Dagblaðið Vísir - DV - 14.03.2014, Side 25

Umræða 25Helgarblað 14.–17. mars 2014
Spurningin
Er rasismi vanda-
mál á Íslandi?
Þau voru náttúrlega öll
hágrátandi þarna
Þetta eru einhverjar
sögusagnir
Þetta var afskaplega
ljúfur sigur
Sigríður Jóhannesdóttir ræðir um rússneska konu sem var vísað úr landi. – DV.is Dóra María Lárusdóttir um sigur íslenska landsliðsins í leik gegn Svíþjóð á Algarve Cup. – Vísir
Endurtekin svikráð
Í
sland og Úkraína eru nú bæði
löndin í uppnámi af áþekkum
ástæðum.
Forseti Úkraínu hætti við
að undirrita viðskiptasamn­
ing við ESB, sem hann hafði þegar
sett stafina sína undir. Hann kallaði
þannig yfir sig hörð viðbrögð lýð­
ræðissinna, sem hröktu hann frá
völdum innan ramma þingræðisins.
Forsetinn flúði til Rússlands. Þessi
hörðu viðbrögð helguðust af því, að
forsetinn gekk á bak orða sinna, en
það var ekki eina ástæðan. Fólkið,
sem mótmælti á götum Kænugarðs
frá nóvember fram í febrúar, tekur
samstarf við ESB fram yfir samstarf
við Rússland. Fólkið tekur evrópskt
lýðræði fram yfir rússneskt gerræði
þrátt fyrir náin tengsl Úkraínu við
Rússland. Rússar búast nú til að lima
landið í sundur án samráðs við rík­
isstjórn landsins og án aðkomu kjós­
enda á landsvísu.
Hér heima hefur ríkisstjórnin
einnig kallað á hörð viðbrögð lýð­
ræðissinna með því að ganga á bak
orða sinna. Báðir ríkisstjórnarflokk­
arnir lofuðu þjóðaratkvæði um ESB
og búast nú til að svíkja loforðið.
Fólkið á Austurvelli ber potta sína og
pönnur til að mótmæla svikum ríkis­
stjórnar, sem býst til að taka völdin af
fólkinu með því að svipta það réttin­
um til að eiga sjálft síðasta orðið um
aðild Íslands að ESB.
Ekki fyrsta aðförin
Þetta er ekki fyrsta aðför Sjálfstæðis­
flokksins og Framsóknar að lýð­
ræðinu. Þessir tveir flokkar bera
höfuð ábyrgð á, að ný stjórnarskrá,
sem tveir þriðju hlutar kjósenda
lögðu blessun sína yfir í þjóðarat­
kvæðagreiðslu í boði Alþingis, ligg­
ur nú þar í salti. Það hefur aldrei áður
gerzt í lýðræðisríki, að löggjafarþingið
svíkist aftan að kjósendum með þess­
um hætti, ekki þegar stjórnarskrá­
in er í húfi. Eitt er að svíkjast um að
halda þjóðaratkvæðagreiðslu um nýja
stjórnarskrá eins og lögþingið í Fær­
eyjum hefur gert og Alþingi býst nú til
að gera í ESB­málinu. Annað mál og
miklu alvarlegra er að halda þjóðar­
atkvæðagreiðslu og ganga síðan gegn
henni. Það er ekki bara svik, það er
valdarán.
Hvers vegna lætur Sjálfstæðis­
flokkurinn, sem kallaði sig lýðræðis­
flokk á fyrri tíð, slíkt henda sig? Líkleg
ástæða er, að flokknum er ekki lengur
sjálfrátt, honum er fjarstýrt. Það mun
koma skýrt í ljós, þegar nýtt frum­
varp um stjórn fiskveiða verður lagt
fram, frumvarp, sem veitir útvegs­
mönnum rétt til að nýta sameignar­
auðlind þjóðarinnar mörg ár fram í
tímann, kannski 20–25 ár, í stað þess
að þeim hefur hingað til verið fenginn
þessi réttur til eins árs í senn. Hér eru
þriðju svikin í uppsiglingu, þar eð
83% kjósenda lýstu stuðningi við auð­
lindaákvæðið í nýju stjórnarskránni.
Auðlindaákvæðið kveður skýrt á um
þjóðareign á auðlindunum einmitt
til að tryggja réttum eiganda fiskimið­
anna, fólkinu í landinu, fulla hlutdeild
í arðinum af eign sinni í stað þeirrar
mismununar og mannréttindabrota,
sem enn viðgangast gegn vilja fólks­
ins. Við skulum kalla hlutina rétt­
um nöfnum. Sjálfstæðisflokkurinn og
Framsókn sitja á svikráðum við lýð­
ræðið í landinu. Takist þeim svikin,
verður Ísland aldrei samt.
Tími til að tengja
Hefði nýja stjórnarskráin, sem kjós­
endur samþykktu í þjóðaratkvæða­
greiðslunni 20. október 2012, nú
þegar tekið gildi svo sem rétt hefði
verið, hefði ekkert af þessu þurft
að gerast. Þá myndu undirskriftir
10% kjósenda duga til að taka mál
úr höndum Alþingis og færa þau
í hendur kjósenda. Þá hefði ríkis­
stjórninni ekki tekizt að láta það
verða sitt fyrsta verk að afturkalla
ákvörðun fyrri stjórnar um hækkun
veiðigjalds. Þá myndi Alþingi ekki
líðast að draga umsókn um aðild
að ESB til baka upp á sitt eindæmi.
Þá myndi áformum Alþingis um að
svíkja fiskimiðin af þjóðinni verða
hrundið í kjörklefanum. Einmitt þess
vegna var ákvæðið um beint lýðræði
með auknu vægi þjóðaratkvæða­
greiðslna að frumkvæði almenn­
ings sett inn í nýju stjórnarskrána,
ákvæði, sem 73% kjósenda lýstu fylgi
við í þjóðaratkvæðagreiðslunni.
Þessi dæmi duga til að sýna,
hvers vegna Sjálfstæðisflokknum
og Framsókn er svo mjög í mun, að
vilji þjóðarinnar í stjórnarskrármál­
inu nái ekki fram að ganga. Fleira
hangir þó á spýtunni. Þessir flokkar
óttast upplýsingaákvæðin, sem veita
almenningi rétt til upplýsinga, sem
hingað til hefur verið haldið leynd­
um. Þeir óttast umhverfisverndar­
ákvæðin, sem veita almenningi rétt
til óspilltrar náttúru og aðildar að
ákvörðunum um umhverfismál. Þeir
óttast kosningaákvæðin, sem kveða
á um jafnt vægi atkvæða og persónu­
kjör. Þeir óttast þær réttarbætur, sem
nýrri stjórnarskrá er ætlað að færa
fólkinu í landinu og myndu girða
fyrir núverandi ófremdarástand og
stilla til friðar. Þeir mega ekki til þess
hugsa, að allir sitji við sama borð. Er
ekki kominn tími til að tengja? n
Þorvaldur Gylfason
skrifar
Kjallari
R
eyndar gildir þessi fyrirsögn
um alla ráðherra, alla þing­
menn, alla ráðamenn og
yfir leitt alla embættismenn
í þeim heimi sem hér um
ræðir. En heimurinn sá arna er heim­
ur orðræðunnar, þar sem við viðrum
skoðanir okkar um manninn, heim­
inn og andann. Þeir eru nefnilega
ekki af sama meiði; sá heimur sem við
drögum andann í og sá heimur sem
orðræðan stjórnar. Í heimi fótspora,
getum við verið nokkurn veginn viss
um að spor okkar í foldinni séu í
alvöru okkar eigin spor; það orðspor
sem af okkur fer hefur þá allajafna
við einhver rök að styðjast. Og í þeim
heimi erum við brennimerkt böli okk­
ar um aldur og ævi, hvort sem okkur
líkar það eður ei.
En í heimi orðræðunnar eru lög­
málin af allt öðrum toga, þar hafa orð
eina merkingu hjá þeim sem tala og
aðra merkingu hjá þeim sem hlusta.
Orðin hafa svo enn aðra merkingu hjá
þeim sem hlusta ekki en heyra þó. Og
skrumskældust merkingin væntan­
lega hjá þeim sem heyra ekki nema
hluta þess sem sagt er.
Við getum aldrei reiknað með
því að fullkominn skilningur fari frá
manni til manns, kannski fyrst og
fremst vegna þess að það er ekki hægt,
með óyggjandi hætti, að ganga úr
skugga um að áheyrandinn noti sömu
hugtök og sá sem talar. Einn af fjötr­
um tungumálsins er þá, samkvæmt
þessari skilgreiningu, sá hugtakaforði
sem hver og einn hefur yfir að ráða.
Því hefur verið hvíslað að okkur í
gegnum árin, að tungumálið sé afar
fullkomið, skiljanlegt og einfalt. Að
vísu höfum við Íslendingar yndi af því
að tjá þeim sem vilja læra okkar ylhýru
þjóðtungu, hversu skelfilega flókið
beygingakerfi okkar hljóti að teljast.
En við látum jafnan þar við sitja og
reiknum svo fastlega með því að all­
ir átti sig sem gleggst á því að hér er
talað fegursta tungumál veraldar. Og
víst er það að tungumál geymir feg­
urð og eins er víst að tungumál geym­
ir ljótleika. Það er svo einfaldlega háð
smekk og upplifun hvers og eins hvort
hann finnur til sorgar eða gleði þegar
orðin hafa fundið sér skjól í hugskot­
inu.
Fyrirsögnin hér að ofan, hefur
þannig enga merkingu, nema hún sé
slitin úr samhengi við það sem pistill­
inn fjallar um; nefnilega það, að til er
heimur orðræðunnar, þar sem orðin
hafa þá merkingu sem hver og einn
vill þeim gefa. Og ef ein setning – sem
hefur enga merkingu í orðræðu þess
sem skrifar – fær skyndilega merk­
ingu, þá er sú merking ekki af völdum
þess sem skrifar, heldur er hún komin
frá þeim sem les. n
Að yrkja vel ég elska mest
og af mér stundum gustar,
en ljóðatúlkun lýsir best
löngun þess sem hlustar.
Kristján Hreinsson
Skáldið
skrifar
Forsætisráðherra er fábjáni
Myndin Éljagangur Það hefur verið umhleypingasamt víðast hvar á landinu síðustu daga. Snjóflóð hafa fallið á líklegum stöðum og jafnvel í Bláfjöllum. Í höfuðborginni tekur snjóinn þó jafnan fljótt upp á milli élja þegar svona viðrar. MynD SiGTryGGur Ari
„Ég held ekki. Ég hef ekki upplifað
mikinn rasisma á Íslandi.“
Elín Guðmundsdóttir
15 ára nemi
„Ég hef ekki tekið mikið eftir því.“
Ingunn Anna Kristinsdóttir
14 ára nemi
„Mér finnst það ekki. Ég held að það sé
ekki vandamál.“
Apríl Mist Ágústsdóttir
14 ára nemi
„Já, mér finnst það.“
Sara Hlín Henriksdóttir
15 ára nemi
„Já, það er vandamál en það er samt
ekki mikið um það í kringum mig.“
Anna Guðný Ingólfsdóttir
15 ára nemi
Gunnar Bragi Sveinsson kannaðist ekki við að ESB, Noregur og Færeyjar hafi samið í makríldeilunni. – Alþingi
1 Upplifðu rasisma í tollinum Systur frá Asíu lentu í miður skemmtilegu atviki í
Leifsstöð.
2 „Þetta er ótrúlegt klúður“ Samið um makrílinn án þess að utanríkisráðherra hefði
hugmynd um.
3 „Augljóslega orðið einhver misskilningur“ Aðstoðarmaður
Sigmundar segir ESB-stefnu Framsóknar
hafa verið skýra í síðustu kosningum.
4 „Það eru margir einmana“ Íslendingar notast við nýja vefsíðu til þess
að eignast vini.
5 Móðir barnsins ber vitni fyrir lokuðum dyrum „Shaken-baby“-málið
var tekið fyrir á fimmtudag.
6 „Hljóðin sem komu frá henni voru óvenjuleg“ Faðirinn neitar að hafa veitt
dóttur sinni alvarlega áverka í „shaken-
baby“-málinu.
Mest lesið á DV.is