Landshagsskýrslur fyrir Ísland - 01.01.1911, Blaðsíða 62

Framtölin voru (jjörð:
Framtalshæðin hjá gjaldþegnum : 1878 18 5)!»
Á Öllll landinu A öllu landinu
1 hundrað eða minna 1011 1376
Yfir 1 liundrað og all að 3 liundr 2100 2763
— 3 — 5 — 1601 1688
— 5 — — — — 7 — ... 1183 1334
— 7 — 10 — 1025 1131
— 10 — 15 — 902 870
— 15 — 20 — 437 336
— 20 — 30 — 302 259
30 — 40 — 92 63
— 40 — 50 — 25 21
Yfir 50 hundruð 12 14
Framteljendur alls... 8690 9855
Framteljendum hefur fjölgað um 1165 frá 1878—1899, það eru 13.4 af hundr-
aði. Frá 1880—1901 fjölgaði fólkinu á landinu um 8.3 af liundraði. Svo sýnisl
því, seni þeim, sem eitthvað átlu af arðberandi lausafje, hafi íjölgað meira en fóllc-
inu í heild sinni, þótt ganga megi að því vísu að samtíund haíi fremur minkað.
I5að er fjölgunin í kauptúnunum og við sjóinn, sem aðallega veldur því að fleiri
eiga eilthvað siðara árið þó lítið sje.
Aftur hefur stórhúunum fækkað mjög. Þegar kemur yíir 10 hundruð lausa-
fjár eða meira byrjar afturförin. Allir geta ímyndað sjer af liverju það kemur,
þegar hjúahaldið er orðið miklu dýrara en 1878, þá ber búskapurinn, á stórum
fólksfrekum jörðum sig miklu síður en áður.
Búum milli 10—15 hundraða lausaíjár hefur fækkað um ..................... 101
- 15-20 — — — — — 101
— — 20—30 — — — — — 43
— 30—40 — — — — — 29
_ 40—50 — — — — — 4
Aflur á móti hefur búum yfir 50 hundraða Iausafjár fjölgað um 2. 1878 voru eig-
endur þeirra allir (12) hændur, en 1899 voru einir 3 af þeim bændur, liinir allir(ll)
voru útgjörðarmenn. 1899 þarf fleira geldfje í hundraðið en fyrra árið, og síðara
árið eru stórskip meiri virði þegar þau voru lögð í tíund, en fyrra árið, enda voru
þau eiginlega engin lil 1878.
2. Jarðarhumlruð og ábúðarliunclruð manna. Jarðarhundruðin voru eftir
jarðamatinu frá 1861 og síðara mati á stöku jörðum ................... 86189.3
1909 var húið á .......... ........................................ 84693.1
Mismunur 1496.2
sem ekki er búið á, en sumt af þessu eru kaupstaðarlóðir bygðar og óbygðar, sem
eru jafnvel 100 sinnum dýrari, en vanaleg jarðarhundruð. 1906 var það ransakað
(LHSK. 1907, bls. 41) á hve mörgum hundruðum úr jörðu hændur bj’ggju, og þeim
flokkað eftir fjölda ábúðarhundraða þeirra, og kom þá í Ijós að: