Landshagsskýrslur fyrir Ísland - 01.01.1908, Side 131

125
ið. I’að er ágælur vottur um að fólkinu liði betur á margan veg, ef gamla fólkið
er fjölmennt. Yrði almennur ellistyrkur lögleiddur fyrir sjötugl fólk og þaðan al
eldra, þá yrðu íleiri að njóta hans nú, en áður hefði verið.
Tafla III. Skgrsla um ólæsa og Jermda 1906,
eptir skgrslum prestanna.
Prófaslsdæmi. 10-15 ára Olæsir 15-20 ára Yfir20 ára Fernidir
Vestur-Skaptafells 5 1219
Veslmannaeyjar • . . . . • i 571
Rangárvalla (-í- Vestm.eyj.) ... 4 1 2 2769
Árness 10 5 2 4032
Reykjavík 1 2 . . . 7273
Ivjalarnes (-^- Rvik) 13 ... 2 3374
Rorgarfjarðar 1 ... 2 1621
Mýra 5 1 ... 1176
Snæfellsness 19 ... ... 2197
Dala 2 1436
Rarðastrandar 8 3 1 2148
Vestur-ísafjarðar 12 1 1514
Norður-ísafjarðar 27 . . . 1 3350
Stranda 7 2 1 1208
,Húnavatns 15 1 1 2484
Skagafjarðar 8 2 2 2828
Eyjafjarðar 23 3 3 4623
Suður-Þingeyjar 22 6 4 2459
Norður-Þingeyjar 9 4 ... 862
Norður-Múla 8 1 1 1905
Suður-Múla 16 4 2 3422
Auslur-Skaptafells 9 < .. 1 740,
Alls... 222 36 28 53206
3. Ólœsir og fermdir hafa
verið dregnir út úr mann-
fjöldaskýrslunum í þetta
sinn, þótt því hafi oplasl
verið slept áður. Fermdir
eru því nær allir menn
eldri en 15 ára. Þótt það
stundum eigi sjer stað að
dregið sje að ferma ung-
linga á sveit lengur en það,
til þess að láta þá vinna af
sjer eitthvað afsveitarstyrkn-
um, þá er það ólöglegt. En
vitfirringar og fábjánar eru
ekki fermdir. Nokkrar
manneskjur eldri en 15 ára
verða ávalt ófermd fyrir þá
sök. Það mun láta nærri
að þeir sem eru ólæsir og
þeir sem ól'ermdir eru hafa
verið hjer um bil jafnmarg-
ir áður Nú síðustu árin
er það farið að koma fyrir
að börn sjeu ekki fermd,
en það er þá af trúarbragða
áslæðum.
Ólœsir eru eplir skýrslum prestanna 1906 frá 15—20.............. 36 m.
en yfir 20 ára........................................................ 28 —
Alls 64 m.
Eldri menn en þrítugir eru til sem ekki kunna að lesa, en það eru fábján-
ar, þeir sem hafa verið blindir frá upphafi, og heyrnar- og málleysingjar sem ekki
hafa komið á skólann. Hjer er líklegast ein manneskja af hverjum þúsund, sem
ekki kann að lesa en af ástæðunum, sem nú voru teknar fram. Hvergi annarsstað-
ar eru eins margir læsir eins og hjer á landi, og að hver maður skuli liafa það
menningarmeðal með sjer, hvar sem hann sjer bók eða blað, er efalaust mjög mik-
ils vert.
4. Þeir sem vilja kynna sjer tölu og ástæður blindra og hegrnar- og mál-
legsingja verða að leyta þeirra upplýsinga í Landshagsskýrslunum árið 1906 bls. 103—107.
Þær skýrslur munu vera litiðbreyttar síðan.
5. Mannfjöldinn i kaupstöðum og kauptúnum, sem er sýndur í töflu IV,
fyrir árin 1893, 1901 og 1906, hefur verið:
1893 ...................... 10352 m. 1905 ....................... 22629 m.
1901 ................... 17060 — 1906 .................. 24145 -
1904 ...................... 20615 —