
ingabaráttan hófst fyrir alvöru. Þá
var fylgi Framsóknarflokksins þegar
komið upp í rúm 20 prósent í kjöl-
far Icesave-dómsins. Svo hófst kosn-
ingabaráttan og þá hefur fylgi Fram-
sóknarflokksins enn á ný tekið kipp.
Skýringarnar á þessari fylgisaukningu
má að öllum líkindum rekja með-
al annars til skýrra markmiða flokks-
ins með kosningaloforðum. Tvö af
þessum loforðum ganga út á afnám
verðtryggingar á húsnæðislánum og
leiðréttingu á fasteignaskuldum heim-
ilanna með upptöku á 300 milljarða
krónueignum erlendra aðila á Íslandi,
meðal annars kröfuhafa Glitnis og
Kaupþings.
Þessi tvö loforð hafa verið gagn-
rýnd með þeim rökum að afnám
verðtryggingar feli ekki sér afturvirkt
afnám, afnám á verðtryggðum lánum
sem tekin hafa verið, heldur einungis
á þeim lánum sem tekin verða í fram-
tíðinni. Íslendingar eru byrjaðir að
taka óverðtryggð lán í auknum mæli
og því er spurning hvað felst í loforði
flokksins þar sem ekki er um aftur-
virkt afnám að ræða. Þá hefur flokk-
8 Fréttir 8. apríl 2013 Mánudagur
„Þetta eru mikil
tíðindi, að 33
ára maður geti komið
af götunni í rótgróinn
stjórnmálaflokk og
heillað þingið með sér
og náð að sigra.
n Sigmundur Davíð Gunnlaugsson tók við Framsóknarflokknum í molum n Er nú í oddastöðu
Ingi Freyr Vilhjálmsson
fréttastjóri skrifar ingi@dv.is
Fortíðin gleymd Fortíð Framsóknar-
flokksins, meðal annars undir Halldóri
Ásgrímssyni, virðist því sem næst gleymd ef
marka má fylgi flokksins í könnunum.
11,8%
Sept. 201015%
Maí 2009
18% Sept. 2009
Ósamstaða
um prest
Samstaða náðist í valnefnd
Hafnarfjarðarsóknar um hver
skyldi verða skipaður prestur við
kirkjuna. Agnes Sigurðardóttir
biskup kemur því til með að skipa
í embættið. Þetta kom fram á RÚV.
Ellefu manns sóttu um embættið.
Í valnefndinni er eru níu manns
sem fara yfir umsóknirnar en það
þarf tvo þriðju hluta nefndar-
innar eða sex atkvæði, til þess að
samstaða sé um skipan prestsins.
Biskup skipar prest um miðjan
mánuðinn.
Konubóka­
stofan opnuð
Safn með verkum sem íslenskar
konur hafa ritað á íslensku, verður
opnað á Eyrarbaka á sumardaginn
fyrsta, þann 25. apríl. Safnið hefur
hlotið nafnið Konubókastofan og
forsvarsmaður þess er Rannveig
Anna Jónsdóttir, kölluð Anna í
Túni, sem hefur lengi safnað bók-
um eftir íslenskar konur. Mark-
miðið með safninu er að halda til
haga þeim verkum sem íslenskar
konur hafa skrifað. Hátíð verður í
Rauða húsinu á Eyrarbakka þegar
safnið verður opnað og munu
nokkrir kvenrithöfundar lesa upp
úr bókum sínum og Katrín Jakobs-
dóttir menntamálaráðherra mun
opna safnið formlega.
Kínverskum
ferðamönnum
fjölgar mest
Alls voru rúmlega 122 þúsund er-
lendir ferðamenn sem heimsóttu
Ísland á árinu. Það er umtalsverð
fjölgun frá því í fyrra þegar rúm-
lega 87 þúsund heimsóttu landið.
Fjölgunin er upp á tæplega 40 pró-
sent.
Sé horft á aukninguna á
mánaðargrundvelli er aukningin
45,5 prósent fyrir marsmánuð.
Mest hefur kanadískum ferða-
mönnum fjölgað í marsmánuði
– um tæp 130 prósent. Kínverj-
um fjölgaði um 111 prósent, Bret-
um fjölgaði um 55,5 prósent og
Bandaríkjamönnum um 54 pró-
sent.
Sé litið á tímabilið janúar–mars
sést að kínverskum ferðamönn-
um fjölgaði mest, um 98 prósent
og voru þeir rúmlega 2.300 sem
heimsóttu landið. Flestir ferða-
menn koma hins vegar frá Bret-
landi, rúmlega 41 þúsund Bretar
heimsóttu landið frá janúar og
fram í mars á þessu ári.