Hagskýrslur um atvinnuveg - 01.01.1986, Side 18

16
Breytingarnar tengdust aðallega endurskipulagningu á þjóðhagsreikningagerð
stofnunarinnar og nýjum skattalögum frá árinu 1978, sem m.a. höfðu í för með
sér miklar breytingar á uppgjöri fjármagnskostnaðar.
Ein afleiðing þessara breyttu uppgjörsaðferða er sú, að sambærileiki
talnanna fyrir og eftir 1979 raskast. Hins vegar hefur nú, þegar þessi skýrsla er
komin út, fengist sambærilegt uppgjör samkvæmt hinum nýju skattalögum fyrir
fimm ár, þ.e. 1979-1983.
Tafla 1.1 sýnir niðurstöður rekstraryfirlita samkvæmt tveggja stafa ISIC-
flokkun, sundurliðaðar niður á helstu rekstrarþætti. Að auki eru í töflu 1.2
sýndar hlutfallslegar breytingar á helstu rekstrarstærðum atvinnugreina árið
1983 frá fyrra ári, einnig samkvæmt tveggja stafa ISIC-flokkun.
í töflu 1.3 eru birt rekstraryfirlit einstakra atvinnugreina samkvæmt þriggja
stafa atvinnugreinaflokkun Hagstofunnar. Alls ná þessi yfirlit til 101 atvinnu-
greinar í iðnaði, byggingariðnaði, verslun, samgöngum og ýmsum þjónustu-
greinum. Auk þess eru svo í töflum 1.8-1.10 birt sérstök rekstraryfirlit fyrir
landbúnað, sjávarútveg og orkubúskap. Að formi til svipar yfirlitunum um
margt til tillagna reikningsskilanefndar Félags löggiltra endurskoðenda enda
hefur hér verið stuðst við þær tillögur í veigamiklum atriðum. Jafnframt hefur
verið höfð hliðsjón af þessum yfirlitum við gerð þjóðhagsreikninga og í því
skyni sýndar sérstaklega stærðir eins og aðföng og vinnsluvirði, þótt þær sé ekki
að finna í ársreikningum fyrirtækja. Þá hafa önnur hugtök einnig verið
samræmd þjóðhagsreikningagerðinni.
Mörg fyrirtæki starfa í fleiri en einni atvinnugrein. Sem dæmi má nefna
kaupfélögin. Flest þessara fyrirtækja, a.m.k. þau stærri, eru í úrtaki Þjóðhags-
stofnunar. Að jafnaði semja þessi fyrirtæki sérstakan rekstrarreikning fyrir
hvern þátt starfseminnar um sig. Nokkuð algengt er hjá þessum fyrirtækjum,
að launamiðarnir, sem eru grundvöllur launamiðaskrár (sbr. kafla 4.4), séu
sundurliðaðir með öðrum hætti á atvinnugreinar en rekstrarreikningarnir.
Yfirleitt gefa launamiðar til kynna starfsemi í fleiri atvinnugreinanúmerum en
rekstrarreikningar sömu fyrirtækja. Þetta skapar viss vandkvæði við að færa
upplýsingarnar úr úrtakinu upp til heildarstærða í viðkomandi atvinnugreinum,
en launafjárhæðir, samkvæmt launamiðum og launamiðaskýrslum, eru grund-
völlur þessarar uppfærslu. í þeim tilfellum þar sem óeðlilegur munur var á
launagreiðslum úrtaksfyrirtækja skv. launamiðaskrá annars vegar og skv.
rekstrarreikningum hins vegar, voru gerðar leiðréttingar til samræmingar á
svokallaðri „uppfærsluskrá“, en sú skrá er afrit af launamiðaskrá, og var
einungis notuð við uppfærslu á úrtaki rekstrarreikninga til heildar, þ.e. við gerð
á töflum 1.1, 1.3 og 1.4. Þetta ber að hafa í huga við samanburð á ofangreindum
töflum við tainaefni í 4. kafla.
í 3. kafla að framan eru skilgreind helstu hugtök sem koma fyrir í •
rekstraryfirlitunum í skýrslunni, og má vísa til þeirra skilgreininga. Hér verður